1. Elektromagnitizm laboratoriyasida xavfsizlik qoidalari, elektr o‘lchov asboblari bilan tanishtirish

Maqsadga yo’naltiruvchi savollar:

1. O’tkazgich qarshiligi deganda nimani tushunasiz?

2. O’tkazgichning qarshiligi nimalarga bog’liq?

3. Qarshilik birliklarini ayting.

4. Zanjirning bir qismiga oid Om qonunini ta’riflang va uning matematik ifodasini yozing.

5. O’tkazgichlarni ketma-ket ulagandagi natijaviy qarshilikni hisoblash formulasini keltirib chiqaring.

6. O’tkazgichlarni parallel ulagandagi natijaviy qarshilikni hisoblash formulasini keltirib chiqaring.
Ishni bajarish tartibi

1. 
   5-rasmda berilgan sxema bo’yicha elektr zanjirini yig’ing. Noma’lum qarshilik R_x sifatida laboratoriya qurilmasidagi beshta bir xil rezistorlardan ixtiyoriy bittasini zanjirga kiriting.
   

2) kalitni ulang, ampermetr va voltmetrning ko’rsatishlaridan tok kuchi va kuchlanishning qiymatlarini yozib oling. So’ngra reostat jilgichini surish bilan ampermetr va voltmetrning ko’rsatishlarini kamida uch, to’rt marta turli qiymatlarda yozib oling.

3) (2) formula yordamida rezistorning R_x noma’lum qarshiligini hisoblang (har bir olingan qiymatlar uchun alohida).

4) R_x larning o’rtacha arifmetik qiymatini toping.

5) o’tkazgichlarni ketma-ket ulang (6-rasm). Bunda a va b nuqtalar orasidagi R_x o’rniga to’rtta rezistorning ketma-ket ulangan holini zanjirga kiriting.

6) tajribani yuqoridagi tartibda takrorlab ketma-ket ulangan qarshiliklar batareyasining natijaviy qarshiligini aniqlang.

7) rezistorlarni 7-rasmda ko’rsatilgan sxema ko’rinishida parallel ulang.

8) tajribani yuqoridagi tartibda takrorlab, parallel ulangan qarshiliklar batareyasining natijaviy qarshiligini aniqlang.

rezistorlarni aralash ulang. Bunda aralash ulashning bir nechta variantlarini tavsiya qilish mumkin (8 va 9-rasmlar).

9) tajribani yuqoridagi tartibda takrorlab, aralash ulangan qarshiliklar batareyasining natijaviy qarshiligini aniqlang.

10) rezistorlarni ketma-ket, parallel va aralash ulagan holatlardagi tajriba natijalarining o’rtachasini ularni formulalar yordamida nazariy hisoblaganda chiqadigan natija bilan solishtiring.

11) tajriba xatoliklarini hisoblang.

12) tajribalarda olingan natijalarni quyidagi jadvalga kiriting.

№