1. Kishilarning bilim va dam olish, madaniy saviyasini oshirish kabi ehtiyojlari qanday ehtiyoj turiga kiradi?

d. bozor subyektlari iqtisodiy manfaatlarining to‘qnashuvidan iborat bo‘lib, ular o‘rtasidagi yuqori foyda va ko‘proq naflilikka ega bo‘lish uchun kurash 

234. Tovar ishlab chiqaruvchilar o‘rtasidagi raqobatdan qanday maqsad ko‘zda tutiladi?

a. bozorda o‘z mavqeini mustahkamlash va iste’molchilarni og‘dirib olish; 

b. barcha javoblar to‘g‘ri

c. tovarlarni foyda keltiradigan yuqori narxlarda sotish;

d. iqtisodiy resurslarni arzon narxlarda sotib olish;

235. Nomukammal raqobat turi:

a. oligopolistik raqobat

b. noto‘g‘ri javob yo‘q

c. ma’lum darajada cheklangan raqobat 

d. monopolistik raqobat

236. Quyidagilarning qaysi biri sof raqobatga xos xususiyat hisoblanadi?

a. iste’molchilar ko‘p;

b. ishlab chiqariladigan mahsulot bir xil; 

c. ishlab chiqaruvchilar ko‘p;

d. barcha javoblar to‘g‘ri

237. O‘zbekistonda monopolizm qanday tartibga solinadi?

a. iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish orqali

b. hech qanday tartibga solinmaydi

c. kichik biznesni rivojlantirish orqali 

d. monopoliyalarga qarshi qonun bilan

238. Davlat monopoliyalarga qarshi siyosatini qaysi maqsadda amalga oshiradi?

a. Monopoliyalarni bartaraf etish maqsadida

b. Bozor mexanizmlarini cheklash maqsadida

c. Raqobatni yo‘qotish maqsadida

d. Tadbirkorlik va erkin raqobatni himoya qilish maqsadida 

239. Raqobat usullari:

a. to‘g‘ri javob yo‘q. 

b. narx orqali va narxsiz;

c. ishlab chiqarish va g‘ayri ishlab chiqarish;

d. moddiy va nomoddiy;
240. Monopsoniya- bu…

a. bozorda u qadar ko‘p bo‘lmagan iste’molchilarning hukmronligi

b. tanho ishlab chiqaruvchining hukmronligi 

c. tarmoqda u qadar ko‘p bo‘lmagan korxonalarning hukmronlik qilishi

d. tanho iste’molchining hukmronligi

241. Narxsiz raqobat usuli qanday yo‘llar bilan olib boriladi?

a. barcha javoblar to‘g‘ri

b. tovarlarni kreditga sotish; 

c. kafolatlangan muddatda va undan keyingi davrda turli xizmatlar ko‘rsatish;

d. tovar sifatini tabaqalashtirish orqali iste’mol xossalarini oshirish;

242. Monopoliya – bu ....

a. ishlab chiqarishning ixtisoslashuvi;

b. bozor regulyatori; 

c. raqobat turi.

d. korxonaning shakllanishi;

243. Quyidagi omillarning qaysi biri tovar narxini belgilovchi asos bo‘lib xizmat qiladi?

a. tovar qiymati va raqobatbardoshligi

b. ishlab chiqarish samaradorligi va tovar qiymati

c. tovar sifati va qiymati

d. tovar qiymati va nafliligi

244. Davlat budjeti hisobidan maxsus arzonlashtirilgan narx qanday narx deb ataladi?

a. Dotatsiyalangan narx

b. CHegaralangan narx

c. Demping narx

d. Erkin bozor narxi

245. Nufuzli narx – bu:

a. sotish hajmini o‘zgartirmasdan, yuqori foyda olishga erishish uchun firmalar tomonidan foydalaniladigan narx.

b. resurslar taqsimoti hajmini o‘zgartirmasdan, yuqori foiz olishga erishish uchun banklar tomonidan foydalaniladigan narx;

c. ishlab chiqarish hajmini o‘zgartirmasdan, yuqori daromad olishga erishish uchun davlat tomonidan foydalaniladigan narx;

d. iste’mol hajmini o‘zgartirmasdan, yuqori foyda olishga erishish uchun xorijiy iste’molchilar tomonidan foydalaniladigan narx;

246. Narx – bu:

a. tovar va xizmatlarning sifati va ularga sarflangan mehnatning puldagi ifodasi;

b. tovar va xizmatlar miqdorining puldagi ifodasi.

