1. "Gidravlika" pániniń mazmunı. Suyuqlıqlar haqqında ulıwma túsinik

---

1. “Gidravlika” pániniń mazmunı. 
2. Suyuqlıqlar haqqında ulıwma túsinik.
3. Suyuqlıqlardıń fizikalıq qásiyetleri.
4. Suyuqliqqa tásir etiwshi kushler.
5. Gidrostatika. Gidrostatikalıq basim hám onıń qásiyetleri.
6. Gidrostatikanıń tiykarǵı teńlemesi.
7. Basım túrleri.
8. Basım o’lshew birlikleri.
9. Basım o’lshew asbablari.
10. Paskal nızamı.
11. Gidrostatik basım kushiniń tegis sırtqa tásiri.
12. Basım kúshiniń qoyılıw noqatı. 
13. Gidrodinamika.
14. Suyıqlıq háreketiniń kinematikası.
15. Háreket turleri. Aǵim sıziǵı. Elementar aǵim.
16. Suyiqlıq aǵimınıń gidravlikalıq elementleri.
17. Suyuqlıq aǵiminiń uzliksizlik teńlemesi.
18. Tegis háreketdegi ideal suyuqlıqtıń elementar aǵim nayshasi ushın bernulli teńlemesi.
19. Real suyuqlıqtıń elementar aǵım nayshası ushın bernulli teńlemesi.
20. Real suyıqlıqtıń tolıq aǵımı ushın bernulli teńlemesi.
21. Gidravlikalıq qarsılıqlar.
22. Real suyıqlıq aǵımınıń eki turli hareket tártibi.
23. Suyılıq aǵımınıń laminar háreket waqtında uzınlıq boyınsha joǵatılǵan napor. 24. Turbulent 
háreketti esaplaw modeli.
25. Jergilikli qarsılıqlar.
26. Kavitatsiya hadiysesi haqinda tusinik.
27. Qısqa hám uzın turbalardıń (qubur) gidravlikalıq esabı. 
28. Gidromashinalar haqqinda uliwma túsinikler.
29. Nasoslardıń tiykarǵı parametrleri. 
30. Oraydan qashıwshı nasos duzilisi hám islew prınsipi.
31. Oraydan qashıwshı nasoslardıń jumıs xarakterestikasi hám nasos qurılmasi.
32. Oraydan qashiwshi nasoslardıń soriwshi bólimin basqarıw, izbe iz hám parallel jalǵaw.
33. Kólemli gidravlikalıq mashinalar.
34. Porshenli hám plunjerli nasoslardıń dúzilisi hám islew prinsipi. Esaplaw teńlemesi.
35. Gidrojuritpelerdiń duzilisi hám islew prinsipi.
36. Bólistiriw, tekseriw hám ońlaw uskeneleri (zolotnikli, kraynikli, japqiashli), islew hám 
qollaniw tarawı. 
37. Idistag’i monometrlik ha’m absalyut bosimdi aniqlaw
38. Suyiqliqlardin’ ha’reket ta’rtibin Renolds qurilmasida aniqlash
39.Bernulli ten’lemesi ja’rdeminde pezometrik ha’m toliq basim siziq diagrammasin quriw
40. Quburdin’ uzinliq boyinsha napordin’ jog’aliwin, jergilikli qarsiliq koefitsirntin tajriybe joli 
menen aniqlaw.
41. Venturi sarp o’lshegishtin’ turaqlisin aniqlaw 
42. Oraydan qashiwshi nasosdi tajriybede sinaw
43. Suyiqliqlarinin’ tiykarg’i parametrlerin aniqlaw 
44. Suyiqliqlardi ten’ salmaqliq halatina, gidrostatikanin’ tiykarg’i tenlemesi 

