1. Fenotipik hám genotipik ózgeriwshenlik

patogenli mikroblardiń ayirim túrleri hár túrli dárilerge (antibiotiklarga) tez iykemlese aladilar. Buniń nátiyjesinde bul

dáriler emlew ózgeshelikin joǵatadi. Kópshilik mikroblar penitsillindan ózin qorǵaw ushin penitsillinaza fermentin islep shiǵaradi. Maslasqan fermentler islep shiǵariw organizmdiń ózgeriwshenligin kórsetediler.

organizmdiń qandayda bir ózgeshelikinde yamasa belgisinde kútpegende payda bolatuǵin ózgeris mutatsiya dep ataladi jáne bul naslden-naslge beriledi. Bul ózgeriwshenlik ayirim sirtqi faktorlardiń tásiri astinda bir jola payda boladi. Ayirim tekseriwshiler bakteriya mutantlarini eki kategoriyaga boladilar. 1. Tábiy ózgeris. 2. Jasalma ózgeris; bunda túrli radiatsiyalar (rentgen, ultrafioletoviy nurlari ), ximiyaliq elementlar (spirt, azot kislotasi, xlorli marganets hám basqalar ) hám temperaturaniń tásirinde ózgeredi. Jańa usillardan paydalanip belok molekulasindaǵi aminokislotalardi qálegen tárepke ózgertirip mikrob kulturasini payda etiw múmkin. Misali, bakteriya kletkasina azot kislotasi menen tásir etip nukleotiddagi bir jup azotli tiykardiń adinin-timinni tsitozin-guanin menen almastiriw múmkin. Bunday ózgeris mutatsiyaga alip keledi, nátiyjede mikrobdiń belgi hám qásiyetleri ózgeredi. Násillik belgilerdiń ózgeriwi sirtqi (ortaliq sharayati ) hám ishki (elementlar almasinuvi) faktorlar tásirine baylanisli boladi. Misali, málim muǵdardaǵi ultrafioletoviy nurlari menen tásir etilgen ishek tayaqchasining dnksi ózgeredi, óytkeni nurlaniw nátiyjesinde fermentlerdiń sintezlash procesi páseytiwedi yamasa xlorli marganets mutagen faktor retinde dnkga tásir etpey, bálki kletka daǵi elementlar almasiniw procesine tásir etedi, nátiyjede kletkaniń ózgesheligi ózgeredi.