1. «Фалсафа» тушунчасининг моҳиятини сиз қандай тушунасиз?

1. «Фалсафа» тушунчасининг моҳиятини сиз қандай тушунасиз?
Фалсафанинг узоқ тарихига умумий назар ташласак, олам ва инсоннинг келиб чиқиши, ривожланиши ва моҳиятига, шунингдек, ҳаётнинг маъноси, инсон билишининг табиатига тегишли «боқий» фалсафий муаммолар деярли барча фалсафий таълимотларда у ёки бу тарзда мавжудлигини, турли фалсафий асарларда, улар айнан кимга қарашлилиги ва қайси даврга мансублигидан қатъий назар, қисман ёки, аксинча, атрофлича муҳокама қилинишининг гувоҳи бўлишимиз мумкин. Дарҳақиқат, онг, тафаккур, руҳ, идеаллик ва уларнинг материя, табиат, борлиқ билан ўзаро нисбати масалаларига ўз муносабатини билдирмаган ёки, айтайлик, ўз мулоҳазалари ва хулосаларида шубҳа қилмаган файласуфни топиш мушкул.
2. Фалсафанинг баҳс мавзуси нима?
Фалсафанинг баҳс мавзуси борлиқ ва унинг шаклларидир, вазифаси эса борлиқ ҳақидаги билимларни бир-бири билан боғлаб, муайян ижтимоий, маънавий қадриятлар асосида қиёсий таҳлил этиб, оламни бус-бутун ҳолатда тушунишга имкон берадиган умумий хулосалар чиқаришдир. Фалсафий хулосалар фанларни бир-бири билан боғлаб, уларнинг янада кенгроқ, чуқурроқ ривожланишига имкон яратади, шу сабабли ҳам фанлар ривожлангани сари маънавий асосланган фалсафий умумлашмаларга эҳтиёж ортиб боради. Фалсафий таълимотнинг асосий аҳамияти уларда инсон моҳияти, манфаатлари қанчалик тўғри акс этгани инсонпарварлик ғоялари, қадриятларига қанчалик таянилгани билан белгиланади. Афсуски, сўнгги йилларда фалсафанинг сиёсий аҳамияти бўрттирилиб, унинг маънавий асослари таҳлилига етарли эътибор берилмай келмоқда.
3. Фалсафа миллий бўлиши мумкинми?
Дунёда уз миллий фалсафа мактабини ярат­ ган халклар бор. Чунончи, хинд ва хитой фалсафаси, немис фалсафаси, инглиз фал­ сафаси кабилар шулар жумласидандир. Мил­ лий адабиёт, миллий маданият, санъат ва хоказолар булгани каби миллий фалсафанинг хам булиши табиий. Аммо бу — фалсафа мил­ лий кобикка уралиб колади, дегани эмас. У умуминсоний фан си­ фатида, бир томондан, умумбашарий муаммоларни камраб олса, иккинчи томондан, шу масалалар билан шугулланаётган аник шахе — файласуф мансуб миллатнинг муайян манфаатларини хам ифода­ лайди. Миллат озод булса, уз турмуш тарзига мос фикрласа, олам­ ни, унинг муаммоларини дунёкарашига хос холда идрок эта олса, унинг уз фалсафаси шаклланади. Бундай фалсафа халк манфаатла­ рини акл-идрок, мафкура йули билан химоя килишга, унинг онги, дунёкараши ва маънавиятини юксалтиришга хизмат килади.
4. Фалсафанинг умуминсонийлиги деганда нимани тушунасиз?
5. Дунёқараш нима?
6. Фалсафий дунёқарашнинг ғоявий илдизлари нималарда намоён бўлади?
7. Диннинг дунёқараш тизимидаги ўрни ва аҳамияти қандай?
8. Фалсафий дунёқарашнинг вазифалари нималардан иборат?