1-ilova o‘zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi

4	KOGNITIV RIVOJLANISH
4.1	Aqliy-kognitiv malakalar
		7-yil
		6 yosh		6 yosh 3 oy				6 yosh 6 oy													6 yosh 9 oy												7 yosh
1	rasmdagi syujetlarni eslab qolib, hikoya qiladi
2	mantiqiy xulosa chiqaradi, mulohaza qiladi
3	hayvonlarning turli xil yashash muhitlari haqida gapiradi (baliq suvda yashaydi, bo‘ri o‘rmonda yashaydi)
4	jug‘rofiy tushunchalarni biladi
5	eng oddiy sabab-oqibat aloqalarini tushunadi (yomg‘ir yog‘moqda — berkinish kerak)
6	Sinab ko‘rish va xato qilish yo‘li bilan amaliy masalalarning echimini topishga harakat qiladi (mashinani o‘t oldirish uchun kalitni tiqish)
7	ob’ektlarni tizimlashtiradi
8	atrof-muhit haqida mustaqil ravishda axborot izlaydi
9	kuzatishlar asosida axborotni umumiylashtiradi va xulosa chiqaradi
10	yil fasllari va hodisalarini ketma-ket aytadi
11	rasmlar bo‘yicha mantiqiy xulosa chiqaradi
12	o‘z mamlakati va uning ramzlari haqida tasavvurga ega bo‘ladi
13	o‘z xalqining ba’zi milliy urf-odatlari va an’analarini biladi
14	bolalar ensiklopediyasidan foydalana oladi
15	buyumlarni tashqi va ichki belgilari asosida tasniflaydi
4.2	Elementar mamavzuli malakalar
1	geometrik shakllarni biladi va ularni buyumlarda ko‘ra oladi
2	buyumlarni uzunligi, eni, qalinligi, balandligi bo‘yicha solishtiradi
3	buyumlar guruhini solishtiradi
4	muloqot vaqtida mamavzuli atamalardan foydalanadi
5	1 dan 10 gacha bo‘lgan sonlar doirasida mamavzuli amallarni bajaradi
6	buyumlarni son va miqdor bo‘yicha solishtiradi
7	1 dan 10 gacha bo‘lgan sonlarni to‘g‘ri va teskari tartibda aytadi
8	buyumlar guruhining tengligi va tengsizligini aniqlaydi va ularni bir-biri bilan solishtiradi
9	vaqt haqida tasavvurga ega (ertalab, kechqurun, kunduzi va tunda, sutka)
10	hayotdagi raqam va sonlarning ma’nosini tushunadi
11	geometrik figuralar va shakllarni biladi
12	20 gacha bo‘lgan sonlar doirasida ba’zi mamavzuli amallarni bajaradi
13	mamavzuli masalalarni echadi
14	sonlar qatori haqida tushunchaga ega
15	guruhlarning tengligi va tengsizligini tahlil qiladi (qanchaga ko‘p? qanchaga kam?)
16	buyumlarni hajm, balandlik va qalinlik bo‘yicha ketma-ketlikda joylashtiradi
17	suyuq, sochiluvchan va qattiq jismlarni shartli o‘lchovlar bilan o‘lchaydi
4.3	Kognitiv-tadqiqiy va produktiv (konstruktiv) faoliyatning rivojlanishi
1	tabiat hodisalarining turli xil omillarga bog‘liqligini tushunadi
2	tabiatdagi o‘zgarishlar sababini tushuntira oladi (m-n, qorning erishi)
3	odamlarning atrof-muhitga ta’sir qilishini tushunadi (ekish, hosil yig‘ish)
4	tabiiy materialdan rasmga qarab mayda buyumlar yasay oladi, ishning bosqichlarini rejalashtiradi
5	mustaqil ravishda modellashtira oladi va ­konstruksiyalay oladi
6	jonli va jonsiz dunyoni farqlaydi
7	tabiatning inson hayotidagi ahamiyatini anglaydi
8	o‘z qiziqishlari va kuzatishlari bilan bog‘liq savollarni beradi
9	o‘z bashoratlari haqida gapiradi, o‘tmishi va joriy tajribasi haqida tushuntirish beradi va umumlashtiradi.
10	tadqiqotdagi echish zarur bo‘lgan muammoni ajratib, o‘rtaga qo‘ya oladi
11	o‘z kuzatishlarini turli xil resurslardan foydalangan holda tasvirlaydi va tasdiqlaydi
12	atrof-muhitni yaxshilashda qatnashishning muhimligini tushunadi (m-n, axlatni olib ketish, uni saralash, daraxt va gullar ekish, elektr, suv va qog‘ozni tejash)