1. Kreativ fikrlash faniga kirish

12 Fikrlash dizayni

Siz TED nutqini ko'rganingiz, powerpoint taqdimotini o'qiganingiz, Garvardning biznes sharhini o'qiganingiz yoki empatiya, hamkorlik, insonga yo'naltirilgan dizayn, g'oyalar, dizayn fikrlashi yoki xizmat dizayni kabi so'zlarni o'z ichiga olgan seminarga borgan bo'lishingiz mumkin.
Xavotirni his qilish oson - bu usullar, jarayonlar, fikrlar, yondashuvlar yoki ramkalarmi? Aslida, ushbu so'zlar ko'pincha faoliyatni tavsiflash uchun ishlatiladi: inson ehtiyojlarini anglash uchun foydalanuvchi tadqiqotlarini o'tkazish, echimini talab qiladigan muammolarni aniqlash, g'oyalar bilan chiqish yoki foydalanuvchilarga mahsulot yoki xizmat dizayni markazida bo'lish.
Ushbu maqolada men eng ko'p ishlatiladigan va aniqlanmagan ikkita buzz so'zlarga aniqlik kiritishni qidiraman: Dizayn fikrlash va xizmat dizayni.
Birinchidan, ushbu mavzularni chuqurroq o'rganishdan oldin ... ikkalasida: «dizayn» da mavjud bo'lgan so'zga qarashni istayman. Ingliz tilida so'z ham fe'l, ham otdir. Loyihalash degani niyatni o'ylash, ishlov berish va qo'llashni anglatadi (fe'l). Ammo bu yakuniy natija ham bo'lishi mumkin - natija, artefakt (ot).
Dizayn, sodda qilib aytganda, niyatni ifodalash haqida. Biror kishi qanday bo'lishni xohlashini tanlashi bilan, ular loyihalashmoqda. Agar biz ajoyib dizaynlarni yaratmoqchi bo'lsak, unda qanday qilib bu maqsadni amalga oshiramiz? Bu dizayn jarayonining roli. Bizning tadqiqotlarimizda eng yaxshi dizaynlarni ishlab chiqaruvchi jamoalar umumiy tushunchani shakllantirishga qaratilgan jarayonni boshdan kechirmoqdalar.
Jared Spool
Dizaynni o'ylash jarayonida va xizmatlarni loyihalashda biz otni belgilash va yaratish uchun fe'ldan foydalanamiz. Xo'sh, bu ikki atama o'rtasidagi asosiy farqlar nimada?
Dizayn fikrlash - bu kodlangan jarayon
Dizayn fikrlash - bu umumiy tushunchaga ega bo'lish uchun mo'ljallangan jarayon. Ushbu atamani birinchi bo'lib ishlatganlardan biri Piter Rou 1987 yilda nashr etilgan "Dizayn fikrlash" kitobida yozgan. "Dizayn fikrlashi" 1980-yillarda paydo bo'lgan bo'lishi mumkin, ammo uning ildizlari o'tgan asrda ilmiy izlanishlar natijasida paydo bo'lgan. fanlar va boy dizayn va innovatsiyalar tarixi.
Masalan, Rayt aka-uka, birinchi muvaffaqiyatli samolyotini yillar davomida prototiplash va o'z dizaynlarida takrorlashdan so'ng qurishdi. Ular muvaffaqiyatsizlikka o'rganishni muvaffaqiyat sari yo'l ochishdi. Tomas Edison odamlarning bevosita kuzatuvi orqali tushunchaga ega bo'ldi. U boshqa iqtidorli novatorlar bilan chiroqni (va boshqa bir qator mahsulotlarni) sinab ko'rish va xatolarning iterativ jarayoni orqali ishlab chiqdi. Yaqinda 1983 yilda Jeyms Deyson sumkasiz changyutgichni ixtiro qildi. U so'nggi besh yil ichida 5127 prototipni yaratish va sinovdan o'tkazdi. Bu shafqatsiz ixtiro ruhi (va yuzma-yuz bo'lsin), bo'sh joylarni bo'shatish muammolarini hal qilish sevgisi bugungi kunda ham o'zining ko'p millatli biznesini shakllantirmoqda. Jeyms Dayson barcha muhandislar va olimlar nima va nima ishlamasligini chuqurroq tushunish uchun o'zlarining prototiplarini qurib, sinab ko'rmoqdalar.
