1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

Shaxsiy kompyuterlar (4-davr)
Shaxsiy kompyuterlarning kashf etilishi hisoblash texnikasi sohasida haqiqiy inqilob yasadi. Endi kompyuterlar faqat maxsus mutaxassislargina boshqaradigan elektron qurilmadan har qanday foydalanuvchi ishlata oladigan ommaviy vositaga (xuddi telefon, televizor, radio kabi) aylandi. Kompyuterlarning tashqi ko’rinishi ham ixcham, chiroyli ko’rinishga ega bo’ldi hamda muloqot uchun qulaylik tug’diruvchi vositalar (klaviatura, monitor, diskovodlar, ovoz qurilmalari va h.k.) bilan jihozlandi.
SHaxsiy kompyuterlarning yaratilishi tarixiga nazar solsak, ularning asosida quyidagi kashfiyotlar yotadi:
- 1959 yilda Robert Noys (bo’lajak Intel firmasining asoschisi) tomonidan integral sxemalar yaratildi;
- 1968 yilda Intel firmasi xodimi Marshian Edvard Xoff birinchi mikroprotsessorni (Intel – 4004) yaratdi va bu mikroprotsessorlar 1970 yildan boshlab keng ko’lamda sotuvga ishlab chiqila boshlandi;
- 1973 yilda Intel firmasi 8-bitlik mikroprotsessorlarni (Intel – 8008), 1974 yildan boshlab esa, uning takomillashtirilgan turi Intel – 8080 ishlab chiqa boshladi.
Shaxsiy kompyuterlarni loyihalash ishlari AQSHda 1974-yildan boshlandi. 1975 yilda Intel – 8080 mikroprotsessori asosida MITC firmasi tomonidan Altair-2 yaratildi. 1975 yilning oxirida esa Pol Allen va Bill Geyts ( bo’lajak Microsoft firmasi asoschisi ) lar tomonidan shu turdagi kompyuterlar uchun BEYSIK interpritatori yaratildi. Natijada kompyuter bilan muloqot qilish, unga dastur yozish sezilarli darajada engillashdi. Lekin bu turdagi kompyuterlarning imkoniyatlari juda cheklangan (operativ xotirasi – 256 bayt, klaviatura va monitori yo’q) edi.
Haqiqiy shaxsiy kompyuterlar 1976-yilda AQSHning Santa-Klara vodiysidagi ko’rimsiz garajlarning birida Stiv Djobs va Stepan Voznyaklar tomonidan yaratildi. Ular o’zlarining bu kompyuterlarini “APPLE” (olma) deb nomlashdi. Jahon bozorida esa ushbu kashfiyotchilar tomonidan tashkil qilingan “APPLE” firmasi kompyuterlari 1977 yilda paydo bo’ldi.
1979 yilda esa IBM firmasi ham o’zining birinchi shaxsiy kompyuterlarining loyihalarini yarata boshladi. Natijada ko’p o’tmay jahon bozorida IBM PC kompyuterlari paydo bo’ldi. Keyinchalik esa ularning safiga boshqa firmalar ham qo’shildi (Compaq Computer, Tandy, Toshiba, Commador, Macentosh va h.k.).
Kompyuter biznesi sohasidagi kuchli raqobat natijasida bu firma va kompaniyalar o’z mahsulotlarining sifatini, samaradorligini va ishonchliligini uzluksiz oshirib borishga majbur bo’lmoqda. SHu sababli yildan-yilga jahon kompyuter bozori takomillashgan kompyuter texnikasi va texnologiyasi bilan boyib bormoqda (zamonaviy kompyuterlar va ularning qurilmalari to’g’risidagi ma’lumotlar keyingi bo’limlarda keltirilgan).