1. Jahon adabiyotining tarixiy taraqqiyoti nechta davrdan iborat va ular qaysilar?

Uyg'onish madanyatining beshigi va madaniy xayotning chinakam markaziga aylangan joy qayer? italya



11.Uyg`onish davrining muhim xususiyatlari nimalardan iborat?
yg`onish madaniyatining shakllanishi, birinchi navbatda, o`rta asr madaniyatining chuqur inqiroziga nisbatan yuz berdi. Shu boisdan, Uyg`onishning asosiy xususiyati bu antifeodal yo`nalish kasb etganlik hamda dunyoviylik va racionalizmning diniylikdan ustuvorligidir. Dinning inqirozi ayni chog`da O`rta asr madaniyatining g`oyaviy-siyosiy asosini ham inqirozini belgilab berdi.

Shimoliy va O`rta Italiyaning tog`li hududlarida katta er egaligi paydo bo`lishiga sharoit bo`lmagani bois, X-XI asrlardayoq bu erlarda shaharlar paydo bo`lib, rivojlana boshladi. Bu esa jamiyatda savdogarlar, hunarmandlar qatlamlari, ya`ni burjuaziya vakillari mavqeining oshishiga olib keldi. Ular XIII asrdayoq feodallarga qarshi kurashda Florenciya, Bolonya, Siena g`ududlarida siyosiy hokimyatni qo`lga olishga ulgurgan edilar. Bu esa o`z navbatida, kapitalizmning dastlabki belgilari paydo bo`lishiga olib keldi. Burjua ishlab chiqarish munosabatlarining shakllanishi – bu esa Uyg`onish davri iqtisodiy hayotiga xos xususiyatdir.

Shuningdek, aynan Italiyada antik Rim madaniyati an`analari, ayniqsa, lotin tili, antik davr shaharlari, pullari va h.k. eng ko`p salanib qolgan edi. O`tmish ulug`vorligini tasdiqlovchi tarixiy xotiraning ham saqlanib qolganligi yangi madaniyatning shakllanishida katta ahamiyat kasb etdi.

Jamiyat hayotida shaharlar rolining kuchayishi, ya`ni shaharning ijtimoiy ishlab chiqarishdagi ahamiyatining oshib borishi, savdo aloqalarining avj olishi, hunarmanchilikning taraqqiy etishi bilan hisochi, huquqshunos, muhandislar, texniklar, o`qituvchilar, shifokorlar va boshqa o`qimishli odamlarga nisbatan talab kuchaya bordi. shunday qilib, shaharlarda aqliy mehnat bilan shug`ullanuvchi kishilarning alohida toifasi – intelligenciya paydo bo`ladi.

12.“Uyg`onish” so`zining ma`nosini aniqlang.
„Renessans“ atamasi dastlab Italiyadagi madaniy-maʼnaviy yuksalish (14—16-asrlar)ga nisbatan qoʻllanilgan, uni oʻrta asrchilik turgʻunligidan yangi davrga oʻtish bosqichi deb baholaganlar. Renessansning asosiy alomatlari: tafakkurda va ilmu ijodda dogmatizm, jaholat va mutaassiblikni yorib oʻtib, insonni ulugʻlash (qarang Gumanizm), uning isteʼdodi, aqliyfikriy imkoniyatlarini yuzaga chiqarish; antik davr (yunonrum) madaniyatiga qaytib, uni tiklash, boyitish; cherkov sxolastikasidan qutulib, adabiyot va sanʼatda dunyoviy goʻzallik, hayot taronalarini qizgʻin kuylash; inson erki, qurfikrlilik uchun kurashish.