c. tovar va xizmatlar ijtimoiy qiymati va ijtimoiy nafliligining puldagi ifodasi;

d. tovar va xizmatlar raqobatbardoshligi va foydaliligining puldagi ifodasi;

247. Erkin bozor narxi deganda nima tushuniladi?

a. aholi daromadlari va xarajatlari asosida vujudga keladigan bozor narxi;

b. resurslarni taqsimlash va ayirboshlash asosida vujudga keladigan bozor narxi.

c. ishlab chiqarish va iste’mol asosida vujudga keladigan bozor narxi;

d. talab va taklif asosida vujudga keladigan bozor narxi;

248. Joriy narxlar – bu:

a. oldingi davrlardagi narxlar bo‘lib, ular yordamida yil davomidagi resurslarni taqsimlash natijalari hisoblanadi;

b. kelajakdagi narxlar bo‘lib, ular yordamida yil davomidagi tovar va xizmatlarni ayirboshlash natijalari hisoblanadi;

c. oldingi va kelajakdagi narxlar bo‘lib, ular yordamida yil davomidagi aholi iste’moli natijalari hisoblanadi.

d. amaldagi narxlar bo‘lib, ular yordamida yil davomidagi ishlab chiqarish natijalari hisoblanadi;

249. Quyidagi javoblardan qaysi birida narx tizimiga to‘g‘ri ta’rif berilgan?

a. iqtisodiyotda amal qilib turgan barcha daromadlar va xarajatlar turlari narx tizimini tashkil qiladi;

b. iqtisodiyotda amal qilib turgan barcha ishlab chiqarish va iste’mol turlari narx tizimini tashkil qiladi;

c. iqtisodiyotda amal qilib turgan barcha qiymat va iste’mol qiymati turlari narx tizimini tashkil qiladi;

d. iqtisodiyotda amal qilib turgan barcha narx turlari narx tizimini tashkil qiladi.

250. Narx nisbati nima?

a. narx o‘sishi;

b. narx diapazoni;

c. narx o‘zgarishi;

d. narx pariteti.

251. Ulgurji narx – bu:

a. yaratilgan tovar va xizmatlarning iste’molchilari tomonidan katta miqdordagi tovarlarning bir qismini sotib olinganda qo‘llaniladigan narx.

b. iqtisodiy resurslar taqsimoti subyektlari tomonidan katta miqdordagi tovarlarning ma’lum qismlari sotilganda qo‘llaniladigan narx;

c. ishlab chiqaruvchilar tomonidan katta miqdordagi tovarlar bir yo‘la ko‘tarasiga sotilganda qo‘llaniladigan narx;

d. tovar va xizmatlarni ayirboshlash jarayoni subyektlari tomonidan kam miqdordagi tovarlar qisman sotilganda qo‘llaniladigan narx;

252. Quyidagilardan qaysi biri narxning vazifasi bo‘lib hisoblanadi?

a. ijtimoiy himoya vazifasi

b. xalqaro raqobatbardoshlik

c. pul-kredit vositasi vazifasi

d. bevosita nazorat qilish vazifasi

253. Narxning vazifalari orqali qanday maqsadlarga erishiladi?

a. xalqaro mehnat taqsimotining shakllanishiga, milliy iqtisodiyotning siklli rivojlanishiga;

b. milliy iqtisodiyot tarkibining o‘zgarishiga, aholi sonining o‘sishiga;

c. milliy iqtisodiyotning siklli rivojlanishiga, milliy iqtisodiyot tarkibining o‘zgarishiga.

d. milliy daromadning iqtisodiyot turli tarmoq va sohalari, xo‘jalik yurituvchi subyektlari bo‘yicha taqsimlanishiga;

254. Shartnoma narx – bu:

a. taqsimot va ayirboshlash subyektlarining roziligi bilan belgilanadigan, ular tomonidan tuzilgan kelishuvda qayd qilingan narx;

b. sotuvchi va xaridorning roziligi bilan belgilanadigan, ular tomonidan tuzilgan shartnomada qayd qilingan narx;

c. ishlab chiqaruvchilar va xizmat ko‘rsatuvchilarning roziligi bilan belgilanadigan, ular tomonidan tuzilgan bitimda qayd qilingan narx;

d. ishlab chiqarish va iste’mol subyektlarining roziligi bilan belgilanadigan, ular tomonidan tuzilgan ahdnomada qayd qilingan narx.

