1. Fenotipik hám genotipik ózgeriwshenlik

ciklogeniya teoriyasina kóre mikrob turaqli formaǵa iye, mikrobda kuriladigan dissotsiatsiya hádiysesi ortaliqtiń tásiri emes, bálki mikrob uz turmisinda málim dáwir jetkende dissotsiatsiya boliwi kerek, dep esaplasadi, yaǵniy mikrob turmisinda bir neshe dáwir bar emiw. Bir dáwirdegi mikrob ekinshi dáwir ótkende oniń formasi, koloniyalari hám basqa biologiyaliq qásiyetleri ózgerar emiw. Ciklogeniya teoriyasi sirtqi ortaliq tásirinde mikrobda jańa sirtqi kórinisler payda boliwin hám mikrobda jańa payda bolǵan ayriqshaliqlardiń naslden-naslge utib rawajlanǵanda olarda evolyutsiya procesi boliwin biykar etiwshi aljasiq, idealistik teoriya bolip tabiladi. Bul, adam uz ixtiyori menen mikrobti ózgertirip, patogenli mikroblardan tiri vakcinalar tayarlawǵa jol tapqan bir dáwirde pán jańaliqlarina qarsi qoyilǵan teoriya bolip tabiladi. Keyingi payitlarda bunday gayri teoriyalerge qarsi pán salasinda júdá kóp maǵliwmatlar toplandi. Bular mikrobdiń ortaliq tásirinde ózgeriwin, nátiyjede mikroorganizm jaǵdayǵa maslawip, yaǵniy adaptaciya etiliwi hám tazadan payda bolǵan ayriqshaliqlar naslden-naslge ótiwin tastiyiqladi, misali, penicillium pilisine ultrafioletoviy nurlari menen tásir etilse, ádetdegi penicillium pilisine salistirǵanda ol jaǵdayda júz ret aslamlaw penitsillin payda etedi. Awil xojaliǵi salasinda mikroblardi paydali tap-monga ózgertirip, olardan paydalaniw usillari tabilǵan.