1. Falsafa nimani o’rgatadi? a Kishilarda tafakkur qonunlari va talablari asosida dunyoning yax

150. «YAngicha falsafiy tafakkur» tushunchasining moxiyatini ochib beruvchi eng muxim belgi nima?
a) kishining tabiiy va ijtimoiy xodisalarga bo’lgan munosabatlarida umuminsoniy manfaatlar ustuvor-ligining e’tirof etilishi;
b) ITT yangi ma’lumotlari asosida dunyoning yaxlit manzarasini chizib berish;
v) falsafiy qonun va kategoriyalarni butunlay inkor etib yangi falsafiy g’oyalar bilan qurollanish;
g) milliy istiqlol mafkuralariga mos keluvchi, mamlakatimiz taraqqiyotiga xizmat qiluvchi qarashlar, g’oyalar va ta’limotlar bilan qurollanish.

? «Filosofiya» atamasini Qadimgi Yunonistonda dastlab kim ishlatgan?

-Demokrit.
+Pifagor.
-Aflotun.
-Arastu.
? «Ikkinchi Arastu», «Ikkinchi muallim» deb e’tirof etilgan mutafakkir kim?
-Ibn Sino.
+Forobiy.
-Beruniy.
-al-Farg’oniy.

? «Filosofiya» so’zining lug’aviy ma’nosini aniqlang.

-«fanlarning otasi»
-«donishmandlik»
-«odamni Qadrlash»
+«donishmandlikni sevish»
? Sharq mutafakkirlaridan qaysi biri filosofiya so’zini «Hikmatni qadrlash» deb talqin etgan?
-Imom Buxoriy.
-Burxoniddin Marg’inoniy.
-Alisher Navoiy.
+Abu Nasr Forobiy.
? Monizm qanday ta’limot?
+Olamning asosi yakkayu yagona sababga, bitta asosga ega deyuvchi ta’limot.
-Olamning asosida ko’p narsa va g’oyalar yotadi, deb e’tirof etadigan ta’limot.
-Olamning asosida moddiy narsa yotishni e’tirof etadi.
-Olamning asosida ruh yoki g’oyalar yotadi.
? Dualizm qanday ta’limot?
-Olam bitta asosga ega deb tan oluvchi ta’limot.
-Olamning asosida faqat moddiylik yotadi.
-Olamning asosida ruh, g’oyalar yotadi.
+Olamning asosida ikkita asos, ya’ni materiya va ruh, g’oya yotadi deb e’tirof etuvchi ta’limot.
? Dunyoqarashning shaqllarini aniqlang.
+afsona (mif), din, falsafa
-san’at, ma’naviyat, falsafa.
-fan, axloq, din.
-huquq, siyosat, axloq.
? Ontologiya qanday ta’limot?
+borliq to’g’risidagi ta’limot.
-insonning amaliy faoliyati haqidagi ta’limot.
-axloq to’g’risidagi bilimlar, qarashlar.
-qadriyatlar to’g’risidagi ta’limot
? Gnoseologiya qanday ta’limot?
+bilishning shaql, usullari to’g’risidagi ta’limot.
-tafakkur shaqllarini o’rganadi.
-qadriyatlar to’g’risidagi fan.
-go’zallik haqidagi qarashlar.
?Aksiologiya…
-bilishning mohiyati haqidagi nazariya.
-amaliy faoliyat to’g’risidagi falsafiy qarashlar.
+qadriyatlar to’g’risidagi ta’limot.
-borliq haqidagi ta’limot.
? Falsafa fanining vazifalari.
-jamiyatni anglash.
-tabiatni bilish.
-jamiyat va inson o’rtasidagi munosabatlar.
+uslubiy, gnoseologik (bilish), tarbiyaviy.
? Islom Karimov qaysi asarida yoshlarni Sokrat, Platon, Freyd qarashlari, pragmatizm, ekzistensializm g’oyalarini o’rganishga chaqiradi?
-«Sog’lom avlod – xalqimiz kelajagi»
-«O’zgarish va yangilanish – hayot talabi»
+ «Milliy istiqlol mafkurasi – xalq e’tiqodi va buyuk kelajakka ishonchdir»
-«Vatan ozodligi – oliy saodat»
? Miloddan avvalgi X asrdan eramizning VII –asrgacha davr mahsuli bo’lgan diniy-falsafiy ta’limot.
+zardushtiylik
-moniylik.
-buddiylik.
-mazdakchilik.
? Moniy ta’limotining asosiy g’oyasi bu …
+nur dunyosi va zulmat dunyosi o’rtasidagi kurash.
-tenglik.
-mustaqillik uchun kurash.
-ozodlik.
? «Avesto»ning vatani…
+Qadimgi Xorazm.
-Qadimgi Hindiston.
-Qadimgi Misr.
-Qadimgi Farg’ona.
? Hindistondagi dastlabki diniy-falsafiy qarashlar qaysi yozma manbada o’z aksini topgan?
+vedalarda.
-konfusiyning «Hikmatlar» kitobida.
-buddizimning muqaddas kitobi «Uch savat donolik» da.
-tavrotda.
? Daosizm ta’limoti qaysi qadimgi davlatda paydo bo’lgan?
+Xitoyda.
-Xindistonda.
-Eronda.

-Yunonistonda.

? Qadimgi dunyoning qaysi faylasufi borliqning dastlabki ibtidosi suv deb aytgan?
+Fales.

-Demokrit.

-Geraqlit.
-Pifagor.
? Stixiyali dialektikaga asos solgan qadimgi yunon faylasufi.
+Geraqlit.
-Pifogor.
-Anaksimen.
-Fales.
? Borliqning asosida tuproq yotadi, deb hisoblagan qadimgi davr mutafakkiri.
+Ksenofan.
-Diogen.
-Parmenid.
-Zenon.
? «G’oyalar dunyosi va soyalar dunyosi» ta’limotining asoschisi.
+Aflotun.
-Arastu.
-Suqrot.

-Demokrit.

? Moddiy dunyo bo’shliq va atomlardan tashkil topgan degan qarash muallifi.
+Demokrit.
-Geraqlit.
-Fales.

-Arastu.
? Olov olamning asosi deb hisoblagan faylasuf.

+Geraqlit.
-Demokrit.
-Ksenofont.
-Fales.
? Olamning asosida ideallashgan raqamlar yotadi deb …
-Demokrit hisoblagan.
-Geraqlit hisoblagan.
+Pifagor hisoblagan.
-Fales hisoblagan.
? Kalom ilmining aql maqomiga alohida e’tibor bergan Samarqandlik o’rta asr mutafakkiri.
+Abu Mansur Moturidiy.
-A.Yassaviy.
-M. G’azzoliy.
-Zamaxshariy.
? Bag’doddagi «Bayt-ul-hikma» da ishlagan va rahbarlik qilgan buyuk alloma.
-Abu Nasr Forobiy.
-Ibn Sino.
+Muhammad al-Xorazmiy.
-Beruniy.
? «Hindiston» asarining muallifi kim?
+Beruniy.
-Ibn-Sino.
-Forobiy.
-Ahmad Farg’oniy.
? Islom Karimovning qaysi tamoyili o’rta asrlar falsafasini o’rganishda muhim ahamiyat kasb etadi?
-«Kuchli davlatdan kuchli jamiyat sari».
-«Kuch-bilim va tafakkurda».
+«Olloh qalbimizda, yuragimizda».
-«Kuch-adolatda».
? Amir Temur davrida falsafa, mantiq ilmiga katta hissa qo’shgan olimlar.
+Sa’diddin Taftazoniy, Mir Sayyid Jurjoniy.
-Muhammad Sharif Buxoriy, Mirzo Bedil.
-Mirxond, Xondamir.
-Kamoliddin Behzod, Sayyid Baraka.
? «Ziji jadidi Ko’ragoniy» asarini kim yozgan?
+Mirzo Ulug’bek.
-Amir Temur.
-Mirxond.
-Xondamir.
? Insoning paydo bulishi haqidagi evolyusion konsepsiya asoschisi kim?
+ Ch. Darvin
-K.Linney
- Ch.Pirs
- A. Eyeynshtin
? O’rta asrlarda G’arbiy Yevropada universaliyalar (umumiy tushunchalar) ning mohiyati haqida bahs yuritgan oqimlarni aniqlang.
-dualizm va panteizm.
-deizm va idealizm.
+realizm va nominalizm.
-ob’ektiv va subyektiv dialektika.