255. Demping narx – bu:

a. bozorda talab va taklif muvozanatini ta’minlash uchun taqsimot va ayirboshlash subyektlari tomonidan foydalaniladigan maxsus narx.

b. bozorda o‘z mavqeini mustahkamlash va raqiblarini bozordan siqib chiqarish uchun firmalar tomonidan foydalaniladigan maxsus narx;

c. bozorda muvozanatlikni ta’minlash uchun davlat tomonidan foydalaniladigan maxsus narx;

d. bozor muvozanatini ta’minlash uchun ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilar tomonidan foydalaniladigan maxsus narx;

256. Milliy bozor narxi – bu:

a. bir mamlakat mintaqalari doirasida amal qiluvchi va ularning xususiyatini aks ettiruvchi narx;

b. bir qit’a doirasida amal qiluvchi va ularning xususiyatini aks ettiruvchi narx;

c. bir nechta mamlakatlar doirasida amal qiluvchi va ularning xususiyatini aks ettiruvchi narx.

d. bir mamlakat doirasida amal qiluvchi va ularning xususiyatini aks ettiruvchi narx;

257. Bozorda o‘z mavqeini mustahkamlash va raqiblarini bozordan siqib chiqarish uchun firmalar tomonidan foydalaniladigan maxsus narx qanday narx deb ataladi?

a. Demping narx

b. Dotatsiyalangan narx

c. Erkin bozor narxi

d. Chegaralangan narx

258. Qiyosiy narxlarda:

a. bazis yil asos qilib olinib, tovarlarni ayirboshlash natijalari shu narxlarda hisoblanadi va oldingi yillar bilan taqqoslanadi;

b. kelgusi yil asos qilib olinib, aholi iste’moli natijalari shu narxlarda hisoblanadi va kelajakdagi yillar bilan taqqoslanadi.

c. ma’lum yil asos qilib olinib, ishlab chiqarishning natijalari shu narxda hisoblanadi va boshqa yillar bilan taqqoslanadi;

d. o‘tgan yil asos qilib olinib, resurslar taqsimoti natijalari shu narxlarda hisoblanadi va oldingi yillar bilan taqqoslanadi;

259. Narx diapazoni – bu:

a. narxlar o‘sishining iste’mol qiymatdagi ifodasi;

b. narxlar kamayishining naflilikdagi ifodasi.

c. narxlar o‘zgarishining qiymatdagi ifodasi;

d. narxlar oralig‘ining puldagi ifodasi;

260. Quyidagi iqtisodiy tushunchalar narxda o‘z ifodasini topadi:

a. tovarlar iste’mol qiymati va ularning sifati;

b. tovarlar raqobatbardoshligi va ularga talab darajasi.

c. tovarlar sifati va ularning raqobatbardoshligi;

d. tovarlar qiymati va ularning nafliligi;

261. Narx – bu…

a. real bozor iqtisodiyoti sharoitida tovar va xizmatlarning ijtimoiy qiymati va ijtimoiy nafliligining puldagi ifodasidir

b. real bozor iqtisodiyoti sharoitida tovar va xizmatlarning ijtimoiy nafliligining puldagi ifodasidir

c. tovar va xizmatlar miqdorining puldagi ifodasi

d. real bozor iqtisodiyoti sharoitida tovar va xizmatlar ijtimoiy qiymatining puldagi ifodasidir

262. Narxning qaysi vazifasi talab va taklif mos kelishi orqali amalga oshadi?

a. tartibga solish va raqobat vositasi

b. muvozanatlikni ta’minlash

c. ijtimoiy himoyalash

d. qiymatni yoki iqtisodiy xarajatlarni hisobga olish

263. Taklif qonuni- bu…

a. narx oshishi bilan taklif kamayadi va aksincha

b. narx oshishi bilan taklif ham oshadi va aksincha

c. narx pasayishi bilan taklif oshadi va aksincha 

d. narxning o‘zgarishi taklifga hech kanday ta’sir etmaydi

264. Talab- bu…

a. bozorga sotishga chiqarilgan mahsulotlar miqdori

b. pul bilan ta’minlangan ehtiyoj

c. tovar qiymatining puldagi ifodasi

d. ehtiyoj 

265. Agar talab elastikligi 1 dan katta bo‘lsa, bunday elastiklik nima deb nomlanadi?

a. o‘zgarmas

b. elastik 

c. noelastik

d. birlik elastik

266. Taklifga quyidagi omillar ta’sir etadi:

a. ishchilarni yollash va ularga haq to‘lash

b. sotuvchilar va xaridorlarning soni 

c. bozordagi monopolistlar va monopolistik raqobat

d. tovar va resurslarning narxi, sotuvchilar soni

267. Bozorda mashinaning narxi 20 foizga oshishi oqibatida unga bo‘lgan talab hajmi 10 foizga kamaysa talab elastikligini toping:

