|
(Uskunalarni joylashtirish
Mashinalami boshqarishning qulay va oddiy bo'lishi. ish joylarida sanitariya- gigiyena. psixofiziologik va estetik talablarni bajarishda charchatuvchi va toliqtiruvchi holatlami yo'qotishda. mashinalarni sozlashda va tuzatishda katta ahamiyat kasb etadi.
Bu qachonki mashinalarning o'zaro joylashishida va binoning qurilish konstruksiyalari bilan. sozlash zonalarini. boshqarish zonalarini. transport yo'llari va yo'laklarini hisobga olgan holda bo'lsagina mumkindir. Shuning uchun mashinalami joylashtirishda quyidagilarni hisobga olish kerak:
mashinalarning konstruksiyasi va gabarit o'lchamlari:
xonalaming o'lchamlari va ustunlar to'ri:
transport yo'laklari;
mashinalarni texnologik boshqarish. sozlash va yarim mahsulot va tayyor mahsulotlarni joylashtirish:
ish yo'laklari. mashinalar orasidagi montaj va boshqa oraliqlar. mashina bilan ustun va devor oraliqlari:
evakuatsiya yo'laklari. markaziy va devorlar yonidan o'tgan;
devorga o'matilgan asbob va uskunalar va boshqa moslamalar.
Mashinalarning gabarit o'lchamlari ulaming texnik pasportlarida beriladi: uzunligi. eni va bo'yi.
Hozirgi paytda bir qavatli va ko'p qavatli binolar qurish paxta. ipak. to'qimachilik va yengil sanoat korxonalari uchun xosdir. Bir qavatli binolarda eng qulay ustunlar to'ri 12x 18m hisoblanadi. Bunda mashinalarni boshqarish qulay bo'ladi. baxtsiz hodisalar xavfi kamayadi, sexning maydoni iqtisod qilinadi.
Transport chizig'i kengligi quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi:
L1/=h+2s. m
bu yerda: b - transport vositasining eni yoki yukning gabariti. Qo'l transporti uchun b=0.7m. o'zi yurar transportlar uchun b=l.lm;
s - transport vositalarining harakat xavfsizligi tirqishi;
tezlik vtezlik v<0.5 m/s bo'Iganda n=0.1 in.
Mashinalarni texnologik boshqarish zonasi - bunda ish operatsiyalari xavfsiz bajarishni ta'minlaydigan, yonma-yon turgan mashinalar orasidagi yo'lak nazarda tutiladi. Bu mashinalarni chiqargan zavod tomonidan belgilanadi.
Bu ishchining pozasiga ham bog'liq. Sozlash zonasi - bunda mashinani montaj va demontaj qilishda, sozlashda sozlovchining xavfsizligi uchun zarur bo'lgan mashina atrofidagi maydon tushuniladi.
Sozlash zonasi ham sozlovchining pozasiga bog'liq.
Ish yo'laklari. Ularning eni quyidagi formuladan topiladi:
B=a ,(m)
a - qo'shni mashinalaming boshqarish zonasining yarim summasi. m;
a - mehnntni har xil tashkil qilishda texnologik zonalaraing bir-biriga mos kelishini hisobga oluvchi koefitsient.
Tarash mashinasi uchun a=l: plita mashinasi uchun ot=l,3; pilik mashinasi uchun a=l,6; yigiruv mashinasi uchun a=2.().
Bo'sh yulak eni uning uzunligiga qarab 0.5-0.7 m oralig'ida bo'ladi. Montaj oralig'i -0.3 m.