? Xudo hamma narsalarda mavjud, hamma narsalar Xudoda mavjud deb hisoblagan G’arb uyg’onish davrining mutafakkiri kim?

-N.Kopernik.
-Galiley.
+Jordano Bruno.
-N.Kuzanskiy.
? Geliosentrizm nazariyasining asoschisi.
-Nikolay Kuzanskiy.
-Galiley.
-J.Bruno.
+Nikolay Kopernik.
? Yangi davr Yevropa faylasuflaridan qaysi biri hokimiyatlarni bo’linishi (qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi, sud) tamoyillarini ko’rsatgan?
-F.Bekon.
-R.Dekart.
-Didro.

+Jon Lokk.

? XVIII asr fransuz milliy falsafa maktabi vakillarini aniqlang.
+Didro, Russo.
-Tomas Gobbs, Jon Lokk.
-F.Bekon, J.Lokk.
-Kant, Gegel.
? «Men fikr qilyapman, demak, men mavjudman» deb qaysi mutafakkir aytgan?
-F.Bekon.
-Kant.
-Gegel.

+R.Dekart.

? Nemis milliy falsafasi namoyondalarini aniqlang.
-Gobbs, Lokk.
-Didro, Lometro.
+I.Kant, Gegel.
-Russo, Golbax.
? Inson aqlining cheksiz qudratiga ishonchsizlik bilan qaragan nemis faylasufi.
-Gegel.

-Didro.
+Kant.

-Russo.
? Borliqning asosida «mutlaq g’oya», «dunyo ruhi» yotadi deb hisoblagan nemis faylasufi.
-Kant.

-Dekart.
+Gegel.

-Bekon.
? «Zardo’sht tavallosi» asarini kim yozgan?
+Fridrix Nisshe.
-Kant.
-Gegel.

-Shpengler.

? XIX – asrda paydo bo’lgan pozitivizm falsafiy oqimining asoschisi.
-Gegel.

-K.Popper.

-I.Kant.

+Ogyust Kont.

? XX asrdagi eng yirik diniy-falsafiy oqim.
-pozitivizm.
-germenevtika.
+neotomizm.
-pragmatizm.
? AQShda keng tarqalgan, foydali faoliyatga undovchi falsafiy ta’limot.
-ekzistensial falsafa.
-germenevtika.
+pragmatizm.
-neotomizm.
? Insonning mavjudligi (borlig’i), erkinligi g’oyalariga tayanuvchi falsafiy ta’limot.
+ekzistensializm.
-neotomizm.
-pragmatizm.
-pozivitizm.
? Jamiyat tarixi, taraqqiyoti sivilizasiyalar almashinuvidan iborat deb hisoblovchi ingliz olimini aniqlang.
-P.Sorokin.
-K.Popper.
+Arnold Toynbi.
-Rostou.
? Vahdati-vujud ya’ni xudoni olamning o’zida deb biladigan falsafiy oqim vakilini aniqlang.
-Boborahim Mashrab.
-So’fi Olloyor.
-Turdi Farog’iy.
+Mirzo Bedil.
? XIX asr oxiri ma’rifatparvarlik harakatining yirik namoyandalarini aniqlang.
-Yusuf Qorabog’iy, B.Mashrab.
+Ahmad Donish, Furqat.
-So’fi Olloyor, Turdi Farog’iy
-Mirzo Bedil, Muhammad Sharif Buxoriy.
? Jadidlar ilgari surgan asosiy g’oyalar.
+ma’rifat, taraqqiyot, mustaqillik g’oyalari.
-mulkiy tenglik g’oyalari.
-faqat adolat g’oyalari.
-faqat islom dinini rivojlantirish g’oyalari.
? Falsafaning borliq haqidagi ta’limoti.
-gnoseologiya.
-aksiologiya.
+ontologiya.
-sosiologiya.
? Borliqning shaqllari.
-moddiy va ijtimoiy borliq.
-moddiy va inson borlig’i.
+moddiy, ijtimoiy, ma’naviy.
-materiya va modda.
? Borliqning asosiy atributlari (ajralmas xususiyatlari).
-harakat va uning shaqllari.
+harakat, fazo va vaqt.
-fazo va vaqt.
-harakat va vaqt.
? Harakatning eng oddiy shaqli bu:
+mexanik.
-fizik.
-ximik.

-biologik.

? Harakatning eng yuqori shaqli bu:
-biologik harakat.
-mexanik harakat.
-fizik harakat.
+ijtimoiy harakat.
? Ijtimoiy harakat ..
+jamiyatda bo’ladi.
-jonli tabiatda ro’y beradi.
-jonsiz tabiatda ro’y beradi.
-butun borliqda ro’y beradi.
? Harakat bu:
-faqat jamiyatda ro’y beradi.
-faqat jonsiz tabiatda bo’ladi.
+butun borliqdagi barcha o’zgarishlar.
-jonsiz tabiatdagi o’zgarishlar.
? Fazo …
+narsalarni ko’lami, hajmi va o’zaro joylashish tartibini ifodalaydi.
-hodisalarning ketma-ketligini ifodalaydi.
-miqdoriy ko’rsatkichli ifodalar.
-sifatni aks ettiradi.
? Vaqt …
-fizikaviy o’zgarishlarni aks ettiradi.
+hodisalarning ketma-ketligi, jarayonlarning davomiyligini ifodalaydi.
-fazoviy o’zgarishlarni aks ettiradi.
-miqdoriy o’zgarishlar.
? Borliqning miqyosiy struktura darajalari.
-mikrodunyo va makrodunyo.
+mikrodunyo, makrodunyo, megadunyo.
-makrodunyo va megadunyo.
-jonli va jonsiz tabiat.
? Borliqning sifatiy rivojlanish darajalari:
-jonli va jonsiz tabiat.
-materiya va modda.
-organik va anorganik dunyo.
+anorganik, organik, ijtimoiy dunyo.
? Biosfera nima?
-inson tarqalgan qismi.
-inson aql-idrokining tarqalgan chegarasi.
+Yerning hayot tarqalgan qismi.
-jonsiz tabiat chegarasi.
? Noosfera …
+inson aqlining olamga ta’sir ko’rsatish chegarasi.
-yerning hayot tarqalgan chegarasi.
-hayvonot dunyosi tarqalgan chegarasi.
-o’simliklar dunyosining inson bilan bog’liqligi.
? Qonunning falsafiy tushunchasi aks ettiradi:
-ongdagi o’zaro aloQadorlikni.
+narsa va hodisalarning muhim, zaruriy, umumiy takrorlanib turuvchi aloqadorliklarini.
-faqat jamiyatdagi o’zaro bog’lanishlarni.
-muhim bo’lmagan, tashqi bog’lanishlarni.
? Tafovut…
-narsa va hodisalar o’rtasidagi o’xshash tomonlarni ifodalaydi.
-bir-birini inkor qiluvchi tomonlarini ifodalaydi.
+narsa-hodisalarning farq qiluvchi tomonlarini ifodalovchi tushuncha.
-qarama-qarshiliklar o’rtasidagi munosabatni ifodalaydi.
? Ayniyat tushunchasi nimani ifodalaydi?
+narsa va hodisalar o’rtasidagi o’xshash tomonlarni.
-narsa-hodisalardagi farq qiluvchi tomonlarni.
-qarama-qarshiliklar o’rtasidagi munosabatlarni.
-bir-birini inkor qiluvchi tomonlarni.
? Qarama-qarshilik tushunchasi…
-narsa-hodisalardagi o’xshash tomonlarni.
-narsa-hodisalarning farq qiluvchi tomonlarini.
+narsa-hodisalarning bir-birini taqozo etuvchi va shu bilan birga bir-birini inkor etuvchi.
-tabiat va jamiyat munosabatiga.
? Ziddiyat nima?
+qarama-qarshiliklar o’rtasidagi munosabatni ifodalaydigan tushuncha.
-narsa-hodisalar o’rtasidagi o’xshashliklarni ifodalaydigan tushuncha.
-narsa-hodisalardagi farqlarni ifodalaydigan tushuncha.
-jamiyat va inson munosabatlarini ifodalaydigan tushuncha.
? Sifat tushunchasining falsafiy mazmuni.
-predmetning hajmi, o’lchovi, og’irligi, harakat tezligini tavsiflaydi.
-miqdor bilan birligini aks ettiradi.
+narsalarning ichki va tashqi muayyanligi bo’lib, uning xossa, xususiyatlari birligini ifodalaydi.
-eski sifatdan yangi sifatga o’tishni ifodalaydi.
? Miqdor …
-sifat bilan birligini aks ettiradi.
-predmetlarning sifatiy o’zgarishlarini ifodalaydi.
+predmetning hajmi, o’lchov, og’irligi, harakat tezligi va shu kabilar bilan tavsiflanadi.
-oddiydan murakkabga o’tishni ko’rsatadi.
? Miqdor va sifat birligini ifodalaydigan tushuncha.
-sakrash.
-ayniyat.
-tafovut.
+me’yor.
? Tabiat va jamiyatda sodir bo’ladigan sifat o’zgarishlarini anglatadigan tushuncha:
+sakrash.
-qarama-qarshiliklar.
-ziddiyat.
-me’yor.
? Eskini yangi bilan almashinuvi…
+inkor deb aytiladi.
-miqdor deyiladi.
-me’yor deyiladi.
-qarama-qarshilik deyiladi.
? Inkorni-inkor qonuni bo’yicha taraqqiyot …
-to’g’ri chiziqli bo’ladi.
+spiralsimon shaqlga ega bo’ladi.
-chiziqlar tutashgan aylana shaqlda bo’ladi.
-vorissiz bo’ladi.
? Falsafa tarixida kategoriyalarni ilmiy o’rganib, falsafani fan darajasiga ko’targan olim kim?
-Suqrot.

-Demokrit.

+Arastu.

-Geraqlit.

? Narsa va hodisalardagi o’zaro bog’lanish va eng umumiy aloqadorliklarni ifodalaydigan tushuncha …
-holat deyiladi.
-xossa deyiladi.
+kategoriya deyiladi.
-munosabat deyiladi.
? Olamdagi narsa, voqyea va jarayonlarga xos bo’lgan belgilar hamda xususiyatlarni aks ettiruvchi falsafiy kategoriyani aniqlang.
-umumiylik.
-mazmun
-mohiyat.
+alohidalik.
? Narsa, hodisalar, jarayonlarga xos doimiy, takrorlanadigan belgilar, xususiyatlar yig’indisini aks ettiruvchi falsafiy tushuncha.
+umumiylik.
-sabab.
-oqibat.

-alohidalik.

? Narsa va hodisalardagi qismlar o’rtasidagi birlikni ifodalovchi falsafiy kategoriya?
-qism.

-xususiylik.

+butun.

-shaql.
? Butun tarkibidagi alohidalik nima deb aytiladi?

+qism.

-imkoniyat.

-tasodif.
-zaruriyat.
? Ma’lum sharoit mavjud bo’lgan taqdirda albatta yuz beradigan voqyea yoki hodisa…
+zaruriyat.
-tasodif.
-butun.

-qism.
? Sabab va oqibat aloqadaorligi (sababiyat) ni tan oluvchi ta’limot.

-agnostisizm.
-aksiologiya.
-ontologiya.
+determinizm.
? Sababiyatni inkor qiluvchi ta’limot.
-aksiologiya.
+indeterminizm.
-ontologiya.
-agnostisizm.
? Yangi narsa, hodisa kelib chiqishini ifodalovchi muayyan shart-sharoit, vaziyat …
+imkoniyat.
-voqyelik.
-tasodif.
-zaruriyat.
? Real holat va mavjud bo’lib turgan hodisalarni ifodalovchi kategoriya (ro’yobga chiqqan imkoniyat).
-zaruriyat.
-imkoniyat.
+voqyelik.
-tasodif.
? Muayyan narsa, hodisalar, jarayonlarning o’ziga xos sifat, xususiyatlari, muhim belgilari, elementlarining yig’indisini..
-shakl anglatadi.
+mazmun tushunchasi anglatadi.
-tasodif.
-zaruriyat.
? Narsa, hodisa va jarayonlarning ichki, muhim, asosiy, zaruriy, barqaror aloqadorlik, munosabatlarini ifodalaydigan falsafiy kategoriya.
-hodisa.

-shaql.
+mohiyat.

-oqibat.
? Mohiyatning tashqi ifodasi, namoyon bo’lishi…
-mohiyat.
-imkoniyat.
+hodisa.

-voqyelik.

? Natijani zaruran kelib chiqishini ta’minlovchi hodisa …
-butun deyiladi.
+sabab deyiladi.
-oqibat deyiladi.
-qism deyiladi.
? Hodisalar zanjirida sababning ta’sirida vujudga keladigan yangi hodisa bu:
-mohiyat.
-inkor.
+oqibat.

-miqdor.
? «Dialektika» so’zini birinchi bo’lib qo’llagan faylasuf kim?

-Aflotun.
-Arastu.
-Fales.

+Suqrot.
? «Dialektika» atamasining lug’aviy ma’nosi qanday?

+ «suhbat, bahs»
-«moddiylik»
-«g’oya»

-«ikkilangan»

? Olamdagi narsa va hodisalar doimo o’zgarishda, o’zaro aloqadorlik va bog’liqlikda, rivojlanish va taraqqiyotda deb hisoblovchi ta’limot.
-metafizika.
-eklektika.
+dialektika.
-sofistika.
? «O’zingni bilsang, olamni bilasan» iborasi kimga tegishli?
-Gegel.

-Byuxner.

+Suqrot.

-N.Kopernik.

? G’arbiy Yevropalik qaysi olim psixika ongsizlik, ong osti hodisalarini va ongning o’zidan iborat uch qatlamdan tashkil topgan deb hisoblagan?
-Xaydegger.
-Ch.Pirs.
+Freyd.

