1. Katta kompyuterlar sinfi Kompyuterning ishlash printsipi va tashkil etuvchilari. Periferik qurilmalar

Faks-modem - shunday qurilmaki, oddiy modemning barcha imkonyatlariga ega bo’lib, qo`shimcha rasmli telefaks ma’lumotlarni kompyuterlararo almashish imkonyatlariga ega. Ayni vaqtda ishlatilayotgan ko’pchilik modemlar faks-modemlar bo’lib, ularning ayrimlari ovoz almashish imkonyatlariga ega.
Multmedia- tasvirli ma’lumotlar bilan ishlashga qodir bo’lgan vosita hisoblanadi. Multmedia so’zi lotincha "media" so’zidan olingan bo’lib, "ma’lumot tashuvchi vosita" degan ma’noni anglatadi. Multimediali kompyuterlar so’z, musiqa va boshqa ovozli ma’lumotlar, video ma’lumotlar qabul qiladi va ular ustida ishlaydi. Multimediali kompyuterlar albatta kompakt disklar uchun maxsus disk yurituvchilar ovozli xaritalarga ega bo’lishi hamda kamida Pentum(75 Mgts yoki 486 SX) 25 Gts tezlikdagi mikroprotsessor, joriy xotirasi 4 Mbayt va qattiq disk hajmi 160 Mbayt hamda 640x480 nuqtali rangli video tizmga ega bo’lishi kerak.


Kompakt disk (CD-ROM) uchun disk yurituvchilar - ma’lumotlarni maxsus kompakt (CD ROM ) disklardan o’qish imkonyatini beradi. Bu disklar ishonchliroq bo’ladi va ularning hajmi 640 Mbayt va undan ortiq bo’lishi mumkin, ularga ma’lumotlar oldindan yozilgan bo’ladi.
Trekbol- sichqoncha kabi shar shaklidagi manipulyator. Shar burilgan tomonga ekrandagi tasvir ham buriladi.
Strimmer-magnitli lentali kassetaga ma’lumotlarni yozish qurilmasi. Kattik diskdagi ma’lumotlar nusxasini olish qo’yish uchun strimmerlar keng ishlatiladi. Ular bir-biridan hajmi bilan farqlanadi.
Tarmok adapteri- kompyuterni mahalliy tarmoqqa ulash imkonini beradi. Bunda foydalanuvchi tarmoqdagi boshqa kompyuter bilan o’zaro muloqotda bo’lishi va ma’lumotlardan foydalanishi imkoniyatiga ega bo’ladi.


Shaxsiy kompyuterlarning imkonyatlari.


O’zbekiston respublikasi mustaqillikka erishgandan so’ng, rivojlanishning yangi bosqichiga ko’tarildi. Shu borada zamonaviy kompyuter texnologiyalarining ishlab chiqarishga, iqtisodga, biznesga, va o’qitish jarayoniga tatbiqi tobora kengaymoqda. Har bir inson o’z mehnati faoliyatida kompyuterlardan unumli foydalana bilishi zarur. Kompyuter savodxonligiga ega bo’lish hozirgi kunda har-bir soha vakili oldidagi eng dolzarb masalaga aylandi.
Hozirgi kunda shaxsiy kompyuterlar kirib bormagan soha qolmadi. Xalq xo’jaligining barcha sohalaridan uning imkonyatlaridan foydalanilmoqda. Kompyuter o’zaro ma’lumotlar almashinuvini ta’minlash vazifasi amalga oshirilgandan so’ng uning imkoniyatlari yanada oshdi.Kompyuterlarni tarmoqqa birlashtirish o’z navbatida millionlab kompyuterlarni o’zaro birlashtiruvchi tarmoqlarni vujudga keltirdi va jahon kompyuter tarmoqlarini vujudga keltirdi. Masalan shunday tarmoqlardan biri InterNet tarmog’idir. Ayni vaqtda InterNet tarmog’idan 40 milliondan ortiq foydalanuvchi ma’lumot olmoqda. InterNet yagona markazdan boshqarilmaydi, lekin elektron manzillar guruhini ta’minlovchi ommaviy qo’mitalar mavjud.

Foydalanilgan adabiyotlar

• 
  Google.com
  
• 
  Sites.google.com
  
• 
  S.I. Raxmankulova ."IBM PC shaxsiy kompyuterida ishlash". "Sharq"-Toshkent -1998 yil.
  
• 
  A.Axmedov, N.Toylokov. «Informatika». Toshkent-2001 yil.
  
• 
  Nurmuxammedov N. Kompyuter savodxonligi tuplami. «IBM PC kompyuterlaridan foydalanuvchilar uchun». Toshkent –1992 yil.
  
• 
  V.L. Broydo. " Ofis texniksi". Toshkent-"Mehnat"-2001 yil.
  
• 
  S.S.Gulomov, A.T. Shermuxammedov, B.A. Begalov."Iqtisodiy informatika". Toshkent-"Uzbekiston"-1999 yil.