a. 0,5

b. 3

c. 2

d. 1

268. Tovar taqchilligi:

a. talab va taklif hajmlari teng

b. taklifning talabdan ortda qolishi 

c. haddan tashqari ko‘p ishlab chiqarish

d. talabning taklifdan ortda qolishi

269. Pul bilan ta’minlangan ehtiyoj – bu:

a. tovar

b. iste’mol 

c. talab

d. taklif

270. Bozor muvozanati- bu...

a. talab va taklif miqdorining tengligi

b. haddan tashkari ko‘p ishlab chiqarish 

c. talab va taklif miqdorining tengsizligi

d. talabning taklifdan ortda qolishi

271. Talab qonuni- bu…

a. narxning o‘zgarishi talabga ta’sir etmaydi

b. narx oshgan sari talab kamayadi va aksincha

c. narx oshgan sari talab ham oshadi va aksincha 

d. narxning pasayishi bilan talab kamayadi

272. Bir qancha (ko‘pchilik) iste’molchilarning bir turdagi tovar yoki xizmatga bo‘lgan talablari yig‘indisi nima deb ataladi?

Выберите один ответ:

a. yakka talab

b. xususiy talab

c. bozor talabi 

d. shaxsiy talab

273. Talab > taklif bo‘lsa:

a. bozorda taqchillik hukm suradi 

b. bozorda tovarlar o‘tmay yiqilib qoladi

c. bozor muvozanatiga erishiladi

d. pul taqchil bo‘ladi

274. Agar talab elastikligi 1 ga teng bo‘lsa bunday elastiklik nima deb nomlanadi?

a. noelastik

b. elastik 

c. birga teng elastik

d. o‘zgarmas

275. Alohida iste’molchining tovarning muayyan turiga bo‘lgan talabi nima deb ataladi?

a. yakka talab

b. xususiy talab

c. bozor talabi 

d. umumiy talab

276. Bozorni tartibga solish mexanizmi:

a. monopoliya, oligopoliya, monopsoniya

b. talab, taklif, narx va raqobat 

c. tadbirkorlik va raqobat

d. tadbirkorlik, biznes, foyda

277. Engel qonuni izohini toping:

a. iste’molchi daromadining o‘zgarishi bilan talab miqdori o‘rtasidagi to‘g‘ri bog‘liqlik

b. o‘zaro almashtiruvchi tovarlar narxi va miqdori o‘rtasidagi bog‘liqlik

c. narx va miqdor o‘rtasidagi teskari bog‘liqlik

d. o‘zaro to‘ldiruvchi tovarlar narxi va miqdori o‘rtasidagi bog‘liqlik 

278. Nominal investitsiya nima?

a. asosiy va aylanma kapitalni qayta tiklash

b. pul mablag‘lari ko‘rinishidagi investitsiya;

c. pul mablag‘lariga sotib olish mumkin bo‘lgan investitsion resurslar;

d. investitsiyalarning manbalaridan biri;

279. Quyidagilardan qaysi biri jamoa bo‘lib iste’mol qilishga kirmaydi?

a. ovqatlanish, kiyinish, badiiy asarlar o‘qish

b. jamoat transportidan foydalanish;

c. o‘yingohlarda sport o‘yinlarini tomosha qilish;

d. sihat maskanlarida sog‘liqni tiklash;

280. Respublikamiz iqtisodiyotiga chet el investitsiyalarini olib kirilishi uchun qanday siyosat olib borilmoqda?

a. soliq sohasida chegaralangan imtiyozlar siyosati

b. pulning qadrsizlanishiga qarshi siyosat

c. ochiq eshiklar siyosati

d. tabaqalashgan boj olish siyosati

281. Real investitsiya nima?

a. asosiy va aylanma kapitalni qayta tiklash

b. pul mablag‘lariga sotib olish mumkin bo‘lgan investitsion resurslar;

c. investitsiyalarning manbalaridan biri;

d. pul mablag‘lari ko‘rinishidagi investitsiya;

282. Quyidagilardan qaysi biri investitsiyalarning ichki manbai hisoblanadi?

a. foyda, amortizatsiya ajratmalari;

b. homiylar mablag‘lari

c. budjet mablag‘lari;

d. bank kreditlari;

283. Iste’molga o‘rtacha moyillik nima?

a. investitsion resurslar

b. shaxsiy daromadning iste’molga ketadigan ulushi;

c. shaxsiy daromadning jamg‘arishga ketadigan ulushi;

d. asosiy va aylanma kapitalni qayta tiklash;

