1. Iqtisodiyot nazariyasining fan sifatida shakllanishi va qaror topishi Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti

Mualliflari	Ta`rif
Manba
M.N.Chepurin, Kiseleva E.A.	Iqtisodiyot nazariyasi kishilarning iqtisodiy hatti-harakatini, ya`ni ularning moddiy va nomoddiy ne`matlarni ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va iste`mol qilish bilan bog`liq harakatlarini o`rganadi	Kurs ekonomicheskoy teorii: uchebnik / Pod obsh. red. prof. Chepurina M.N., prof. Kiselevoy E.A.–6-ispravlennoe, dopolnennoe i pererabotannoe izdanie. – Kirov: «ASA», 2007, s.28.
S.S.Nosova	Ishlab chiqaruvchi kuchlarning erishilgan darajasi asosida moddiy ne`mat va xizmatlarni ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va iste`mol qilish bo`yicha kishilar o`rtasida vujudga keluvchi ishlab chiqarish munosabatlarining yig`indisi	Nosova S.S. ekonomicheskaya teoriya. elementarniy kurs: uchebnoe posobie / S.S.Nosova. - M.: KNORUS, 2008, s.16.
G.P.Juravleva, V.I. Vidyapin	Umumiy iqtisodiyot nazariyasi ijtimoiy fan bo`lib, u cheklangan resurslar sharoitida ehtiyojlarni qondirish maqsadida moddiy ne`matlarni ishlab chiqarish, ayirboshlash, taqsimlash va iste`mol qilish jarayonlarida kishilar va guruhlarning hatti-harakatini o`rganadi	Ekonomicheskaya teoriya (politekonomiya): Uchebnik/ Pod obsh. red. akad. V.I.Vidyapina, akad. G.P.Juravlevoy. – 4-e izd. - M.: INFRA-M, 2004, s.31.
V.D.Kamaev	Boylik va resurslarning cheklanganligi, ulardan samarali foydalanish bilan yaxlit holdagi ishlab chiqarish munosabatlari tizimini, ishlab chiqaruvchi hamda iste`molchi sifatidagi insonning hatti-harakatini o`rganadi.	Kamaev V.D. ekonomicheskaya teoriya: Kratkiy kurs: uchebnik / V.D.Kamaev, M.Z.Il’chikov, T.A.Borisov-skaya, 2-e izd., ster. – M.: KNORUS, 2007, s.21.
D.D.Moskvin	Ishlab chiqarish munosabatlarini va ularning ishlab chiqarish kuchlari bilan o`zaro ta`sirini o`rganadi	Osnovi ekonomicheskoy teorii. Politekonomiya: Uchebnik /Pod red. d-ra ekon. nauk, prof. D.D.Moskvina. Izd. 3-e, ispravl. – M.: Editorial URSS, 2003, s.24.
E.F.Borisov	Ne`matlar va xizmatlarni ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va iste`mol qilishda tarkib topuvchi kishilar o`rtasidagi munosabatlarni o`rganadi	Borisov E.F. ekonomicheskaya teoriya: voprosi – otveti: Ucheb. posobie. – 2-e izd., pererab. i dop. M.: INFRA-M, 2008, s.16.

Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti to`g`risida bildirilgan barcha fikrlardan ko`rinib turibdiki, siyosiy iqtisodga doir darslik va boshqa ayrim kitoblarda ishlab chiqarish jarayonida kishilar o`rtasida sodir bo`ladigan munosabatlarni o`rganishga alohida e`tibor berilgan bo`lsa, «Ekonomiks»da va keyingi paytlarda Rossiyada chiqarilgan darsliklarning ko`pchiligida asosan kishilarning resurslarga, moddiy ashyo va buyumlarga bo`lgan munosabatini, hatti-harakatini o`rganishga, cheklangan iqtisodiy resurslardan unumli foydalanishga alohida e`tibor berilgan.
Bizning fikrimizcha, iqtisodiyot nazariyasi fani masalaning u tomonini ham, bu tomonini ham chetda qoldirmasligi, masalaga bir tomonlama yondashuvga yo`l qo`ymasligi lozim. Chunki har qanday mehnat, har qanday ishlab chiqarish, xizmat ko`rsatish, eng avvalo, tabiat ashyolari, moddiy vositalar, pul mablag`lari orqali amalga oshiriladi va ulardan foydalaniladi. Shuning uchun mavjud resurslarga, ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlarga, ulardan unumli foydalanishga bo`lgan munosabat, ishlab chiqarish omillarining o`zaro bog`liqligi va bir-biriga ta`sirida o`rganilishi lozim. Boshqa tarafdan, hech qanday mehnat yoki ishlab chiqarish alohida olingan kishi yoki guruh tomonidan, boshqalar bilan aloqalarsiz, munosabatlarsiz amalga oshirilmaydi. Ular ishlab chiqarish va xizmat ko`rsatish jarayonida bir-birlari bilan albatta o`zaro munosabatda bo`ladilar va shu munosabatga qarab harakat qiladilar, o`z xulq-atvorlarini, hatti-harakatlarini belgilaydilar.
Mana shularni hisobga olib, iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti – iqtisodiy resurslar cheklangan sharoitda jamiyatning cheksiz ehtiyojlarini qondirish maqsadida hayotiy ne`matlarni (va xizmatlarni) ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va iste`mol qilish jarayonida vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlarni, ijtimoiy xo`jalikni samarali yuritish qonun-qoidalarini o`rganishdan iborat, deb aytish mumkin.
Iqtisodiyot nazariyasi fanining maqsadi va vazifasini ikki tomonlama, ya`ni ham amaliy va ham nazariy tomonlarini tushuntirish mumkin. Aksariyat hozirgi zamon iqtisodiy adabiyotlarida iqtisodiyot nazariyasining to`rtta asosiy vazifasi ajratib ko`rsatiladi: