1. Feodalizmga o‘tish davridagi iqtisodiy g‘oyalar

iqtisodiyotga 
doir masalalarga
ham keng 
o‘rin berilgan. Qur’oni karimdagi asosiy 
g‘oyalardan biri barcha musulmonlarning qardoshligi bo‘lib, arab qabilalari shu 
bayroq atrofida birlashdi. Halol mehnat, dehqon, hunarmandlar mehnati 
ulu
g‘landi, barcha boylik shu asosda paydo bo‘lishi uqtirildi.
Bu muqaddas kitobda Alloh taolo savdoga katta ahamiyat bergan, 
sudx
o‘rlikni, ya’ni ribo‘ (sudxo‘rlik foizi) ni harom qilgan, mulkning 
muqaddasligini, birovning mulkiga xiyonat va hatto hasad qilishni katta gunoh 

---

degan. Islomda jamiyatning tengsizligi taqdiri azaldan deb tan olinadi, ammo 
halollik va t
o‘g‘rilikka buyuriladi va yolg‘on ishlatish, o‘g‘rilik va mehnatsiz 
daromad topish man qilinadi. Alloh taoloning Qur
’oni karimda qarz olish va 
berish, merosni taqsimlash (4-sura, 8-oyat), yetim-esirlarga muruvvat, 
xayr-ehson qilish (3-sura, 128-oyat) haqidagi oyati karimalaridan kelib 
chiqadigan 
g‘oyalar hamda soliq turlari va miqdori ham katta ahamiyat kasb 
etadi. Yetimlar haqiga xiyonat qilish eng katta gunohlardan deb e
’lon qilingan. 
Shuningdek, 
o‘zaro yordam ham (5-sura, 3-oyat) zarur, lekin yomon ishlarda 
va dushmanlikda emas deyiladi. Oyati karima va hadisi shariflarda turli 
kasblarni egallash, ayniqsa dehqonchilik, q
o‘ychilik bilan shug‘ullanish, 
mehnat qilish zarurligi marhamat qilingan.
Islom aqidasida isrofgarchilikka qarshi kurash Qur
’oni karimdagi 
«Yenglar, ichinglar, hadya qilinglar, ammo isrof qilmanglar» degan oyatlar 
asosida olib boriladi (bu hozirgi davrda eng dolzarb masalaga aylangan). 
«Daryo bo‘yida tahorat qilsalaringiz ham suvni isrof qilmanglar» kabi qoidalar 
aynan hozirgi zamon iqtisodiyoti va ekologiyasi uchun nihoyatda ahamiyatli.
Islom huquqshunosligida foyda miqdori 10 foiz qilib belgilangan.