Xulosa
Yoshdagi bola shakllanishda isixik riiojlanishiing uta ilmgini inobatga om-an holda, ayrim nsixologlar (R.Zazzo) tugilganidan to yeauklnk. davrigachp bo‘lgan psixik |1ii(>jla1gash;iining taxminan o‘rtalari, 3 yogpga to‘tri keladi, degan muloqa.zani bildiradilar, Bu yo.shdan boshlab, bolalir predm.yetlarnm U|sui1ish olamiga qadam qo‘yadilar. U endi katgalar bilai nutq orqali muomala~munosabatda bo‘la oladi va sodda axloq qoidalarita amal silm boshladilar. Katgalar bilan bo‘ladigan muloqoti xufayli bola p'1'|k)f hayot hakida ko‘proq ma’lumot oladi. Nutq - bu yoshlarda pyfaqat mulozqot,. balki bola tafakkurining rivojlaniiga va o‘zini-o‘:>i, shuningdek, bilish jarayonlarini boshqarish vositasi bulib ham xizmat qiladi.
Bu davrdagi bolalar asosan o‘z hatti-harakatlarini o‘ylab o‘tirmaydilar chunki hatti-harakatlar ularning hissiyotlari asosida bo‘ladi. Bu yoshdagi bolalarning hatti- harakatlari juda o‘zgaruvchan bo‘ladi. Masalan, bolaning yig‘lashi hamda yig‘idan to‘xtashi juda tez o‘zgaradi. Ilk davrda bolada o‘z yaqinlariga: onasi, otasi, bo‘vi-buvalari, tarbiyachisiga nisbatan muhabbat shakllanadi. Ilk bolalik davrida bu muhabbat boshqa shaklga o‘tadi. Endi bola o‘z yaqinlaridan maqtov olishga harakat qiladi. Ota-onalar tomonidan bolaning xatti-harakatlari va shaxsiy xususiyatlariga beradigan ijobiy emotsional baholari ularda o‘zlarining layoqa! va imkoniyatlariga nisbatan ishonchini shakllantiradi. U o‘z ota-onasiga nihoyatda qattiq boglangan bo‘lib, intazomli va itoatkor bo‘ladi. Ana shu bogliqlik sababli bolaning asosiy ehtiyojlari qondiriladi, xavotirligi kamayadi. Onasi yonida bo‘lgan bolalar ko‘proq harakat qidadilar va atrof muhitni o‘rganishga ingshladilar. Bu davrda bola o‘z ismini juda yaxshi o‘zlashtiradi. Bola doimo o‘z ismini ximoya qiladi, uni boshqa ism bilan chaqirishlariga norozilik bildiradi. Kattalarning bola bilan qiladigan muoma.la~munosabati uning o‘zini alohida shaxs sifatida anglashini boshlanishga imkoniyat beradi.
Foydalaniladigan adabiyotlar
1. Barkamol avlod-O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori-T 1997 y.
2. Karimov I.A.O‘zbekistonning o‘z istiqlol va taraqqiyot yo‘li-1992y.
3. O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuni-T.1997y.
4. “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” T.1997 y.
5. Yarashevskiy M.G. Psixologiya v XX stoletii M.1971.
6. Zigler D. Teorii lichnosti-SPb, Piter-Press, 1997.
7. Lyadus V.L.-Metodika prepodavaniya psixologii. Iz.vo. URAO 2000.
8. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. – T.: «O`zbekiston», 1992.
Internet saytlari
www. pedagog.uz, www. ziyonet. uz, www. google. uz
1. http://www.perl.org
2. http://www.php.net
3.www.glef.org,
4.www.newhorizons.org,
5.www.rhecherswithoutborders.org,
6.www.thelearningweb.net,
7.www.inetlibrary.com,
8. www.search.re.uz,
9.www.ictcouncil.gow.uz,
10. www.ecsoman.edu.ru
Do'stlaringiz bilan baham: |