Dizayn fikrlashning ko'plab lazzatlari mavjud. IDEO, IBM, d.School va Britaniya Dizayn Kengashining hammasi uning versiyalariga ega. Google qidiruvida kerakli bosqichlarni ko'rsatadigan ko'plab diagrammalar mavjud.
Samarali fikrlash ma’lum sharoitlardagina talab etiladigan holat bo’lib qolmasdan, muvaffaqiyatli insonlarda doimiy ravishdagi odat sifatida shakllanishi shart. Fikrlar hatti-harakatlarni boshqaradi va o’z navbatida har qanday faoliyatning natijasini belgilab beradi. To’g’ri, yaxshi natijalarga erishish uchun harakat qilish, faoliyatni amalga oshirish katta ahamiyatga ega, lekin samarali fikrlar barchasidan birinchi va eng muhim o’rinda turadi. Kimdadir samarali fikrlash yaxshi rivojlangan bo’lib, uning qaysidir ishni bajarishga qulay sharoiti, kerakli manbaalari bo’lmasa ham, oxir oqibatda u o’z oldigan qo’ygan maqsadlariga erishadi. Aksincha, samarali fikrlashdan yiroq bo’lgan kishi, har qancha kuchli texnologiyalar va manbaalarga ega bo’lmasin, o’z fikrlashi tufayli hech qanday ijobiy natijaga erisha olmaydi.
РЕКЛАМА•18+
Samarali fikrlash nima uchun muhim? Birinchi navbatda samarali fikrlash ishimizning natijasiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Har qanday sohada ishlarimiz yaxshi rivojlanishini, muvaffaqiyatli bo’lishimizni xohlasak, eng avval fikrlarimizni isloh qilib olishimiz kerak. Chunki ishni ko’proq qo’llar va oyoqlar emas, miya va unda bo’layotgan fikrlar boshqaradi. Fikrlar qanchalik samarali bo’lsa, ishimizning natijasi ham shunchalik samarali bo’ladi. Oddiyroq misol bilan tushuntirganda, samarali fikrlashni mevali daraxtga o’xshatish mumkin. Daraxt ko’p meva berishi birinchi navbatda uning tomirlariga bog’liq. Biz daraxtdagi mevalar (natija)ni ko’zimiz bilan ko’ra olamiz, ammo daraxt mevalarining shu darajaga yetishida asosiy rol o’ynagan tomir (sabab)larni ko’ra olmaymiz. Ular har doim yer ostida, ko’zga ko’rinmas joyda bo’ladi. Daraxt tomirlarini har qancha inkor etsak ham, baribir uning faol ishtirokisiz daraxtda meva hosil bo’lmaydi. Huddi shunday, samarali fikrlar ham ishimiz natijasida ahamiyasizdek tuyulishiga qaramasdan, muvaffaqiyatli hayot kechirishimizda muhim o’rin tutadi.
Samarali fikrlash nima o’zi? Samarali fikrlash hamma narsada ijobiylikni ko’ra olish va mas’uliyatni o’z ichiga oladi. Atrofda sodir bo’layotgan barcha holatlarda, natijalarda ijobiylikni ko’ra olish taniqli ruhshunos Stefen Koveyning «Eng muvaffaqiyatli insonlarning 7 odati» asarida ta’kidlangan birinchi, eng samarali odat hisoblanadi. Bizning hayotimizda har qancha ayanchli, har qancha alamli hodisalar ro’y berishi mumkin, ammo bu holatni qanday qabul qilishimiz faqat o’zimizga bog’liq.
«Ishtiyoq va tushkunlik o’rtasida bo’shliq bor. Mana shu bo’shliqda bizning yoki ishtiyoq, yoki tushkunlikni tanlashga bo’lgan kuchimiz yotadi. Bu tanlovda esa shaxsiy rivojlanishimiz va ozodligimiz bor«.
