1. Kirish izika

F1. Kirish
izika- tabiat hodisalarini, modda va maydon xossalari va qonuniyatlarini o‘rgatuvchi fan. Bu ilim odamning madaniyatida va dunyoqarashida juda kerakli qismini tashkil etadi. Olamda real mavjud bo’lib , bizni o’rab turgan hamma narsalar uylar,sanoat inshoatlari , mashinalar,qushlar,jonivorlar ,baliqlar, o’simliklar,suv,havo,yorug’lik,radio to’lqinlar vahokazolar biz bevosita sezadigan yoki maxsus asboblar yordamida biladigan hamma narsalar fanda materiya deyiladi.
Materiya ikki hil turda bo’ladi: jism va maydon.Materiyaning asosiy xossalaridan biri harakatdir.

Fizika ( grekchadan phisic-tabiat)materiyaning hosasini uning o’zgarishlarini (tabiat hodisalarini) qaralayotgan hodisalar ko’rsatib beruvchi qonunlarni o’rganadi.
Imiy tshunishni protsesi quyidagicha sxema orqali ko’rsatiladi:
Qarashlar Mulohazalar Tajribalar Teoremalar va qonunlar.
Ilmiy o’rganishda quyidagicha usuldan foydalanadi:
1. Teorali 2. Eksperementli
Fizikaning boshqa fanlar bilan aloqadorligi:
Biofizika;Astrofizika;Geofizika;Himfizika va boshqalar.
Fizika praktik tshunchaga ega .Fizika bilimining asosida tehnikaning rivojlanishi bo’ladi, Odamzodning sivilizatsiyadagi o’sishi.
Fizikaning o’rni .
1.Imiy ko’zqarashning rivojlanishi; 2. Naukani va tehnikani rivojlanishi; 3.Asboblarni yaratish ularni o’rganish va yangi tehnalogiyalarni yaratish.
Fizika qurilishda:
Qurilish fizikasi qurilishga bog’liq bo’lgan protses va hodisalarni qarab chiqadi va injenerlik o’lchamlarga hos metodlarni yaratadi. Qurilish Fizikasining bo’limlari quyidagicha Teplotehnika,Qurilish akustikasi ,Qurilish isiqlikni,tovushlarni,yorug’liklarni ko’chirishni o’rganadigan svetotehnika . Qurilish fizikasi qurilish konstruksiyalarni va materiyalarni chidamliligini o’rganadi. Qurilish inshoatlarning chidamliligini,mustahkamliligini ko’rib chiqadi.
Fizik kataliklarini o’lchash uchun ular o’rtasida Halqari birliklar sistemasi qabul qilingan . Internatsiyonal sistema ( Si )

Mehanika – bu jismlarnig o’zaro ta’sirlashuvi va harakati haqidagi fandir.Mehanika fizikaning eng eski bo’limidir.<> so’zi grekcha “mechanike” so’zidan olingan bo’lib , mashinalar qurish haqidagi ta’limot degan ma’noni bildiradi.Mehanikani rivojlanishiga Aristotel,Arhimed,Galiley,Ibn Sino ,Bernuli,Al Horazmilar asos solishgan. Mehanik harakat va Qismlarning o’zaro ta’siri to’grisida to’liq ma’lumotlarni Isak Nyuton kiritgan .Shuning uchunam klasicheskiy mehanika Nyuton mehanikasi deb ham yuritiladi.Mexanika materiya harakatining eng sodda turi haqidagi ta’limotdir. Bunday harakat jismlarning yoki jism qismlarining bir-biriga nisbatan ko‘chishidan iborat bo‘ladi. Mexanika ham, hamma tabiiy fanlar kabi, o‘zining qonun-qoidalarini tajribalardan olingan ma’lumotlarni umumlashtirish yo‘li bilan aniqlaydi. Jismlarning ko‘chishini kuzatish tajribalari eng sodda tajribalardandir. Odamlar, kundalik turmushida va har qanday ishlab chiqarish jarayonida jismlarning ko‘chishini ko‘radilar. Shuning uchun mexanik tasavvurlar juda yaqqol bo‘ladi. Mexanikaning boshqa tabiiy fanlardan oldinroq rivojlanishiga ham sabab ana shu. Mexanika uch kismga bo‘linadi: kinematika, dinamika va statika.