1. Elektrolitik dissotsilanish nazariyasi

Moddaning eruvchanlik ko’paytmasi

Qiyin eruvchan birikmaning cho’kmasi sirtida shu cho’kma bilan ionlar o’rtasida muvozanat sodir bo’ladi. Kam eriydigan tuzga massalar ta'siri qonunini qo’llasak.

CaCO₃  Ca²⁺ + CO₃^2-

Muvozanat qattiq modda (CaCO₃) va eritmadagi ionlarning tuknashish sirtida sodir bulgani uchun [CaCO₃] konsentrasiyasi o’zgarmaydi. O’zgarmas temperaturada K[CaCO₃] ko’paytmasi uzgarmas kattalik bulgani uchun uni EK bilan ifodalanadi:

[Ca²⁺][CO₃^2-] = [CaCO₃]. K=const=EK

Kattik fazaning sirtidagi to’yingan eritmadagi kam eruvchan birikmaning ionlar konsentrasiyasini kupaytmasi biror temperaturada o’zgarmas qiymat bo’lib, moddaning eruvchanlik ko’paytmasi (EK) deyiladi.

EK_AgCL =[Ag⁺][Cl^-]=1.73 10^-10

EK_BaSO4 =[Ba²⁺][SO₄^2-]=1.43 10^-9

EK_CaCO3 =[Ca²⁺][CO₃^2-]=4.52 10^-9

EK_CuS =[Cu²⁺][S^2-]=6 10^-36

EKHgS =[Hg²⁺][S^2-]=5 10^-52

Eruvchanlik ko’paytmasi qiyin eriydigan elektrolitning umumiy eruvchanligi bilan bog’liqdir. Yuqoridagi mosollardan ko’rinib turibdiki, CuS va HgS larning eruvchanligi juda xam kichik.