1. Fotoo’tkazuvchanlik. Xususiy fotoo'tkazuvchanlik

Xususiy fotoo’tkazuvchanlik. Tushayotgan nurlanish yarim o’tkazgich namunasi qalinligi bo’ylab notekis yutilayotgan va sirt rekombinatsiyasi mavjud bo’lgan holni qarab chiqaylik.
Kengligi W, qalinligi d va uzunligi / bo’lgan to’g’ri to’rtburchakli plastinadan iborat yarim o’tkazgichning sirti hmEg energiyali fotonlar oqimidan iborat yorug’lik bilan u o’qi qalinlik koordinatasi bo’ylab yoritilayotgan bo’lsin (2.2-rasm). Yarim o’tkazgich namunasi yetarlicha uzun) bo’lsin, bu holda yon sirtlardagi rekombinatsiyani nazarga olmaslik mumkin. Binobarin, optik genera­siya sur’ati (tezligi) qalinlik koordinatasi u ga bog’liq, ya’ni
■
bunda nomuvozanat holatdagi zaryad tashuvchilar taqsimotini aniqlash masalasi bir o’lchovli masaladir.
Namunadagi tashqi va ichki maydonlar shunchalik kichikki, ular nomuvozanat holatdagi zaryad tashuvchilar

konsentrasiyasi taqsimotiga ta’sir ko’rsatmaydi, deb faraz qilaylik hamda_ x o’qi (uzunlik koordinatasi) yo’nalishida tashqi elektr maydon hosil qilaylik. Statsionar holatda tok zichligining x o’qi bo’ylab tashkil etuvchisi:

namunadan o’tayotgan to’la tok esa

b unda V=Wl — tashqi kuchlanish,
n amunaning qorong’ulikdagi o’tkazuvchanligi, AG — o’tkazuvchanlikning yoritilish tufayli o’zgarishi. nisbat u ga bog’liq emas deb hisoblasak,

bundagi DP — birlik sirtga to’g’ri kelgan nomuvozanat holatdagi kovaklarning to’la soni.

Demak, statsionar fotoo’tkazuvchanlikni aniqlash uchun nomuvozanat holatdagi zaryad tashuvchilar taqsimotini topish zarur. Diffuziya va dreyf jarayonlarini asosiy bo’lmagan zaryad tashuvchilar belgilaydi. Shuning uchun biz quyida, masalan, p- tipli yarim o’tkazgichdagi nomuvozanat holatdagi kovaklar uchun uzluksizlik tenglamasini yechib,

ularning konsentrasiyasi taqsimotini topamiz. Bu tenglama stasionar holat (2.27)

ko’rinishni oladi. (2.27) tenglamaning umumiy yechimi quyidagicha:



(2.35)
Bu ifodadan ko’rinishicha, kuchsiz yutilish sohasida (a kichik) AG fotoo’tkazuvchanlik a ga proporsional ravishda ortadi, sjbo’lganda esa sirtiy rekombinatsiya fotoo’tkazuvchanlikka kam ta’sir qiladi. Demak, xususiy yutilish chegarasidan uzun to’lqinli sohada yutilish koeffisiyenti kamayishi tufayli fotoo’tkazuvchanlik keskin pasayadi.
2. Yutilish koeffisiyentining o’rtacha qiymatlari sohasi: ad> 1, ammo aL_p<\ da
(2.36)
Ravshanki, a o’sa borishi bilan fotoo’tkazuvchanlik kamaya boradi. Sirtda rekombinatsiya bo’lmaganda (s = 0) fotoo’tkazuvchanlik to’yinishga, ya’ni
(2.37) 184
u II tijjivitn. 1chiimЈ11ga intiladi. a ning yetarlicha katta qiymatlarida:
(2.38)

Shunday qilib, fotoo’tkazuvchanlik DP yutilish koeffisi­yenti a ga bog’liq bo’lmagan, ammo fotoo’tkazuvchanlik s ga bog’liq bo’lgan o’zgarmas qiymatga asimptotik ravishda intiladi (2.3-rasm).

Demak, Ls/L_p nisbat sirtdagi va hajmdagi rekombinatsiyalar nisbiy salmog’ini aniqdaydi. Bu nisbat qancha kichik bo’lsa, xususiy yutilish soxasida fotoo’tkazuvchanlik pasayishi shuncha kuchli bo’ladi. Binobarin, sirtiy rekombinatsiyaning mavjud bo’lishi fotoo’tkazuvchanlikning spektrga bog’liqdik chizigida maksimum paydo bo’lishiga olib keladi.
. Kirishmaviy statsionar fotoo’tkazuvchanlik
Kirishmaviy yarim o’tkazgichni kirishma markazlarining ionlanish energiyasidan katta yoki unga teng energiyali (tm > Ј,) fotonlardan iborat yorug’lik bilan yoritganda fotonlar yutilishi xisobiga elektronlarning donor sathdan o’tkazuvchanlik zonasiga yoki valent zonadan akseptor sathiga o’tib olishi oqibatida fotoo’tkazuvchanlik paydo bo’ladi.
Kirishma markazlarida yorug’lik yutilishi bilan bog’liq bo’lgan generatsiya jarayonlari va hodisalar xususiyatlarini muhokama qilaylik.