1. iqtisodiyotga kirish

12.3-rasm. Jamg‘arma va investitsiya o‘rtasidagi muvozanatning klassik modeli

I= I(r) hisoblanadi. Bu funksiya kamayuvchi hisoblanadi, ya’ni foiz stavkasi darajasi baland bo‘lsa, investitsiya darajasi shunchalik past bo‘ladi. Jamg‘arish ham foiz stavkasi funksiyasi hisoblanadi S= S(r). Bu funksiya o‘sib boruvchi hisoblanadi, ya’ni foiz stavkasi darajasi qanchalik baland bo‘lsa, jamg‘arma darajasi shunchalik yuqori bo‘ladi. Grafikda shuni ko‘rish mumkinki, r₀ ga teng foiz darajasi milliy iqtisodiyot miqyosida jamg‘arma va investitsiyalar o‘rtasidagi tenglikni, ya’ni muvozanatni ta’minlaydi.

Foiz stavkasi darajasining muvozanat darajasidan chetlanishi (r₁ – past va r₂ – yuqori bo‘lgan holatlar) investitsiya va jamg‘arma hajmi o‘rtasidagi tenglikning buzilishiga olib keladi. Foiz stavkasining r₁ darajasida investorlar uchun qulay narxlarning vujudga kelishi investitsiyaviy resurslarga bo‘lgan talabni oshiradi, biroq bunday darajada jamg‘arma uchun rag‘bat pasayib ketadi. Natijada investitsiyaviy resurslar taqchilligi paydo bo‘ladi. r₂ darajada esa barcha subyektlar uchun jamg‘armaning nafliligi oshadi, biroq bunday foiz darajasida barcha investorlar ham o‘z faoliyatining foydaliligini ta’minlay olmaydilar. Natijada jamg‘armaning ahamiyatli qismi investitsiyalarga aylana olmaydi.