1. Iqtisodiy talimotlar tarixni fanining predmeti va uslubi

33 ) Marks iqtisodiy tadqiqotlari uslubi

Karl Marks klassik siyosiy iqtisodni yakunlovchilardan biri sifatida iqtisodiy ta’limotlar tarixida yorqin iz qoldirdi. Uning g‘oyalari ko‘pincha bevosita iqtisodiy

muammolar doirasidan chiqqan holda, falsafiy, sotsialogik va siyosiy muammolar bilan qo‘shilib ketadi. K.Marks 1818 yil 5 mayda Germaniyaning Trir shahrida tug‘ilgan. Uning otasi advokat, yahudiy bo‘lib, 1824 yilda protestantlikni qabul qilgan. Oilasi davlatmand, madaniy oila bo‘lgan. K.Marks Trir shahrida gimnaziyani tamom qilgandan keyin, dastlab Bonndagi, so‘ngra Berlindagi universitetga kirdi, yuridik fanlarini, hammadan ko‘proq tarix va falsafani o‘rgandi. 1841 yilda Epikur falsafasi to‘g‘risida universitet dissertatsiyasini topshirib, kursni bitirdi. 1842 yili K.Marks Bonnga ko‘chib keldi va shu yilning oktyabrida «Reyn Gazetasi»ning bosh muxarriri bo‘ldi va Bonndan Kyolnga ko‘chib o‘tdi. 1843 yili birdaniga bir qancha voqea sodir bo‘ldi: u muxarrirlik qilgan gazeta yopildi, nemis baronining qizi Jenni Fon Vestfalenga uylandi, Parijga ko‘chib o‘tdi. Keyingi ikki yil (1844-1845) K.Marks uchun iqtisodiy nazariyani, falsafani va sotsialogiyani chuqur o‘rganishning boshlanish davri bo‘ldi. U G.Geyne, P.Prudon, M.Bakuninlar bilan tanishdi, F.Engels bilan do‘stlashdi. K.Marks 1845-1848 yillari Bryuselda bo‘ldi. O‘sha yillari F.Engels bilan hamkorlikni davom ettirgan holda, uning bilan birga «Nemis idealogiyasi» va «Kommunistik partiya Manifesti»ni yozdi. U 1848 yili Germaniyaga Kyoln shahriga keldi va «Yangi Reyn Gazetasi»ga rahbarlik qildi. U o‘zining gazetasida 1849 yili «Yollanma mehnat va kapital» asarini chop etdi. Shundan so‘ng Germaniyadan surgun qilindi va boshqa bu yerga qaytib kelmadi. K.Marks avval Parijga keldi, u yerda bir oz vaqt turgandan keyin Londonga borib umrining oxirigacha (1850-1883) shu yerda yashadi.