Viktor Frankl
Mas’uliyatda ham ko’p gap bor. Biz bajarayotgan barcha ishlarimizga mas’ul ekanligimizni tushunib yetmagunimizcha muvaffaqiyatli bo’la olmaymiz. Biz bilan sodir bo’ladigan barcha hodislardaning asosiy sababchisi o’zimiz, bizdagi har bir kichik muvaffaqiyatsizlikka yolg’iz o’zimiz mas’ulmiz. Atrofimizdagi hodisalarni faqat ijobiy tomonga burishni xohlasak, birinchi navbatda barcha hatti-harakatlarimizga nisbatan mas’ulligimizni qabul qilishimiz kerak. Mas’ullik hissi asosida fikrlaganimizda kelajakda bo’ladigan barcha hodisalarning asosiy yurituvchi kuchi aynan o’zimiz ekanligimizni anglab yetamiz.
Inson biror muvaffaqiyatga erishsa, yutug’ining sababi yolg’iz o’zi, aksincha, muvaffaqiyatsizlikka uchrasa yoki hayotda qoqilsa, bunga atrofdagilar aybdor, degan fikrlashga juda moyil. Shu o’rinda, Xojiboy Tojiboyevning ob-havo yaxshi bo’lib, hosil yaxshi yetishtirilsa fermerlar o’zlarining mehnati, shijoati va tajribali ekanligiga urg’u berib gapirishi; aksincha, hosil yaxshi bo’lmay, yerga yaxshi ishlov bermaslik natijasida hosil yomon bo’lsa ob-havoni ayblashlari hajviyasi esimga tushdi. Rostdan ham, biz bilan sodir bo’ladigan yomon holatlarda har doim boshqalar aybdor, deb o’ylaymiz. Nega hech mas’uliyatni o’z bo’ynimizga olib, «mana shu xato-kamchiliklarning sababchisi yolg’iz o’zimman!», deya olmaymiz?
Samarali fikrlash – bu har qanday natijani sabab nuqtai nazaridan kelib chiqqan holda tahlil qilishdir. Siz sabab qismida bo’lasizmi, yoki natija qismida bo’lasizmi – bu Sizning shaxsiy tanlovingiz. Muvaffaqiyatli odamlar natijaning sabablarini o’ylashadi, hech qachon uning keltirib chiqargan salbiy natijalari haqida bosh qotirishmaydi. Ular hayotlarida sodir bo’ladigan har bir hodisa ularning shaxsiy mas’uliyati ekanligini anglab yetishgan. Ular bilan qandaydir ko’ngilsiz hodisa (yomon natija) sodir bo’lsa, ular bu natijaning sabablarini qidirishadi, o’zlarini bu natijada mas’ul deb bilishadi, ammo hech qachon natija keltirib chiqargan noxush holat haqida o’ylashmaydi. Siz ham shunday qila olasizmi?
Ojiz odamlar esa har doim natijaga e’tiborlarini qaratishadi. Ular uchun ro’y bergan hodisaning keltirib chiqargan ko’ngilsizliklari – birinchi navbatda. Bunday fikrlaydigan odamlar hech qachon qaysidir natijada o’zlarini mas’ul his qilishmaydi, faqat atrofdagilarni ayblash va o’zlari guvoh bo’lib turgan salbiy holatga achinish bilan ovora bo’lishadi, xolos. Natija asosida yashaydigan kishilar hech qachon rivojlana olishmaydi.
Siz o’zingiz uchun qaror qiling: hayotning sabab uslubida yashaysizmi, yoki natija uslubidami? Hayot chizig’ining yuqori qismidamisiz, yoki pastki qismidami?
Qanday qilib samarali fikrlashni boshlash mumkin?
BILISH. Bilim juda yaxshi narsa. Men qaysidir fan yoki soha miqyosida gapirayotganim yo’q. O’z atrofida bo’layotgan hodisalarni, hayotning sodda, oddiy haqiqatlarini tushunish uchun kishi akademik bo’lishi shart emas. Hayotingizda bo’layotgan barcha hodisalarda fikrlashingiz, qaror qilishingiz, dunyoqarashingiz eng katta rol o’ynashini biling, his qiling. Taqdiringiz o’z qo’lingizda. Hayotingizni o’zgartira olasiz. Hayotingizni yaxshi tomonga o’zgartirish faqat Sizga va samarali fiklashingizga bog’liq!