-P.Sorokin.

? In’ikosning oliy shaqli, inson miyasining xossasi, ijtimoiy (jamiyat) taraqqiyotining mahsuli degan ta’rif qaysi ma’naviy hodisaga taalluqli?
-ma’naviyatga.
-ruhiyatga.
+ongga.

-sezgiga.

? O’zini bilish, baholash, tartibga solish qaysi noyob ma’naviy hodisaga xos?
-tasavvufga.
-idrokka.
+o’z-o’zini anglashga.
-sezgiga.
? Inson aqliy sohasidan tashqarida, ong tomonidan nazoratga olinmaydigan turli ruhiy hodisa va holatlar…
-ong

-tafakkur.

+ongsizlik.
-sezgi, tasavvuflar.
? Ruhiy tahlil (psixoanaliz) ta’limotining asoschisi.
-K.Yung.

+Z.Freyd.

-E.Fromm.
-K.Popper.
? Ijtimoiy ong nima?
-bir kishiga tegishli qarashlar.
-faqat siyosiy qarashlar.
+jamiyatning muayyan davriga tegishli bo’lgan umumiy his-tuyg’u, kayfiyatlar, qarashlar, g’oyalar nazariyalar.
-axloqiy qarashlar va huquq.
? Jamiyatdagi voqyelik va real borliqning alohida olingan shaxsning ongida aks etishi …
-ijtimoiy ong.
-jamoa ongi.
+individual ong.
-guruh ongi.
? Voqyelikni aks ettirish darajasiga ko’ra ijtimoiy ong … bo’linadi.
-axloqiy va diniy ongga.
+odatiy (kundalik) va nazariy ongga.
-siyosiy va huquqiy ongga.
-san’at va ijtimoiy ongga.
? Ijtimoiy ongning darajalariga kiradi:
-tasodif va zaruriyat.
-mazmun va shaql.
+ijtimoiy psixologik va ijtimoiy idealogik (mafkura)
-mohiyat va hodisa.
? Ijtimoiy psixologiya (ruhiyat):
+Ijtimoiy guruhlar hayotini muayyan his-tuyg’ular, kayfiyatlarda aks ettiradi.
-Alohida shaxslar qarashini aks ettiradi.
-Manfaatlar, g’oyalarni aks ettiradi.
-Tabiat va jamiyatdagi o’tkir muammolarni ko’rsatadi.
? Ijtimoiy guruhlar ehtiyojlari, manfaatlarining ichki mohiyatini,s ababini har xil g’oyalar, nazariyalar, ta’limotlar shaqlida aks ettiruvchi tushuncha:
-ijtimoiy psixologiya.
+ijtimoiy ideologiya (mafkura).
-din.

-adabiyot.

? Ijtimoiy ong shaqllaridan qaysi biri voqyelikni badiiy obrazlar orqali aks ettiradi?
-huquqiy ong.
+estetik ong.
-axloqiy ong.
-diniy ong.
? Ijtimoiy ong shaqllaridan qaysi biri voqyelikni (borliQni) ilmiy tushuncha, qonunlar , nazariyalar orqali aks ettiradi?
+fan.

-axloq.
-din.

-siyosat.
? Gnoseologiya so’zining lug’aviy ma’nosini aniqlang.
-borliq haqida ta’limot.
-qadriyatlar haqida ta’limot.
+bilish nazariyasi.
-amaliyot haqidagi ta’limot.
? Olamni, voqyelikdagi moddiy va ma’naviy sistemalar mohiyatini, tabiat va insoniyat qonuniyatlarini ishonarli bilish mumkinligini inkor etuvchi ta’limot.
-gnostisizm.
-gnoseologiya.
+agnostisizm.
-aksiologiya.
? Inson ongini yangi bilimlar bilan boyib borish jarayonini qaysi tushuncha izohlaydi?
-bilim.

-sezgi.
+bilish.

-tasavvuf.
? Inson bilish jarayonining umumiy natijasi…
-idrokdir.
-tushunchadir.
+bilimdir.
-sezgidir.
? Inson bilishining bosqichlarini ko’rsating.
-tushuncha va xulosa.
-hukm va xulosa.
+hissiy va aqliy (mantiqiy) bilish.
-sezgi, idrok, tasavvuf.
? Hissiy bilish shaqllarini aniqlang.
-tushuncha, hukm, xulosa.
-til, belgi, ma’no.
+sezgi, idrok, Tasavvuf.
-kuzatish, analiz, sintez.
? Aqliy (mantiqiy) bilish shaqllari bu:
-sezgi, idrok, Tasavvuf.
-kuzatish, analiz, sintez.
+tushuncha, hukm, xulosa.
-induksiya, deduksiya, analogiya.
? Ijtimoiy bilish …
-tabiatni bilishdir.
+jamiyatni, ijtimoiy jarayon va hodisalarni bilishdir.
-jonli tabiatni o’rganish.
-moddiy olam qonunlarini bilish.
? Ilmiy bilishning usullari bu:
-kuzatish, analiz, sintez, eksperiment.
-abstraktlashtirish, konkretlashtirish, ideallashtirish.
-induksiya, deduksiya, modellashtirish.
+hammasi to’g’ri.
? Inson bilimlarining voqyelikka muvofiqligini qaysi falsafiy tushuncha aks ettiradi?
-adolat.

-erkinlik.

+haqiqat.
-tenglik.
? Bilishning subyekti…
-barcha tirik mavjudotlar.
-reallikning o’zi
+malaka, ko’nikmaga ega inson.
-borliqning barcha ko’rinishlari.
? Bilishning ob’ekti ….
-faqat tabiatdagi narsalar va hodisalar.
-faqat inson faoliyati.
+borliqning barcha ko’rinishlari, shaqllari.
-faqat jonli tabiat.
? Ilmiy bilish bu:
-axloqiy normalar yordamida bilish.
-diniy qadriyatlar yordamida bilish.
+fan yordamida bilish.
-faqat san’at vositalari orqali bilish.
? Ob’ektni qismlarga bo’lib, tahlil qilib, shu qismlarni fikran bir butunga birlashtirish:
-kuzatish va eksperiment.
+analiz va sintez.
-modellashtirish.
-analogiya.
? «O’zligingni bil, angla» degan hikmatli so’zlar qadimgi dunyoning qaysi faylasufiga tegishli?
-Arastu.

-Aflotun.