Evakuatsiya yo'laklari. Bular smena va tanaffus paytlarida. zarur hollarda ishchilarni evakuatsiya qilish uchun hamda transport vositalari yurishi uchun mo'ljallangan. Ular joytashishi ho'yicha: markaziy va devorlarga yondoshgan; vazifasi bo'yicha; asosiy va yordamchi turlariga bo'linadi.
a) Markaziy yo'laklarning eni quyidagicha hisoblanadi:
=2a„+n,B +B m
О I it c\
a0- ish zonasi kengligi;
n,- transport chiziqlarining soni (bir tomonlama bo'lsa nl=l, ikki tomonlama harakat bo'lsa n,=2);
BI( - transport yo'lagining cm. m;
В v - evakuatsiya yo'lagining eni. . a, =О.Он-0,(Х)5п. m;
n - smena va umumiy tanaffus paytidagi ishchilar soni.
b) Devorlarga yondoshgan yo'lakning eni quyidagi formula bilan aniqlanadi:
B, =().2+a В +B . m
d>\ till t/ C\
Evakuatsiya chiqish eshiklari sexlarda kamida ikkita ho'lishi kerak. Ish joyidan chiqish eshigigacha bo'lgan masofa bir qavatli binolarda 100 m gacha. ko'p qavatli binolarda 75 m gacha ho'lishi kerak. Zinapoya kataklari yonmaydigan materialdan qo'llanilishi kerak. Zinapoya katagining kamida 50% maydoni tabiiy yorug'lik bilan yoritilishi kerak. Sexlardan chiqiladigan barcha eshiklar tashqariga ochilishi kerak.
Loyihalash — moʻljallangan obʼyektlar (detal, uzel, apparat va asboblar, bino va inshootlar, yoʻl va koʻpriklar, mashina va jihozlar, samolyot va kosmik kemalar, radiopriyomnik va televizorlar, telefon va kompyuterlar, kiyim-bosh va poyabzallar, mebellar hamda boshqa turli-tuman mahsulotlarning yangi xillari va namunalari)ni qurish va yaratish uchun ularning loyihalarini tuzish va chizish jarayoni. Fan va texnikaning barcha sohalarida qoʻllaniladi. U iqtisodiy va texnikaviy hisob-kitob, smeta tuzish, chizmachilik va chizmalarni koʻpaytirish amallarini oʻz ichiga oladi, chizmalar asosida koʻpincha obʼyekt (detal, mashina va boshqalar)ning homaki variant tayyorlanadi. Biror bir obʼyektni individual (yakka tartibda) va tipaviy (ommaviy tartibda) loyihalash mumkin. Loyihalash ishlarini maxsus tashkilotlar, firmalar yoki guruhlar amalga oshiradi. Bular sohalar boʻyicha yoki ixtisoslashtirilgan tarzda ish yuritadi. Biror obʼyektni loyihalashda standartlashtirilgan detallar, agregatlar, uzellar va meʼyoriy hujjatlardan keng foydalaniladi.
Loyihalash ushbu bosqichlarda amalga oshiriladi: loyiha topshirigʻi, loyiha yechimi va loyiha sinovi. Loyiha topshirigʻida boʻlajak obʼyektni qurishning shartsharoitlari va maqsadga muvofiqligi asoslanadi va uning tafsilotlari belgilanadi. Loyiha yechimida boʻlajak obʼyektning rejasidan tortib toki tayyor holigacha boʻlgan ishlar belgilab olinadi. Loyiha sinovida tayyor loyiha maxsus tuzilgan dastur asosida tekshiriladi.
Bu bosqichlarni amalga oshirishda muhandislik-qidiruv ishlarini bajarishga ham toʻgʻri keladi. Hozir loyihalash jarayonini avtomatlashtirishga ayniqsa keng eʼtibor berilmoqda. Bunda tashkiliy-texnikaviy vositalar, elektron-hisoblash mashinalari, kompyuterlar, avtomatika vositalaridan foydalaniladi. Bu vositalar majmui "inson va mashina" tizimini, yaʼni avtomatlashtirilgan loyihalash tizimini tashkil qiladi. Bu tizim insonni murakkab va sermehnat hisoblash, qiyin jadvallarni tuzish ishlaridan ozod qiladi, loyihalashni ancha tezlashtiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