MAS’ULIYATNI QABUL QILISH. O’tmishda sodir etgan xato-kamchiliklaringiz uchun tavba qiling, kelajakdagi sodir bo’ladigan ishlarning natijasi qanday bo’lishi yolg’iz Sizning mas’uliyatingiz ekanligini his qiling va shu ma’uliyat asosida olg’a yuring! Unutmang, har bir bosayotgan qadamingiz Sizga qandaydir natija olib keladi. Yaxshi natijami, yomon natijami – buni faqat Siz hal qilasiz. Bu faqat Sizning mas’uliyatingiz.
CHIZIQNING YUQORI TOMONIDA BO’LING. Natija bilan yashamang. Hayotim qanchalik qiyin, qanchalik achinarli va men qanchalik omadsizman, deb yig’lash biror foyda keltirganda edi, shaxsan men shu vaqtgacha tinmay yig’lagan bo’lar edim. Ammo natijadan afsuslanish hech qanday foyda keltirmaydi. Natijaning sababiga qarang. Bu holat qayerdan paydo bo’ldi? Uning hosil qo’lishiga qaysi mas’uliyatsizligingiz sabab bo’ldi? Natijadan xulosa chiqaring va faqat sabablarni tahlil qilgan holda olg’a yuring!


Stenford (maktab) Dizayn fikrlash jarayoni
Arxitektura, reklama va sanoat dizayni kabi ko'plab fanlardan dizaynerlar Dizayn fikrlashida ishlatiladigan ko'plab tadbirlar va usullarni tan olishadi. Dizayn tafakkuri - bu amaliyot va usullarni bir qator bosqichlarga, aniq loyihalash jarayoniga kodlash. Dizaynning tartibsiz, ko'pincha subyektiv biznesiga qandaydir buyurtma berishni talab qiladigan retsept. Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, Dizayn fikrlash dizayner kabi o'ylashi va bajarishi mumkin, ya'ni dizaynerlik kabi! Biz yana fe'llarga qaytmoqdamiz.
Dizaynerlik tafakkurini dizaynerning sezgirligi va usullaridan foydalanib, odamlarning ehtiyojlarini texnologik jihatdan mumkin bo'lgan va hayotiy biznes strategiyasi iste'molchilar qiymati va bozor imkoniyatlariga aylantiradigan narsalarga mos keladigan intizom deb ta'riflash mumkin.
Tim Braun
Dizaynerlar Dizayn fikrlashga qarshi
Ko'pchilik uchun poyafzal dizaynerlarining sezgirligi va usullarini ketma-ket qadamlar bilan belgilash dizaynerning ishini soddalashtiradi va dizaynerning imkoniyatlarini cheklaydi. Pentagram dizaynerlik firmasining hamkori Natasha Jen kabi dizaynerlar Dizayn fikrlash harakatidan noroziligini bildirmoqdalar. Natashaning xavotiri shundaki, Dizayn fikrlash har kim foydalanishi mumkin bo'lgan jarayon bo'lib, uni har qanday muammoga qo'llash mumkin. Dizaynni o'ylash jarayonida g'oyalarga ko'zgu tutish, ularni murakkab dunyo kontekstida so'roq qilish va yanada mazmunli echimlarni topish uchun chuqur qazish bo'yicha ko'rsatmalar kam. Ko'pincha g'oyalarni tanqid qilish ozgina ramka bilan yopishqoq nuqta bilan ovoz berishga qadar qisqartirildi, nima uchun ba'zi g'oyalar "g'alaba qozonadi".