-Gippokrat.
+Suqrot.
? Insonni kelib chiqish va rivojlanishini o’rganadigan fan.
-adabiyot, tilshunoslik.
+antropologiya.
-etnografiya.
-lingvistika.
? Borliqning bir qismi bo’lib, odamlar uyushmasining maxsus shaqli, kishilar o’rtasida amal qiladigan munosabatlar yig’indisi bu:
-jonli tabiat.
-millat.
+jamiyat.
-inson.
? Jamiyat hayotining sohalari:
-moddiy va axloqiy.
-moddiy va siyosiy.
+moddiy, ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy.
-ma’naviy va huquqiy.
? Jamiyat taraqqiyotining tadrijiy rivojlanishi, ijtimoiy tizimning muayyan darajadagi bir tekis faoliyat ko’rsatish imkoniyati….
-turg’unlik.
-beqarorlik.
+barqarorlik.
-erkinlik.
? Hozirgi davr jamiyati taraqqiyotining mezoni.
-faqat moddiy boyliklarni o’sib borishi.
-faqat ma’naviy boyliklarning o’sishi.
-shaxs erkinligi darajasining o’sib borishi.
+milliy ongning rivojlanishi.
? Jamiyatning ijtimoiy tuzilishiga…
-faqat milliy va elatlar kiradi.
-faqat oila va urug’lar kiradi.
+Oila, toifa, tabaqa, sinflar, urug’, qabila, elat, millatlar kiradi.
-irqlar kiradi.
? Madaniyat – bu:
+Moddiy va ma’naviy boyliklar yig’indisi, jamiyat, insonning sifat ko’rsatkichi.
-moddiy boyliklar yig’indisi.
-ma’naviy boyliklar yig’indisi.
-ijtimoiy ong.
? Madaniyatning asosiy turlari:
-mehnat qurollari va turmush tarzi.
-axloq va san’at.
+moddiy va ma’naviy madaniyat.
-din va fan.
? «Sivilizasiya» qanday ma’noni bildiradi.
-«jamiyatga tegishli»
+«fuqarolikka oid»
-«din rivoji»
-«axloqqa taalluqli».
? Sivilizasiya tushunchasi qaysi javobda to’laroq ochilgan?
+moddiy va ma’naviy taraqqiyotning uyg’unligi.
-moddiy rivojlanish.
-ma’naviy taraqqiyot.
-iqtisodiy o’zgarishlar.
? Butun insoniyat tarixini uch davrga – agrar jamiyat, sanoat(industrial) jamiyati va postindustrial jamiyat (axborot jamiyati) ga bo’lgan olim.
+O.Toffler.
-U.Rostou.
-P.Sorokin.
-K.Popper.
? Aksiologiya so’zining lug’aviy ma’nosi.
+qadriyatlar ta’limoti.
-madaniyat to’g’risida ta’limot.
-axloq haqidagi fan.
-bilish to’g’risidagi ta’limot.
? Huquqning mohiyati, ahamiyati, huquqiy ong va huquqiy faoliyatning o’zaro bog’liqlik jihatlarini o’rganadigan fan.
+huquq falsafasi.
-qadriyatlar falsafasi.
-madaniyat nazariyasi.
-siyosat falsafasi.
? Qadriyat nima?
+narsa va hodisalardagi inson va jamiyat uchun ijtimoiy ahamiyatlilik jihatlarini ifodalaydigan tushuncha.
-narsalar qiymatini aks ettiradi.
-hodisalardagi muhim bo’lmagan tomonlarni aks ettiradi.
-narsalarning alohida belgilarini ko’rsatadi.
? Borliqni ilmiy tushunchalar (kategoriyalar), qonunlar, nazariyalar orqali aks etuvchi ijtimoiy ong shaqli.
+fan.

-din.
-axloq.

-san’at.
? Yangi davrda «Bilim - kuchdir» shiorini ilgari surgan olimlar.
-I.N’yuton, Kopernik.
-Kepler, Bruno.
+Rene Dekart, Frensis Bekon.
-Galiley, Kant.
? Global (umumbashariy) muammolarning asosiy xususiyati.
-bir mintaqa xalqlariga xavf solishi.
+butun insoniyatga xavf solishi va barcha xalqlar va davlatlar bilan hamkorlikda hal qilinishi.
-bitta xalq taqdiri bilan bog’liqligi.
-bir guruh xalqlar faoliyati bilan bog’liqligi.
? Siyosat falsafasining markaziy mavzui…
-inson faoliyatining barcha qirralaridir.
-insonning ma’naviy faoliyati hisoblanadi.
+insonning siyosiy ongi, siyosiy faoliyatidir.
-moddiy hayot qirralaridir.
? Monizm qanday ta’limot?
+Olamning asosi yakkayu yagona sababga, bitta asosga ega deyuvchi ta’limot.
-Olamning asosida ko’p narsa va g’oyalar yotadi, deb e’tirof etadigan ta’limot.
-Olamning asosida moddiy narsa yotishni e’tirof etadi.
-Olamning asosida ruh yoki g’oyalar yotadi.
? «Avesto»ning vatani…
-Qadimgi Farg’ona.
+Qadimgi Xorazm.
-Qadimgi Hindiston.
-Qadimgi Misr.
? Borliqning asosida tuproq yotadi, deb hisoblagan qadimgi davr mutafakkiri.
-Diogen.

-Parmenid.

-Zenon.

+Ksenofan.

? Kalom ilmining aql maqomiga alohida e’tibor bergan Samarqandlik o’rta asr mutafakkiri.
-A.Yassaviy.
-M. G’azzoliy.
-Zamaxshariy.
+Abu Mansur Moturidiy.
? Xudo hamma narsalarda mavjud, hamma narsalar Xudoda mavjud deb hisoblagan G’arb uyg’onish davrining mutafakkiri kim?
-N.Kopernik.
-Galiley.
-N.Kuzanskiy.
+Jordano Bruno.
? Nemis milliy falsafasi namoyondalarini aniqlang.
-Gobbs, Lokk.
-Didro, Lometro.
+I.Kant, Gegel.
-Russo, Golbax.
? XIX asr oxiri ma’rifatparvarlik harakatining yirik namoyandalarini aniqlang.
-Yusuf Qorabog’iy, B.Mashrab.
-So’fi Olloyor, Turdi Farog’iy
-Mirzo Bedil, Muhammad Sharif Buxoriy.
+Ahmad Donish, Furqat.
? Harakatning eng oddiy shaqli bu:
-fizik.

+mexanik.

-ximik.

-biologik.

? Vaqt …
-fizikaviy o’zgarishlarni aks ettiradi.
-fazoviy o’zgarishlarni aks ettiradi.
+hodisalarning ketma-ketligi, jarayonlarning davomiyligini ifodalaydi.
-miqdoriy o’zgarishlar.
? Qonunning falsafiy tushunchasi aks ettiradi:
-ongdagi o’zaro aloqadorlikni.
-faqat jamiyatdagi o’zaro bog’lanishlarni.
-muhim bo’lmagan, tashqi bog’lanishlarni.
+Narsa va hodisalarning muhim, zaruriy, umumiy takrorlanib turuvchi aloqadorliklarini.
? Sifat tushunchasining falsafiy mazmuni.
+narsalarning ichki va tashqi muayyanligi bo’lib, uning xossa, xususiyatlari birligini ifodalaydi.
-predmetning hajmi, o’lchovi, og’irligi, harakat tezligini tavsiflaydi.
-miqdor bilan birligini aks ettiradi.
-eski sifatdan yangi sifatga o’tishni ifodalaydi.
? Inkorni-inkor qonuni bo’yicha taraqqiyot …
-chiziqlar tutashgan aylana shaqlda bo’ladi.
-vorissiz bo’ladi.
+spiralsimon shaqlga ega bo’ladi.
-to’g’ri chiziqli bo’ladi.
? Narsa va hodisalardagi qismlar o’rtasidagi birlikni ifodalovchi falsafiy kategoriya?
+butun.

-qism.
-xususiylik.

