1. Fe’l zamonlarining uslubiyati. Nisbat va mayl shakllarining uslubiyati

21-mashq. 
Quyida berilgan matndagi fe’llarni stilistik jihatdan tahlil qiling.
PIYOZ... AMYOBANI HAM YO‘Q QILADI 
Kundalik hayotda ovqatga solib yoki salatlarga qo'shib iste’mol qilinadigan 
piyozning shifobaxshligini bilamiz. Uning vatani TyanShan tog‘ yonbag’irlari 
hisoblanadi... Piyoz tarkibida fitonsid deb ataluvchi achchiq hidli modda bo‘lib, u 
bir daqiqa ichida milliardlab bakteriyalarni qiradi. Misol uchun, yong‘oqdekkina 
piyozni chaynab, so‘ng so‘lak tekshirilganida og‘iz bo’shlig‘ida bittayam mikrob 
qolmagani aniqlangan. Olimlar o‘tkazgan yana bir tajriba ham qiziqarli. Idishdagi 
sho’rvani zararli mikroblar bilan zaharlab, ustiga to‘g‘ralgan piyoz sepib qo‘yishdi. 
Ma’lum vaqt o‘tgach, bakteriyalar ko‘payishdan to‘xtab, asta-sekin qirila 
boshlagan. Sho‘rva esa iste’molga yaroqli bo‘lib qolgan. — Piyozdagi fitonsid 
moddasi mikroblamigina emas, amyoba singari bir hujayralilarni, hatto, baqa, 
sichqon, kalamush kabi hayvonlarni ham halok qilishi mumkin, — degan edi 
professor B.Tokin. Xalq tabobatida piyoz ko‘pgina kasalliklami davolashda 
qo’llanadi. Cho‘qqa ko‘milgan piyozni yaraga bog‘lash , shamollaganda, gripga 
yoliqqanda piyozning sutsimon suvini burunga tomizib, nafas yollarini ochish 
yoxud ko‘k piyoz qo‘shilgan qatiq vositasida uyqusizlikdan xalos bo‘lish kabilarni 
eslatib o‘tish o‘rinli. Piyozning turli navlaridan yuqori nafas yo‘llari 
yallig‘lanishida, sil, ateroskleroz, astma, singa, ovqat hazm bo‘lishining buzilishi, 
gijjalarga qarshi kurashda ham foydalanilgan. Bosh og‘irlashganda, quloq 
shang’illashida, yiring va suv paydo bo‘lganida quloqqa piyoz seli tomiziladi. Suvi 
ko‘zni ravshan qiladi. Sariq kasal uchun ham foydali. Piyoz seliga tuz aralashtirib, 
quturgan it tishlagan joyga surtilsa, foyda qiladi. 
Uyga vazifa savollari: 
1. Fe’llarning shart mayli badiiy nutqda qanday ma’nolarni bildirish uchun 
ishlatiladi? 
2. Buyruq-istak maylining qanday stilistik xususiyatlari bor? 

---

 Tayanch ifodalar
Mayl - fe’l tushunchalaridan biri. Neytrallik — stilistik 
bo'yoqsizlik. Modallik — qo‘shimcha ma’no ifodalash. Adabiy nutq - 
me’yorlashtirilgan nutq.