Dizaynerlar o'zlarining karyeralari davomida rivojlantirgan va ularga san'at maktablarida o'qitish orqali o'rgatgan qat'iylik, ishonchlilik va tanqidiy fikrlashlar Dizayn fikrlash jarayonidan mahrum bo'lishlari mumkin. Men badiiy maktabda ma'lumotga egaman va bir-birining ishiga tanqid va o'rganishni o'rganish yaxshi dizayner bo'lish va to'g'ri echimlarni ishlab chiqish uchun asos bo'lgan. Siz qanday qilib bir-biringizning dizayni va mantiqiy asoslarini sinchkovlik bilan o'rganishni va aniq bo'lmagan g'oyalarni takrorlashni o'rgandingiz. Dizayn fikrlash tizimida fikr-mulohazalar testdan oldin manfaatdor tomonlar yoki jamoa a'zolarining ichki tekshiruvisiz foydalanuvchilarga ko'proq ishonadi. O'zimning tajribamdan (agentliklar ichida ham, mijozlar tomonida ham) ishlaydigan dizaynerlarni tanqidiy ishlarga jalb qilish osonroq, chunki doimiy ravishda ko'rib chiqishga vaqt topishga qiziqish bildirgan tomonlar bilan vaqt topish.

IDEO modeli

Menimcha, Dizayn fikrlashning kuchli va zaif tomoni - bu ko'p yo'nalishli jamoalarga bo'lgan ishonch. Siloslarni parchalash va biznesning turli sohalarini loyihalar ustida birgalikda ishlash juda yaxshi. Seminarlarda men ushbu ko'pqo'lli jamoalarning ishtiyoqi va g'ayratiga guvoh bo'lganman - ha, shunchaki keng ko'lamli ishtirokisiz dizaynerlargina shakllana olmagan degan fikrlar paydo bo'ladi.
Ushbu usulning salbiy tomoni - bu amaliylik. Ko'pincha intizomli jamoalar bilan fikrlarni yanada ilgari surish va foydalanuvchi bilan sinashdan oldin ularni doimiy ravishda baholash uchun doimiy sifatli vaqtni topish juda qiyin. Tanqidni Dizaynni fikrlash jarayoniga kiritish prototip bilan bog'liq muammolarni aniqlashga va sinovdan oldin ko'proq biznes hissasini olishga yordam beradi. Ammo Dizayn Dizaynida tanqidchilar uchun aniq, belgilangan qadam mavjud emasligi, ularni o'tkazish uchun vaqt ajratishingiz mumkin degani emas. Ko'pincha, eng katta qiyinchilik - tanqidiy fikrlar bilan nima qilish kerak emas, shunchaki odamlarni kundaliklarini tozalashga majbur qilish.

Britaniya Dizayn Kengashining kodlashtirilgan Dizayn fikrlash jarayoni

Dizaynerlik fikrlashi, hech bo'lmaganda, xayolga kelgan dizaynerlar jamoatchiligi ichida qiziqarli munozaralarga sabab bo'ldi va dizayner bo'lmaganlar biznes muammolarini tashqi tomondan qanday hal qilish to'g'risida fikr yuritdilar. IDEO, IBM, maktab va Britaniya Dizayn Kengashining brendlari. Dizayn tafakkuri biznes olamiga qadam qo'ydi va hozirda ish muammolarini hal qilishda yordam beradigan usullardan foydalanilmoqda. Dizayn Tafakkuri orqali dizaynerlar va boshqa C-to'plamdan tashqaridagi a'zolar endi C-suite a'zolari bilan elkalarini siljitmoqdalar va biznes strategiya qarorlariga ta'sir qilish va innovatsion g'oyalarni shakllantirishga yordam bermoqdalar. An'anaga ko'ra, dizaynerlar keyinchalik mahsulot yoki g'oyani ishlab chiqish bilan shug'ullanishgan va Dizayn fikrlashi ularga yuqoriga ko'tarilishda yordam bergan. Endilikda ba'zi dizaynerlar o'zlarini biznes rahbariyati stolida o'tirishganini his qilishadi va boshqa birovning g'oyasiga jilo bilan murojaat qilishdan uzoqlashishdi. Dizaynerning pul birligi ko'tarildi.
Xizmat dizayni bu xizmatlarning ongli dizayni
O'z navbatida, servis dizayni - bu xizmatdan foydalanuvchilar, xizmat ko'rsatuvchi provayderlar, jarayonlar va logistika sohalarini qamrab oluvchi tizimlarning dizayni. Servis dizayni xizmatlarni yanada foydali, foydalanishga yaroqli, maqsadga muvofiq va maqbul bo'lishiga yordam berish uchun Dizayn fikrlashning bir xil usullari, vositalari va tadbirlaridan foydalanadi.