-shaql.
? Yangi narsa, hodisa kelib chiqishini ifodalovchi muayyan shart-sharoit, vaziyat …
-voqyelik.
-tasodif.
-zaruriyat.
+imkoniyat.
? Natijani zaruran kelib chiqishini ta’minlovchi hodisa …
-butun deyiladi.
-qism deyiladi.
+sabab deyiladi.
-oqibat deyiladi.
? O’zini bilish, baholash, tartibga solish qaysi noyob ma’naviy hodisaga xos?
-tasavvufga.
+o’z-o’zini anglashga.
-idrokka.
-sezgiga.
? Voqyelikni aks ettirish darajasiga ko’ra ijtimoiy ong … bo’linadi.
-axloqiy va diniy ongga.
-siyosiy va huquqiy ongga.
-san’at va ijtimoiy ongga.
+odatiy (kundalik) va nazariy ongga.
? Ijtimoiy ong shaqllaridan qaysi biri voqyelikni (borliqni) ilmiy tushuncha, qonunlar , nazariyalar orqali aks ettiradi?
-axloq.

-din.
+fan.

-siyosat.
? Inson bilishining bosqichlarini ko’rsating.
+hissiy va aqliy (mantiqiy) bilish.
-sezgi, idrok, Tasavvuf.
-tushuncha va xulosa.
-hukm va xulosa.
? Inson bilimlarining voqyelikka muvofiqligini qaysi falsafiy tushuncha aks ettiradi?
-adolat.

-erkinlik.

+haqiqat.
-tenglik.
? Butun insoniyat tarixini uch davrga – agrar jamiyat, sanoat jamiyati va postindustrial jamiyat (axborot jamiyati) ga bo’lgan olim.
-U.Rostou.
-P.Sorokin.
-K.Popper.
+O.Toffler.
? Huquqning mohiyati, ahamiyati, huquqiy ong va huquqiy faoliyatning o’zaro bog’liqlik jihatlarini o’rganadigan fan.
+huquq falsafasi.
-qadriyatlar falsafasi.
-madaniyat nazariyasi.
-siyosat falsafasi.
? Miloddan avvalgi X asrdan eramizning VII –asrgacha davr mahsuli bo’lgan diniy-falsafiy ta’limot.
-buddaviylik.
-moniylik.
+zardo’shtiylik.
-mazdakchilik.
? Borliqning shaqllari.
-moddiy va ijtimoiy borliq.
+moddiy, ijtimoiy, ma’naviy.
-moddiy va inson borlig’i.
-materiya va modda.
? Narsa va hodisalardagi o’zaro bog’lanish va eng umumiy aloqadorliklarni ifodalaydigan tushuncha …
-holat deyiladi.
+kategoriya deyiladi.
-xossa deyiladi.
-munosabat deyiladi.
? G’arbiy Yevropalik qaysi olim psixika ongsizlik, ong osti hodisalarini va ongning o’zidan iborat uch qatlamdan tashkil topgan deb hisoblagan?
-Xaydegger.
+Freyd.
-Ch.Pirs.
-P.Sorokin.
? Siyosat falsafasining markaziy mavzui…
-Inson faoliyatining barcha qirralaridir.
-Insonning ma’naviy faoliyati hisoblanadi.
+Insonning siyosiy ongi, siyosiy faoliyatidir.
-Moddiy hayot qirralaridir.
? Dastlabki falsafiy qarashlar.
-G’arbda paydo bo’lgan
+Sharqda paydo bo’lgan
-G’arb va Sharqda bir paytda paydo bo’lgan
-Germaniya, Yunonistonda paydo bo’lgan.
? Xorazmda Ma’mun Akademiyasi qachon tashkil topgan ?
-1010 – yilda
-1016 - yilda
+1004 – yilda
-1116 – yilda
? Xorazm Ma’mun Akademiyasi qanday nomlangan ?
+«Dorul hikma va maorif»
-«Bayt ul-hikma»
-«Ma’mun Akademiyasi»
-«Xorazm Akademiyasi»
? O’zbekiston Respublikasida inson, uning huquq va erkinliklari hamda manfaatlari
-Ma’naviy qadriyatlardan biri.
-Ma’naviy qadriyatlar tizimiga kiradi.
-Huquqiy va siyosiy qadriyatlar birligini ifodalaydi.
+Eng oliy qadriyat.
? Odamlarning ongli faoliyati orqali amalga oshadigan harakat shaqli bu:
+ijtimoiy harakat.
-biologik harakat.
-mehanik harakat.
-fizik harakat.
? Amaliyotda isbotlangan va sistemaga tushirilgan bilimlar yig’indisi:
-ilmiy faraz (gipoteza)
-induksiya
+ilmiy nazariya
-dedeksiya
? Diniy dunyoqarashning asosini nima tashkil etadi?
-bilim kurtaqlari
-dunyoni anglash
+imon

-dunyoning tuzilishi xakida fantastik Tasavvuflar

? Falsafiy dunyoqarash nimaga tayanadi?
-xissiyot
+onglilik, intelektualik
-dunyoni xis kilish
-ishonch, e’tikod
? Kadimgi yunistonda atomistik ta’limotning vakili kim edi?
-Anaksiman
-Anaksimandr
+Demokrit
-Geraqlik
? Kim dunyoning birlamchi asosi «apeyron» deb xisoblagan edi?
-Anaksiman
-Demokrit
-Geraqlit
+Anaksimandr
? «Uzing-uzingni angla» iborasining muallifi kim?
-Epikur
-Empedokl
+Sukrot

-Pifagor
? Sufizm diniy falsafiy ta’limoti nima asosda yuzaga kelgan?

-Xristianlik asosida
- Budaviylik asosida
- ob’ektiv idealizmgatayanib
+Islom asosida
? «Substansiya» kategoriyasi nimani anglatadi?
- ongning amal kilishi
+narsa xodisa jarayonlarening ichki birligi va turli-tumanligi
-mikdor va sifatiy uzgarishlarning uzaro bir biriga utishi
- fazo va vakt birligi
? Materiya harakatining qaysi shaqli bir muncha murakkab va oliydir?
-mexanik

-fizik
-biologik

+ijtimoiy
?Falsafaning funksiyalari?
-siyosiy bilish
+dunyoqarash, metodologik, tarbiyaviy
-ma’naviy kvintessensiya sifatida namoyon buladi
-ijtimoiy tarakkiyot qonuniyatlarini urganadi
? Markaziy Osiyo Shark aristotelchilik yunalishining asoschilaridan biri kim ?
+Al-Kindiy
-Nakshbandiy
-Forobiy

-Gazzoliy

? 20 asr falsafasidagi «Mavjudlik falsafasi»:
-neopifogorizm
-neoplatanizm
-yesh gegelchilik
+ekzistensializm
? «Zijiy Jadid Kuragoniy» asarining muallifi kim?
-Beruniy

+Ulugbek
-Al-Xorazmiy

-Ibn Sino
? «Hayot falsafasi» irrasional yo’nalishining assosini nima tashkil etadi?
-idrok

