1. Firma tushunchasi va uning turkumlanish

“Daromad-iste’mol” chizigʻi.

Daromadlarning oʻzgarishiga mos ravishda iste’molchining yangi holatdagi muvozanat nuqtalari oʻrnatiladi: . Ushbu muvozanat nuqtalarini tutashtiruvchi chiziqni amerikalik olim Dj.Xiks “daromad-iste’mol” chizigʻi deb atadi va bu chiziq ilmiy adabiyotlarda “turmush darajasi” chizigʻi deb ham ataladi.

Agar “daromad-iste’mol” chizigʻi koordinata boshidan burchak ostidagi toʻgʻri chiziqdan iborat boʻlsa, daromadning oʻsishi, iste’molchining iste’mol qiladigan ne’matlari bir xil proporsiyada oʻsadi. Agar iste’molchi ne’matlarni har xil proporsiyada xarid qilsa, chizigʻining yotiqligi oʻzgaradi. 8.2-rasmda tovarlar sotib olish boshida tez sur’atda oʻsadi, keyinchalik tovarni sotib olish, tovarga nisbatan oshib boradi.

Nemis olimi Ernst Engel (1821-1896) birinchi boʻlib daromad oʻzgarishining iste’mol tarkibiga ta’sirini tadqiq qilgan. Tovarlar tarkibining daromadga nisbatan oʻzgarishini ifodalovchi chiziqlar, Engel egri chiziqlari deyiladi (8.3-rasm).

Gorizontal oʻq boʻyicha iste’molchi daromadi ordinata oʻqi boʻyicha - sotib olinadigan tovarlar miqdori belgilangan.