1. Хўжалик юритувчи субъектнинг меҳнат ресурслари билан таъминланишини таҳлили

Mahsulot sifati navlar bo‘yicha belgilanadigan mahsulotlarni ikki kategoriya bo‘yicha tarkiblash mumkin:

• - oliy sifat kategoriyasi;
• - birinchi sifat kategoriyasi.
• Mazkur sifat kategoriyalari orqali mahsulotning xalqaro va mamlakat standarti talablariga mosligi o‘rganiladi.
• Mahsulot sifatini oshirish realizatsiya jarayonini tezlashtiradi, mahsulotga bo‘lgan talabni to‘laroq qondiradi, tovar pul muomalasini tezlashtiradi, eksport imkoniyatlarini oshiradi.

Mahsulot sifatining tahlili

Ko‘rsat-kichlar	Mahsulot birligini bahosi, so‘m	Ishlab chiqarilgan mahsulot, (dona)		Reja-ning bajarilishi, %	Jami mahsulotdagi ulushi, (%)		Ishlab chiqarilgan mahsulot qiymati (ming so‘m)
		biznes rejada	haqi-qatda		biznes rejada	haqi-qatda	biznes rejada	haqi-qatda
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Oliy sifatdagi mahsulot	10000	5000	6000	120	45,4	43,0	50000	60000
Birinchi sifatdagimahsulot	6000	10000	15000	150	54,6	57,0	60000	80000
Jami	X	15000	21000	140	100,0	100,0	110000	140000

Mahsulot assortimentini boshqarish va ishlab chiqarish maromiyligi tahlili

• Mahsulotlar nomenklaturasi – deb, miqdor holida tovarlar guruhlari, kichik guruhlari va pozitsiyalarini belgilashda hamda hisobga olishda qabul qilingan ro‘yxatidir.
• Tovar (ish, xizmat)lar assortimenti – deb esa, mahsulotlarning ma’lum bir belgilariga qarab, ya’ni, uning turlari, navi, o‘lchami, markasi, artikullariga qarab ajratiladigan mahsulotlar xilidir.
• Tovarlar nomenklaturasi va assortimentini o‘rganishda o‘rtacha assortiment rejasining bajarilishi tahlil etiladi.

Assortiment rejasining bajarilishi tahlili (qiymat ifodasida)

	Mahsulot turlari	Rejada	Haqiqatda	Assortiment-ga qabul qilingan mahsulot hajmi	Assortiment bo‘yicha reja bajarilishi, %	Umumiy reja bajarilishi, %
1	A	12000	15000	12000	100	125
2	B	25000	30000	25000	100	120
3	S	10000	9000	9000	90	90
4	D	40000	35000	35000	87.5	87.5
5	Jami	87000	89000	71000	81.6	103

Kas- mahsulоt assоrtimentini bajarilishi kоeffitsientda;
Nas – assоrtimentga qabul qilingan mahsulоt;
Np- jami rejadagi mahsulоt qiymati.

Mahsulot ishlab chiqarish maromiyligining tahlili

O‘n kunliklar	Hisobot yili		Maromiylik hisobiga ishlab chiqarilgan mahsulot	Reja bajarilishi, %	Maromiylik hisobiga reja bajarilishi, %
	Biznes rejada	Haqi-qatda
1	2	3	4	5	6
1- chorak	25000	15000	15000	60	60
2- chorak	25000	20000	20000	80	80
3 chorak	25000	30000	25000	120	100
4-chorak	25000	40000	25000	160	100
Jami	100000	105000	85000	105	85

Marоmiylik kоeffitsienti:
85000
KM = ------------ = 0,85
100000

SOTISH HAJMINI TAHLILI

• Mahsulot ishlab chiqarish uzviyligi, davomiyligi ta’minlanadi qachonki ularni sotish to‘liq ta’minlansa yoki to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilsa. Ishlab chiqarish murakkab jarayon-lekin sotish undanda murakkab jarayon. Shu sababli tahlilda, mahsulot, ish va xizmatlarni sotish hajmini o‘rganishga alohida ahamiyat qaratiladi.
• Ishlab chiqarilgan va tayyor mahsulotlar qatoriga kiritilgan aktivlarni sotish xo‘jalik faoliyatidan olinadigan daromadlarni asosiy manbasi hisoblanadi.

Mahsulot, ish xizmatlarni sotishni tahlil etish orqali nafaqat muammolarni aniqlash balki ularni hal qilish imkoni ham tug‘iladi. Sotishni tahlili oldiga quyidagi vazifalar qo‘yiladi:

• - rahbariyatning samarali boshqaruvi (taktik va strategik) qarorlarni qabul qilish uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlar bilan ta’minlash;
• - savdoda daromad keltiruvchi tovarlar (ularning turi va tarkibini kengaytirish), yo‘qotishlarga olib kelayotgan tovarlarni (ularni ishlab chiqarishni qisqartirish va to‘xtatish) aniqlash;
• - korxona (marketing, sotish) bo‘limlari faoliyat samaradorligini baholash;
• - bozorni segmentlarga mos ravishda ajratish;
• - oqilona marketing siyosatini yuritish.