Tomas Edison chiroqni ixtiro qilganida, u aslida uning mahsuloti ekotizim nuqtai nazaridan o'ylardi - u atrofdagi xizmatni loyihalashtirayotgan edi. Garchi u chiroqni ixtiro qilgani bilan mashhur bo'lsa ham, ushbu mahsulot uni hayotni o'zgartirdi, chunki u ushbu mahsulotlarni ishlaydigan elektr energiyasini ishlab chiqaradigan stantsiyalarni qurgan Edison Electric Illuminating Company ixtirosi bilan birlashtirdi. Uning xizmati, energiya ta'minoti yillar davomida rivojlanib bordi, uning ba'zi qismlari foydalanuvchiga ko'rinib turardi (lampochka) va ba'zi qismlar foydalanuvchiga berkitilgan (elektr ishlab chiqarish stantsiyalari).
Har bir mahsulot amalga oshishini kutadigan xizmatdir.
Malin Maki
Aksariyat mahsulot kompaniyalari aslida xizmat ko'rsatuvchi kompaniyalardir. Xizmatlar foydalanuvchilarga raqamli yoki raqamli bo'lmagan kanal orqali etkaziladi va foydalanuvchilar xizmat bilan o'zaro aloqada bo'lganda, bu sensorli nuqta deb nomlanadi. Zamonaviy xizmatlar ko'plab kanallar va aloqa nuqtalarida amalga oshiriladi. Foydalanuvchi xizmat bilan o'zaro aloqa qilish vaqti sayohat deb nomlanadi va u bir necha daqiqa, soat yoki yillarni o'z ichiga olishi mumkin.
Xizmat dizayni ko'pincha xizmat va uning harakatlanuvchi qismlarining tajribasini namoyish etadigan xaritalarni yaratishni o'z ichiga oladi. Ushbu xaritalar juda ko'p turli xil: biznes modellarining sxemalari, mijozlar safari xaritalari, xizmat ko'rsatish rejalari bunga bir nechta misol. Foydalanuvchilar xizmatni amalga oshirish uchun jalb qilingan logistika nuqtai nazaridan his etadigan narsalardan boshlab, xizmat dizayni xaritasi dizaynerlarga muammolarni va imkoniyatlarni tushunish va tushunish imkoniyatini beradi. Ushbu xaritalar ko'pincha Dizayn fikrlash usullari, shu jumladan mijozlarni tadqiq qilish va mijozlar bilan hamkorlikdagi seminarlar yordamida yaratilgan. Xizmat dizayni xaritalari statik artefakt emas - vaqt o'tishi bilan mijozlar va ishbilarmonlik tushunchalari oshib borishi sababli ular qurilishi va ishlab chiqilishi mumkin.
[Xizmat dizayni] bu turli xil teginish nuqtalari orqali odamlarga erishadigan va vaqt o'tishi bilan sodir bo'ladigan tajribalarni ishlab chiqish usuli.
Servicedesign.org
Xaritadan so'ng prototiplash (Dizayn fikrlashda ishlatiladigan boshqa usul) keyinchalik xizmatni yanada takomillashtirishga yordam beradi. Karton modellari, LEGO® yoki improvizatsiya - bu yangi g'oyalarni o'rganish va tushunchalarni taqdim qilishning ba'zi usullari.
Xulosa
Xulosa qilib aytganda, Dizayn fikrlash - bu dizayn jarayoni, muammolarni aniqlash va hal qilish uchun unga amal qilishingiz yoki moslashishingiz mumkin. Xizmat dizayni ko'pincha ushbu metodologiyani mahsulot va raqamli tajribadan tashqari muammolarni hal qilish uchun ishlatadi.
Xizmatdan foydalanuvchilar, mijozlar yoki sizning mahsulotingiz yoki xizmatingizdan foydalanayotgan xodimlar Dizayni o'ylash jarayoniga rioya qilganingizdan qat'iy nazar sizga ahamiyat bermaydilar. Ular Dizayn fikrlashi erishgan natijalar haqida qayg'uradilar. Ularning hayotini yaxshilaydigan va ularning ehtiyojlarini qondiradigan mazmunli xizmatlar va mahsulotlar yaratish.