1. Gazlarning fizik – kimyoviy xossalari. Tabiiy gazni amin bilan tozalash

[R₂NH₂]⁺ + HS^---[R₂NH₂] HS-- R₂HN + H₂S
[R₂NH₂]+ + HCO₃-- R₂NH₂]HC0₃--R₂HN+ C0₂+ H₂0

Xom ashyo – Sho’rtan konining tabiiy gazi zavod hududiga, uch parallel quvurutkazgichlar tizimidan iborat bulgan maydonchaga, quvuro’tkazgich orqali 4000 :- 5500 kPa bosim ostida va 75°C dan yuqori bo’lmagan temperaturada keladi.

Tabiiy gazning bosimi qurilmaga kirishda PI-17012 asbobning ko’rsatkichlari boyicha nazorat qilinadi. Sxemada bosimning minimal va maksimal qiymatlarida signallar berish ko’zda tutilgan.
Berilayotgan tabiiy gazning tarkibini davriy laboratoriya nazoratini amalga oshirish uchun majmua hududida, tabiiy gaz quvur o’tkazgichida S-1709 namuna olish moslamasi o’rnatilgan.
Amin yordamida tozalash qurilmasiga kirishda tabiiy gazning bosimi, uch parallel quvurutkazgichlarga o’rnatilgan PV-17001 A, B, S "H3" tartibga solish klapanlariga ega bo’lgan, PS-17001 tartiblagich bilan 3765 -: 4000 kPa orali’ida ushlab turiladi.

Tabiiy gazning namligi ko’pi bilan 25-:30 g/m³ ni tashkil etadi.

So’ngra, tabiiy gaz uch quvurutkazgich birlashgan umumiy quvurutkazgich orqali 373,52 t/h sarf bilan sovutish uchun, parallel ravishda ishlovchi EA-1706A,B tabiiy gaz sovutgichlariga yuboriladi.
Tabiiy gazning sarfi avtomatik tarzda, temperatura va bosim boyicha tuzatish kiritib, FQC-17001 tartiblagich bilan bir maromda ushlab turiladi. FV-17001 "H3" tartibga solish klapani EA-1706A,B tabiiy gaz sovutkichlariga gaz berish quvurutkazgichiga o’rnatilgan.
Tabiiy gazning bosimi va temperaturasi mos ravishda, PI-17007 va TI-17007 asboblarning ko’rsatkichlari bo’yicha nazorat qilinadi.
Tabiiy gaz EA-1706A,B tabiiy gaz sovutkichlarida aylanma suv bilan issiqlik almashinish hisobiga sovutiladi va FA-1702 tabiiy gaz separatoriga yuboriladi.
EA-1706A,B tabiiy gaz sovutkichlari – g’ilof quvurli ikki yo’lli issiqlik almashgichlar, ularning quvurlar hududi bo’yicha aylanma suv, quvurlararo hududi bo’yicha tabiiy gaz yuboriladi.
Aylanma suvning EA-1706A va EA-1706B tabiiy gaz sovutgichlaridan chiqishdagi temperaturasi, mos ravishda, shu joyda o’rnatilgan TW-17052A va TW-17052B asboblarning ko’rsatgichlari bo’yicha nazorat qilinadi.
EA-1706A, EA-1706B tabiiy gaz sovutgichlarining quvurlar hududini himoya qilish uchun, aylanma suv quvurutkazgichlarida, mos ravishda, PSV-17008A va PSV-17008B saqdovchi klapanlar o’rnatilgan. Saqlovchi klapanlarning belgilangan bosimi 4370 kPa ni tashkil etadi.
FA-1702 tabiiy gaz separatorida tabiiy gazdan suyuqlik tomchilari (suv va uglevodorod kondensati), shuningdek mexanik aralashmalar ajratib olinadi.
FA-1702 separatordan keyin tabiiy gaz oqimining temperaturasi, TS-17001 tartiblagich yordamida, ko’pi bilan 45 S da ushlab turiladi. TV-17001 "HO" tartibga solish klapani EA-1706A tabiiy gaz sovutkichiga aylanma suv berish quvuro’tkazgichiga o’rnatilgan.
FA-1702 tabiiy gaz separatoridagi suyuqlikning satxi ES-17001 tartiblagich yordamida bir maromda o’shlab turiladi. LV-17001 "H3" tartibga solish klapani, suyuq fazani ho’l mash`ala tashlamalarini yig’ish tizimiga, chiqarish quvuro’tkazgichiga o’rnatilgan [23].
Sxemada, LC-17001 asbobning ko’rsatkichlari bo’yicha, suyuqlik sathining maksimal qiymatida signal berish ko’zda to’tilgan. Joyida FA-1702 separatordagi suyuq fazaning sathi LG-17051 sath o’lchagichning ko’rsatgichlari bo’yicha nazorat qilinadi.
Separatordagi tabiiy gaz bosimi PG-17001 manometrning kursatgichlari bo’yicha nazorat qilinadi.
FA-1702 separatorning yuqori qismida, tomchisimon suyuqlikni tabiiy gaz oqimi bilan olib ketilishini oldini oluvchi, to’rsimon tomchi tutib qoluvchi o’rnatilgan.
Tabiiy gaz tarkibini laboratoriya nazorati uchun namuna olish S-1701 namuna olish moslamasi orqali amalga oshiriladi.