-iroda
+intuisiya

-aql
? Psixoanaliz ta’limotining asoschisi kim?
-D. Dyui

-R. Avenarius

+Z. Freyd
-E. Max
? «Narsa o’zida»ni bilib bo’lmaydi deb kim aytgan edi?
-Volter

-Gegel
+I. Kant

-Berkli
? Sensualizm bu shunday ta’limotki:
-aql-bilishning yagona manbai
- Xudo tabiatdan tashqarida bumaydi, balki u bilan aynandir
+sezgi bilishning yagona manbaidir
-Xudo yagona substansiya
? Inkorni inkor kilishning asosiy xususiyatlari:
+borlikda yangi sifat xolati namoyen bulishini kursatadi
-taraqqiyot jarayonining yunalishini tushuntiradi
-taraqqiyt jarayonining mixanizmini anglatadi
-taraqqiyot jarayonining mambaini anglatadi
? Dialektika bu shunday ta’limotki:
+rivojlanayotgan, o’zgaruvchan borliq to’grisidagi ta’limotdir
-olamni va uning qonunlarini bilish
-jamiyat ijobiy taraqqiyotini o’rganadi
-ma’naviy qadriyatlar va madaniyat
? Qarama-qarshilik bu:
-ayniyatning tafovutga o’tishi
-barqarorlik va o’zgaruvchanlik o’rtasidagi tafovutni aks ettiradi
-ta’sirning aks ta’sirga aylanishi
+ijtimoiy sistemadagi konfliktninng namoyon bo’lishi
? Ziddiyat tushunchasi bu:
-konfliktli xolatlar vujudga kelishi disgormoniyasi, yemirilishi omili
+qarama-qarshi tomonlar o’rtasidagi tashki munosabatlarni aks ettiradi
-formal logika qonunlari jarayonining buzilishi
-qarama-qarshi tomonlar o’rtasidagi o’zaro munosabat
? Sifat va miqdor birligi va aloqadorligini anglatuvchi tushuncha:
-struktura
-qism
+me’yor

-qonun
? Sakrash bu:

-barqarorlikning buzilishi
-eski sifatdan yangisiga o’tish jarayoni
+narsa va xodisalar meyorining buzilishi
-bir narsaning ikkinchi narsaga aylanishi
? Dialektik inkor bu:
+harakat bir xolatdan ikkinchi xolatga o’tish jarayoni
- odamlarning ishlab chiqarish jarayonidagi uzaro aloqadorligi
- tabiat, jamiyat, bilishdagi o’zgarishlar
- destruktiv va konstruktiv o’zgarishlar aloqadorligining namoyon bo’lishi
? Sintez bu:
-bir-birini inkor qiluvchi qarama-qarshi xususiyat va sifatlarning uzaro kushiluvidir
+bilish faoliyati (Tasavvuf, tushuncha va boshkalar) elementlarining uzaro birikuviga olib keluvchi mantiqiy operasiyadir
-analizga qarama-qarshi bo’lgan jarayon faoliyatidir
-jamiyat, madaniyat va bilishdagi turli, bir-biri bilan rakobatdagiyendashuv jarayoni, xodisalarining birikuvidr
? Rivojlanish tushunchasi bu:
-ob’ektlar va sistemalar yangilanishi va uzgarishlarini ifodalaydigan majmuaviy natijasidr
-tabiat va jamiyatdagi zaruriy uzgarishlar jarayonidir
+tabiat va jamiyatdagi narsa va xodisalarning bir-biriga utishi,bir-birini takozo kilish -jarayonidagi progressiv va regrissiv uzgarishlardir
-kuydan yukoriga karab boruvchi evolyusiyasi jarayonidir
? Fazo bu:
-narsa va xodisalarning fazoda mavjudligi
-narsalar urtasidagi ketma ketlik
-narsalarning kulamini anglatadi
+narsa va xodisalarning urni, tartibi va ularning mavjudligini ifodalovchi kategoriyalardir
?Metafizik ta’limot bu:
-olamning takomillashuvi xakidagi
-rivojlanishni ziddiyatlarning paydo bulishi va xal kilinishi asosida ruy berishni tan -olmaydigan diniy ta’limot
+jamiyat taraqqiyotidagi uzaro takrorlanishni tan oluvchi
-rivojlanishning fakat mikdoriy kupayishi
? Materializmning tarixiy shaqllari:
+sodda materializm, metafizik materializm, dialektik materializm
-sodda materializm, vulgar materializm
-dialektik materializm, tarixiy materializm
-iktisodiy materializm, antropologik materializm, dialektik materializm
?Yevropa Uygonish davri falsafasining asosiy vakillari:
-Gegel, Feyrbax,Bruno
-N. Kuzanskiy, A. Radiщyev, A. Donish
+N. Kuzanskiy, N. Kapernik, J. Bruno
-N. Kapernik, D. Berkliy, E. Max
? Ijtimoiy ong darajalari:
-axloqiy ong, estetik ong, diniy ong, huquqiy ong, siyosiy ong
-siyosiy ong, amaliy ong, ekologik ong
+ijtimoiy idiologiya, nazariy ong
-estetik, diniy, axloqiy ong
? 18 asr materializm vakillari:
-T. Gobbs, B. Spinoza, J. Lametriy, Sh. Spidoznik
-F. Bikkon, D. Didro, J. Malye
-P. Golbax, J. Lokk, L. Karr
+D. Didro, J. Lametriy, K. Gelveskiy, P. Golbax
? Bilish jarayonning belgilari:
+Amaliyet, xissiyet, bilish
-mantiqiy bilish, induksiya, deduksiya
-xissiy bilish, analiz, sintez
-mantiqiy bilish, model, modelllashtirish
? Agnostisizm asosochisi bo’lgan ingliz faylasufi kim:
-Bekon

+David Yum

-Gobbs

-Lokk
? Yangi davr falsafasida mantiqiy usulning asoschichi:

+Dekart

-Spinoza
-Bekon

-Gelvesiy
? Yangi davr falsafasida emperik bilish usulining asoschisi:
-Dekart

-Didro
+F.Bekon

-Leybnis
? Idealizmning turlari:
-pragmatizm, neotomizm
-konvensionalizm subyektiv idealizm
+ob’ektiv va subyektiv idealizm
-ekzistensializm ob’ektiv idealizm
? Davlatning asosiy vazifalari:
-odamlarning munosabatlarini boshkarib borish
-odamlarga gamxurlik kilish
-xujallik muomalarini bajarish
+tartib va intizom urnatish
? Stixiyali dialektika asoschisi:
-Demokrit
-Levkipp
+Geraqlit
-Platon
? Bilish bu:
+ob’ektiv dunyoning inson miyasida faol, maksadga muvofik in’ikos qilinishi
-odam ko’rgani o’z miyasida in’kos qilishi
-sezgilar asosida kelib chikkan bilim
-insonning oynadagi aksi
? Madaniyat tushunchasining ma’nosi:
-moddiy boyliklar yig’indisi
-ma’naviy boyliklar yig’indisi
+insonlar tomonidan yaratilgan moddiy va ma’naviy boyliklar yig’indisi
-san’at, adabiyot, musiqa, til
? Sivilizasiya tushunchasining falsafiy ma’nosi:
+jamiyat rivoji darajasini ifodalovchi tushuncha
-moddiy taraqqiyot darajasini ifodalash
-moddiy va ma’naviy madaniyati yuksak rivojlangan jamiyat
-aql-idrok, adolat va erkinlik hukmron bo’lgan jamiyat
? Qadriyatlar falsafiy tushunchasining ma’nosi:
-Moddiy boyliklar yig’indisini ifodalovchi.
-Odam uchun zarur bo’lgan barcha buyumlarni ifodalovchi.
-Ma’naviy qadriyatlar yig’indisini ifodalovchi.
+Buyum, xodisa va jarayonlarning odam uchun keraqligini ifodalovchi.
? Filosofiya qaysi jamiyatda kelib chiqdi?
-Ibtidoiy jamoada
-Feodalistik jamiyatida
+Kuldorlik jamiyatida
-Feodalizmdan kapitalizmga utish davrida
? Farobiyning falsafiy qarashlarini aniqlang
-Idealizm va ponteizm
+Panteizm
-Panteizm va deizm
-Metafizik materializm
? «Nazariya» tushunchasining ta’rifi
-Xulosalar yig’indisi
-Tushunchalar yig’indisi
+Sistemalashtirilgan va amaliy jixatdan asoslangan bilimlar yig’indisi
-Taxminlarga asoslangan bilim
? Emperik bilish shaqllarni aniklang
+Kuzatish, o’lchash, taqqoslash, ekspriment
-Miqdor, sifat, meyor
-Sezgi, idrok, tasavvuf
-Farmalashtirish, tarixiylik va mantiqiylik
? Olamning paydo bo’lishi asosi «Xudo» keyin dunyo o’z qonunlari bo’yicha rivojlanishi ta’kidlagan nazariyasi
-Nominalizm
-Realizm
+Deizm

