1. Иқтисодиёт / Ахборот ва ахборотлаштириш. Электрон тижорат

Т/р	Ходимларнинг тоифаси
Хизмат кўрсатиладиган ёки шунга ўхшаш электр қурилмаларида гуруҳни олиш учун зарур бўлган энг кам меҳнат стажи
I	II	III	IV	V
1.	Электр қурилмаларида ишлашга жалб қилинган электротехник бўлмаган ходимлар (қурувчи ишчилар, фаррошлар, ҳайдовчилар, юк кўтариш машиналари ва механизмларининг машинистлари ва бошқалар)	Белгиланмайди	2 ой	12 ой	-	-
2.	Маъмурий-техник, навбатчи, тезкор таъмирловчи ҳамда таъмирлаш ходимлари
	маълумоти даражаси бўлмаганлар	Белгиланмайди	1 ой	олдинги гуруҳда 2 ой	олдинги гуруҳда 6 ой	олдинги гуруҳда 24 ой
	ўрта маълумот эга бўлганлар	Белгиланмайди	1 ой	олдинги гуруҳда 2 ой	олдинги гуруҳда 3 ой	олдинги гуруҳда 12 ой
	олий маълумотга эга бўлганлар	Белгиланмайди	Белгиланмайди	олдинги гуруҳда 2 ой	олдинги гуруҳда 3 ой	олдинги гуруҳда 6 ой
3.	Амалиётчилар
	ўрта махсус таълим муассасаси амалиётчилари	Белгиланмайди	1 ой	олдинги гуруҳда 6 ой	-	-
	олий таълим муассасаси амалиётчилари	Белгиланмайди	1 ой	олдинги гуруҳда 3 ой	-	-

Изоҳ.
1. 18 ёшга тўлмаган шахсларга II гуруҳдан юқори гуруҳ беришга рухсат этилмайди.
2. I гуруҳга эга бўлиш учун ушбу электр қурилмасида электр хавфсизлиги бўйича йўл-йўриқ олиб, уни йўл-йўриқларни рўйхатга олиш журналида қайд этиш кифоя. I гуруҳга эга ишчиларга гувоҳнома бериш талаб қилинмайди.
3. II — V гуруҳга эга бўлиш учун ходим қуйидагиларни билиши шарт:
электр қурилмаларидаги ишлар билан боғлиқ бўлган хавф тўғрисида аниқ тасаввурга эга бўлиши;
хавфсизлик қоидаларини ишга тегишли ҳажмда билиши ва қўллаши;
электр қурилмаларининг ускуналарини ва тузилишини билиши;
бахтсиз ҳодисалар содир бўлганда жабрланувчига биринчи амалий ёрдам беришни, жумладан, юракни ташқаридан массаж қилиш ва сунъий нафас олдиришни билиши керак.
IV ва V гуруҳга эга бўлиш учун электр қурилмаларининг жойлашишини ва ишни хавфсиз ташкил қилишни билиши зарур.
V гуруҳни олиш учун қўшимча равишда хавфсизлик қоидаларида қайд этилган талабларининг келиб чиқишини аниқ билиши шарт. Санаб ўтилган талаблар минимал ҳисобланади.
Электр қурилмаларини эксплуатация қилишда хавфсизлик техникаси қоидалари қоидаларига
2-ИЛОВА
Кучланиш остида бўлган ток узатувчи қисмларга яқинлашиш мумкин бўлган
МАСОФА

Кучланиш (кВ)	Одамлардан ва улар қўллайдиган асбоб ҳамда мосламалардан, вақтинча тўсиқлардан ток узатувчи қисмларгача бўлган масофа (м)	Ишчи ва транспорт ҳолатида бўлган механизмлар ва юк кўтариш машиналаридан, строплардан, юк чангалловчи мосламалар ва юклардан ток узатувчи қисмларгача бўлган масофа (м)
1 кВ гача: ҲЛ да қолган электр қурилмаларида	0,6 Меъёрланмайди (тегмасдан)	1,0 1,0
6 — 35	0,6	1,0
110	1,0	1,5
220	2,0	2,5
500	3,5	4,5

Изоҳ.
Бунда кучланиши 3 кВ бўлган электр қурилмалари кучланиши 6 кВ бўлган электр қурилмаларига тенглаштирилади, кучланиши 20 кВ — 35 кВ га, 60 кВ — 110 кВ га тенглаштирилади.
Электр қурилмаларини эксплуатация қилишда хавфсизлик техникаси қоидалари қоидаларига
3-ИЛОВА