---

45. Arximed nizami
46. Sirtqi ha’m ishki kushler basim kushleri 
47. Paskal nizami 
48. Suyiqliqlardin’ harakat ta’rtibi 
49. Bernulli tenglemesi energiyanin’ bir turden ekinshi turge aylaniwina ha’m jog’altiliwina, 
toliq energiyani esaplaw
50. Jergililikli jog’atilg’an energiyani aniqlaw 
51. Turbanin’ uzinlig’I boylab jog’atilg’an energiyani aniqlaw 
52. Qalaqshali nasoslar, tiykarg’i shamalardi (o’nimdarlig’i, toliq basim, quwat ha’m PJK)
53. Porshenli nasoslardiń quwatin, PJK lerine parametrlerin esaplaw
54. Ko’lemlik gidravlikaliq mashinalar, ko’lemlik nasoslar olardin’ klassifikatsiyasi 
55. Tisli do’ngelekli nasoslardiń quwatin, PJK lerine parametrlerin esaplaw
56. Gidromashinalardiń quwatin, PJK lerine parametrlerin esaplaw
57. ko’lemlik nasoslar olardin’ klassifikatsiyasi 
58. Gidravlikalıq qarsılıqlar.
59. Real suyıqlıq aǵımınıń eki turli hareket tártibi.
60. Suyılıq aǵımınıń laminar háreket waqtında uzınlıq boyınsha joǵatılǵan napor. 61. Turbulent 
háreketti esaplaw modeli.
62. Jergilikli qarsılıqlar.
63. Kavitatsiya hadiysesi haqinda tusinik.
64. Qısqa hám uzın turbalardıń (qubur) gidravlikalıq esabı. 
65. Gidromashinalar haqqinda uliwma túsinikler.
66. Nasoslardıń tiykarǵı parametrleri. 
67. Oraydan qashıwshı nasos duzilisi hám islew prınsipi.
68. Oraydan qashıwshı nasoslardıń jumıs xarakterestikasi hám nasos qurılmasi.
69. Oraydan qashiwshi nasoslardıń soriwshi bólimin basqarıw, izbe iz hám parallel jalǵaw.
70. Kólemli gidravlikalıq mashinalar.
71. Porshenli hám plunjerli nasoslardıń dúzilisi hám islew prinsipi. Esaplaw teńlemesi.
72. Gidrojuritpelerdiń duzilisi hám islew prinsipi.
73. Bólistiriw, tekseriw hám ońlaw uskeneleri (zolotnikli, kraynikli, japqiashli), islew hám 
qollaniw tarawı. 
74. Idistag’i monometrlik ha’m absalyut bosimdi aniqlaw
75. Suyiqliqlardin’ ha’reket ta’rtibin Renolds qurilmasida aniqlash
76.Bernulli ten’lemesi ja’rdeminde pezometrik ha’m toliq basim siziq diagrammasin quriw
77. Quburdin’ uzinliq boyinsha napordin’ jog’aliwin, jergilikli qarsiliq koefitsirntin tajriybe joli 
menen aniqlaw.
78. Venturi sarp o’lshegishtin’ turaqlisin aniqlaw 
79. Oraydan qashiwshi nasosdi tajriybede sinaw
80. Suyiqliqlarinin’ tiykarg’i parametrlerin aniqlaw 
81. Suyiqliqlardi ten’ salmaqliq halatina, gidrostatikanin’ tiykarg’i tenlemesi 
82. Arximed nizami
83. Sirtqi ha’m ishki kushler basim kushleri 
84. Paskal nizami 
85. Suyiqliqlardin’ harakat ta’rtibi 
86. Kese kesimi 200 sm
2
bolǵan suyiqliq salinǵan cilindr idis 1 kg massali porshen menen 
jabilǵan. Porshenniń suyiqliqqa beretuǵin qosimsha basimin aniqlań? 