-Sxolastika

? Odamlar birligi sifati shaklida, millat qaysi jamiyatga kelib chiqqan?
-Matriarxat
-Patriarxat
+Feodalizm
-Materializm
? Harakatning ijtimoiy shakli
-Notirik tabiatdagi harakat
-Jonli tabiatdagi harakat
+Odamlar faoliyati orqali omolga oshadigan harakat
-“Sun’iy” tabiatdagi harakat
? Idealistik dialektikaning asoschisi
-Lomonosov
-Sukrot
+Gegel

-Platon
? Sharq Renessansi falsafasining xususiyatlari

-ilmiy harakterligi
-sodda harakterligi
-materialistik harakterligi
+inson mohiyatini tushuntirib berishda gumanistik yunalish, sufizm, panteizm, deizm.
? Sezgi tushunchasi
-voqelikni in’ikos ettirishning oliy shakli
-materiya harakati
-xotirlash jarayoni
+ob’ektiv dunyoning subyektiv obrazi
? Ilmiy bashorat bu
+oldindan ko’ura bilish, emperik va nazariy jihatdan asoslangan taxmin
-rad qilib bo’lmaydigan aniq bilim
-kelgusida to’ldiriladigan aniq bo’lmagan bilimlar
-EXM ning xossasi
? Mantiqiy bilish shakllari
+tushuncha, xukm, xulosa
-sezgi, tushuncha, xukm
-idrok, xulosa, xukm
-tassavur, xukm, xulosa
? O’zining aporiyalarida birinchi marta harakatni nazariy jihatdan yuq qilishligini ko’rsatgan qadimgi grek faylasufi:
+Zenon

-Fales
-Geraqlit

-Demokrit
? Qaysi olim o’z ta’limotida “ Inkorni-Inkor” qonunidan foydalanadi?
+Gegel

-Kant
-Shelling

-Fixte
? Maqsadi kishini azobdan qutkazish bo’lgan sharq falsafiy ta’limoti:
+buddizm

-konfutsiychilik

-islom

-zaroastrizm

? Xamma kishilar baxtli bo’lishi mumkin degan davlat konseptiyasini ishlab chiqqan grek faylasufi:
+Demokrit
-Sokrat
-Platon

-Aristotel

? Dunyoqarashning nazariy tarkibi darajasini tashkil etadi:
+gnoseologiya
-din
-falsafa

-sosiologiya

? Inson moxiyatini eng avvalo tabiiy deb qaravchi ta’limot:
+materializm
-nominalizm
-sosializm
-pragmatizm
? Inson moxiyatini ruhoniyatda deb qarovchi ta’limot:
+spiritualizm
-naturalizm
-sosializm
-deizm
? Insonni sosiologizatorlashtirishning talqini:
-jamiyatda millatlarning mavjudligi
-inson ma’naviy va moddiy xayotining o’zaro munosabati
+insondagi ijtimoiy jihatni mutlaqlashtirish
-inson faoliyatining buzilishi
? Ong:
+voqelik in’kosining oliy shaqli, miyaning xususiyati
-imkoniyat va voqelikning o’zaro munosabati
-bazis va ustqurmaning o’zaro munosabati
-tabiat va jamiyat qonunlarini bilish
?Vaqt nima?
+predmet va xodisalar uzunligini xarakterlaydigan materiya mavjudligining usuli
-vaqtning uzunligi
-xissiy qabul okimi
-ideal mavjudlik usulini ifodalovchi tushuncha
? Taraqqiyotning yunalishini ochib beruvchi dialektika qonuni
-qarama-qarshiliklar birligi va kurash qonuni
+mikdorning sifatga o’tish qonuni
-inkorni inkor qiluvchi qonuni
-moxiyat va xodisa
? Rus olimi V. I. Vernadskiy ishlab chiqqan konsepsiya:
-neosfera va texosfera
-fazo va vakt
+biosfera va neosfera
-materiya va xarokat
? Sivilizasiyalashgan davlatlar darajasiga kursatilishda Uzbekistonning mustakil taraqqiyot yuli?
+evolyusion rivojlanish
-inqilobiy sakrash
-ma’muriy buyruqbozlik sistemasi
-shok terapiyasi
? Mutloq haqiqat bu:
-inkor etilishi mumkin bo’lgan bilim
-yangi davrda yuzaga kelgan diniy e’tiqodlar
+atrof muxitdan konkretligi bilan farq qilishi
-o’zgarishi va aniqlanishi mumkin bo’lgan to’liq bo’lmagan bilim
? «Avesto» bu:
+zardushtiylik dinining muqaddas kitobi
-musulmonchilikning bosh muqaddas kitobi
-qadimgi grek falsafasi moxiyatini ifodalovchi kitob
-cherkov duolari yig’indisi
? Harakat falsafiy kategoriya sifatida quyidagilarni bildiradi:
+tirik va notirik materiyadagi har qanday o’zgarish
-atomlar va bo’shliq
-jamiyat taraqqiyotida zaruriy hodisa hisoblangan ijtimoiy unsurlar
-molekulalarning birikuvi va ajralishi
? Deizm atamasini falsafa faniga kiritgan faylasuf:
+ingliz faylasufi, lord G. Cherberi.
-nemis faylasufi G. Leybnis;
-fransuz faylasufi Lametri.
-belgiyalik faylasuf I. R. Prigojin.
? Deizm atamasini falsafa faniga kiritilgan yil:
+Haqiqat haqida risola», 1624 yil.
-«Ruh haqida risola», 924 yil.
-«Mohiyat haqida risola», 824 yil.
-«Ofoq va anfus haqida besh risola», 1972 yil.
? Falsafa fanining o’rganish ob’ektlari:
+ob’ektiv borliq, jamiyat, inson va uning tafakkuri.
-ob’ektiv borliq, inson, tafakkur;
-dialektika, sinergetika, metafizika, sofistika, eklektika;
-borliq va uning rivojlanishi, dialektika, bilish nazariyasi.
? Filosofiya» so’zini birinchi marotaba fanning mustaqil nomi sifatida qo’llangan faylasuf:
+Aflotun.
-Fales.
-Pifagor
-Suqrot.
? Falsafa fanida birinchi marotaba dialektika nazariyasini qo’llagan faylasuf:
+Geraqlit.
-Suqrot.

-Aflotun.

-Gegel.
? Dialektika metodining asoschisi:
+Suqrot.
-Gegel.
-Aflotun.
-Geraklit.
? Sofistika so’zining ma’nosi:
+ilm.

-san’at.
-hikmat.

-xunar.
? Sofistika metodining mohiyati:
+mantiqiy hiyla asosida bilib turib, xatoga yo’l qo’yish metodi
-dialektikaga qarama qarshi noilmiy metod;
-Suqrot falsafasiga qaramaqarshi metod.