1. Kar’era tushunchasi va bosqichlari Personal kar’erasini rejalashtirish va rivojlantirish Kar’era tushunchasi va bosqichlari

Personalni lavozimda o’stirishni rivojlantirish tamoyillari quyidagilardan iboratdir:

— yakkama-yakka ish olib borish. Chunki xodim kar’erasini

rivojlantirishni rejalashtirishda barcha mutaxassis va rahbarlar ham qo’yilayotgan talablarga javob bera olmasligi (qobiliyati, yoshi, ma’lumoti darajasi va boshqa sifatlarga ko’ra)ni hisobga olish kerak;

• 
  korxona va xodimning kar’erani rivojlantirishdan manfaatdorligi. Bu korxonani istiqbolni ko’zlab rivojlantirish, xodimni lavozimda o’sishga qiziqtirish va boshqa qator omillarni hisobga olishni taqozo etadi;
  
• 
  korxona rejalarida xodim kar’erasini rivojlantirishni moliyalashtirish (moddiy jihatdan rag’batlantirish, o’qitish uchun mablag’ ajratish va hokazolar)ni ko’zda tutish.
  

Lavozimda o’sish xodimning ana shu maqsadga intilishiga to’la-to’kis bog’likdir. Korxona esa bu jarayonga yordam ko’rsatishi lozim.

Personalni lavozimda o’sishini rivojlantirish, ya’ni bir bosqichdan ikkinchi bosqichga o’tish hamisha korxonaning ehtiyoji asosida boshqariladi. Bunga, albatta, xodim ham intilishi lozim. Shunday bo’lsa-da, kompaniya yoki firma rahbariyati mazkur jarayon boshqariladigan bo’lishini, ya’ni rejali kechishini ta’minlashi kerak. Ayni paytda bu uzoq muddatli rejalashtirish bo’lib, korxonani rivojlantirish rejalaridan o’rin olishi darkor.

Yuqorida ta’kidlab o’tilganidek, xodimlarning kar’erasi uzoq davom etadigan jarayon bo’lib, ko’pincha takrorlanadigan bosqichlarni ham o’z ichiga oladi (11- rasm).

Jumladan, ular quyidagilardan iboratdir:

• 
  malaka oshirish (qayta tayyorlash, stajirovka). Bu uzluksiz ta’lim tizimida amalga oshiriladi;
  
• 
  rahbarlik lavozimi uchun kadrlar zaxirasiga kiritish. Bu holda ham xodim uzluksiz ta’lim tizimida albatta tayyorgarlikdan o’tadi (malakaoshirish, qaytatayyorlash, stajirovka). Bu tayyorgarlik shaxsiy reja asosida amalga oshiriladi;
  
• 
  xodimning o’z bo’linmasi yoki korxonasida xizmat vazifasi yoki lavozimda siljitilishi. Bu xodim dunyoqarashini kengaytirish maqsadida amalga oshiriladi. Xizmat vazifasi va lavozimda siljitishda xodim xizmati yoki lavozim vazifalari o’zgaradi, lekin ish haqi miqdori o’zgarmaydi (kamaytirilishiga yo’l qo’yilmaydi).