284. Daromad tarkibida iste’mol sarflari ulushi qanchalik yuqori bo‘lsa ...

a. jamg‘arma hajmi shunchalik kam bo‘ladi;

b. jamg‘arma hajmi 0 darajada bo‘ladi.

c. jamg‘arma hajmi shunchalik ko‘p bo‘ladi;

d. jamg‘arma hajmi o‘zgarmaydi;

285. Quyidagilardan qaysi biri yakka tartibdagi iste’molga kiradi?

a. jamoat transportidan foydalanish;

b. ovqatlanish, kiyinish, badiiy asarlar o‘qish

c. o‘yingohlarda sport o‘yinlarini tomosha qilish;

d. sihat maskanlarida sog‘liqni tiklash;

286. Investitsion qarorlar qabul qilishda quyidagilardan qaysi biri asos bo‘lib hisoblanadi?

a. foizning real stavkasi

b. foizning nominal stavkasi

c. pul taklifi

d. soliqlar darajasi

287. Quyidagilardan qaysi biri investitsiyalarning ichki manbai hisoblanadi?

a. homiylar mablag‘lari

b. budjet mablag‘lari

c. bank kreditlari

d. foyda, amortizatsiya ajratmalari

288. Sof investitsiyalar – bu ...

a. yalpi investitsiya hajmiga teng

b. yalpi investitsiya bilan amortizatsiya ajratmalarining yig‘indisiga teng

c. amortizatsiya ajratmalariga teng

d. yalpi investitsiya bilan amortizatsiya ajratmalarining ayirmasiga teng

289. Investor – bu ....

a. investitsiyalarni amalga oshiruvchi shaxs

b. pul mablag‘lari ko‘rinishidagi investitsiya

c. asosiy va aylanma kapitalni qayta tiklash

d. investitsiyalarni oluvchi shaxs

290. Iste’molchi – bu ...

a. ishlab chiqaruvchilardan tashqari barcha xo‘jalik subyektlari

b. faqat davlatning aholisi, bozor subyekti sifatida

c. aholi, davlat, firmalar, sohalar va boshqa xo‘jalik subyektlari

d. bozordagi hamma subyektlar, faqat davlatdan boshqa

291. Jamg‘arish normasi qanday aniqlanadi?

a. jamg‘arish summasining butun milliy daromad hajmiga nisbatining foizdagi ifodasi

b. aholi umumiy daromadlarining tirikchilik ne’matlari va xizmatlar uchun ishlatiladigan qismi

c. milliy daromad o‘sgan qismining investitsion sarflar summasiga nisbatining foizdagi ifodasi

d. shaxsiy daromadning iste’mol darajasiga nisbatining foizdagi ifodasi

292. Sof milliy mahsulotdagi o‘zgarishning investitsiya sarflaridagi o‘zgarishga nisbati ... hisoblanadi.

a. bozor muvozanati

b. multiplikator samarasi

c. stagnasiya

d. bozordagi keskin vaziyat

293. Jamg‘armaga keyingi qo‘shilgan moyillik (JQM) – bu ....

a. daromad hajmining o‘zgarishi natijasida jamg‘arma hajmining o‘zgarishi;

b. daromad hajmining o‘zgarishsiz qolishi

c. daromad hajmining o‘zgarishi natijasida jamg‘arma hajmining o‘zgarmasligi;

d. daromad hajmining o‘zgarishi natijasida iste’mol hajmining o‘zgarishi;

294. Daromad tarkibida iste’mol sarflari ulushi qanchalik yuqori bo‘lsa ...

a. jamg‘arma hajmi shunchalik ko‘p bo‘ladi

b. jamg‘arma hajmi 0 darajada bo‘ladi

c. jamg‘arma hajmi shunchalik kam bo‘ladi

d. jamg‘arma hajmi o‘zgarmaydi

295. Innovatsiya - ....

a. kredit berish;

b. tovarlar importini kuchaytirish

c. yangi texnika-texnologiyalarni ishlab chiqarish uchun mablag‘larni yo‘naltirish;

d. eksport uchun mablag‘larni yo‘naltirish;

296. Jamg‘arishga o‘rtacha moyillik nima?

a. shaxsiy daromadning iste’molga ketadigan ulushi;

b. shaxsiy daromadning jamg‘arishga ketadigan ulushi;

c. investitsion resurslar

d. asosiy va aylanma kapitalni qayta tiklash;