---

87. Suw ustiniń basimi 10
5
Pa. Suw ustiniń biyikligin aniqlań? 
88. Jabiq idistaǵi sharayatta 27
0
C dan 147
0
C ǵa shekem qizdirilǵanda oniń basimi nashi % ke 
artadi? 
89. Hár biriniń uziliǵi 81 m hám 50 m tarmaqlanǵan 2 polat turbadaǵi sarp 6,5 l/s. Tarmaqlanǵan 
turbalardaǵi sarp modullari sáykes ráwishte birinshisinde 4,9 l/s, ekinshisinde bolsa, 4 l/s bolǵan 
jaǵdaylar ushin basim hám sarptiń pásiyiwin aniqlań? 
90. Ulken idis diywalinda ashilǵan diametrleri sáykes ráwishte, d=40mm hám 60mm domalaq 
tesiklerden atmosferaǵa aǵip shiǵip atirǵan suw sarpi hám tezliklerin tabiń. Batirilǵan tesikler 
suw qáddinen 6 m hám 8 m tereńliklerde jaylasqan. 
91. Rezervual diywalina qandirilǵan diametric d=100 mm konus siyaqli tesikten atmosferaǵa 
aǵib shiǵib atirǵan suw sarplarin tabiń? Batirilǵan tesik kósherinen suw qáddine shekem 
bolǵan biyiklik 10 metrge teń. 
92. Diametri 230 mm bolg’an trubada 0٫15 m/s tezlikte ag’ıp atırg’an nefttin’ ag’ıw ta’rtibin 
anıqlan’. Nefttin’ kinematikalıq jabısqaqlıg’ı 0,3*10
-4 
m
2
/s Sheshimi׃ Neft ha’reketinin’ tu’rin 
anıqlawda a’wele٫ sol ag’ım ushın Reynolds sanının’ shamasın tabamız٫ keyin onı kritikalıq 
ta’rtiptegi ha’reket penen salıstıramız ha’m na’tiyje tiykarında ha’reket tu’rin anıqlaymız׃ 
93. Diametri 870 mm Tashkent-Qıbray suw trubasındag’ı suw ag’ımının’ tezligi 0,5 m/s. 
Suwdın’ 293 K dag’ı kinematikalıq jabısqaqlıg’ı 10 
-6
m
2
/s. Suw ag’ımının’ ag’ıw ta’rtibin 
anıqlan’ 
94. Benzinniń salıstırma awırlıǵı 820 kg/m
3 
bólsa onıń tıǵızlıǵın tabıń 
95. Idısda salıstırma awırlıǵı 842 kg/m
3
ǵa teń bólǵan 27620 litr kólemdegı neft bar. Oǵan 
salıstırma awırlıǵi belgisiz bolǵan 19260 litr kólemdegi neft quyıldı. Payda bólǵan aralaspanıń 
salistirma awirliǵi 863 kg/m
3 
ǵa teń bolsa, belgisiz salistirma awirliqti aniqlań? 
96. Idısdaǵı monometrlik basım 0,62 kg/m
2
ge barometrlik basim 757 mmsimob baǵana 
biyikligine teń bolsa, idisdaǵi tolıq gidrostatik basımdı anıqlań? 
97. Gaz turbadaǵi monometr suw menen toldirilǵan bolib, ondag’I vakkum kórsetkishi 3282 
mm suw bag’anasi biyikligine teń. Eger borometrlik basım 752 mm simob bag’ana biyikligine 
teń bolsa, gaz turbasindaǵi tolıq gidrostatikaliq basımdı tabıń? 
98. Deametri 158 mm bolǵan turbalardıń gidravlikalıq radiusın tabıń? 
99. Turbanıń diametric 258 mm hám odan aǵıb atırǵan suwdıń sarpi 370 l/sek ǵa ten bolsa, 
turbadan aǵıb atırǵan suwdıń órtasha tezlıgin tabıń? 
100. Kanaldıń suw maydanı boyınsha keńlıgı 3,8 m o’zen tubı boyınsha keńligi 2 m kanaldaǵı 
suwdıń shuqurligi 2m hám kanaldaǵı suwdıń ortasha tezligi 0,85 m/sek bolsa, odan aǵıb atırǵan 
suw sarpin aniqlań?