1. iqtisodiyotga kirish

8.4 Oligopoliya sharoitida narxlarning shakllanishi. Lyernyer koeffitsiyenti.

Narx siyosati nuqtayi nazaridan raqobatchilar bilan bo‘lgan munosabatlar yetakchi kompaniyalarning bozorga ta’sirining asosiy omillaridan biridir. Oligopolist kompaniya’ning hayotida narx siyosati juda katta rol o‘ynaydi. Qoidaga ko‘ra, firma uchun o‘z tovarlari va xizmatlari narxlarini ko‘tarish foydali emas, chunki boshqa firmalar birinchi bo‘lib narx ko‘targan kompaniyaga yergashmasliklari va iste’molchilar raqib kompaniyaga mijoz, ya’ni iste’molchi bo‘lib o‘tib ketishlari ehtimoli katta.

Agar kompaniya o‘z mahsulotlarining narxlarini pasaytirsa, u holda xaridorlarni yo‘qotmaslik uchun raqobatchi kompaniyalar odatda narxlarni tushirgan kompaniyaga yergashadilar, ular taklif etayotgan tovarlarning narxlarini pasaytiradilar Ya’ni, kompaniya narxlarni tushirganda yoki yangi tovar va xizmatlarni taklif qilsa, raqobatchilar ham unga yergashishlari kyerak. Aks holda, ular mijozlarini yo‘qotishlari mumkin.

Shunday qilib, firmalar o‘z mahsulotlariga raqobatchi-yetakchidan yuqori bo‘lmagan narxlarni belgilaydigan oligopolistlar o‘rtasida tez-tez «narxlar urushi» deb ataladigan urushlar sodir bo‘ladi. Shakllangan oligopoliyada hukmron yoki dominant kompaniyalar narxlarni to‘liq nazorat qilish imkoniyatiga ega. Masalan, ko‘plab uyali aloqa kompaniyalari o‘z mahsulotlarining ommabopligi va uni sotib olishga qodir ekanliklari uchun narxlarini sezilarli darajada oshirib yuborishadi.