1. Elektrod potensialining paydo bo`lishi. Nernst tenglamasi. Galvank elementlar. II amaliy qism

II.3. Standart potensiallar. Nernst tenglamasi
Ikkita elektroddan iborat bо‘lgan va elektrodlardan birining potensiali aniqlanishi kerak bо‘lgan, ikkinchi elektrodning potensiali esa nolga teng deb olingan galvanik elementning EYUK si elektrodning standart potensiali xisoblanadi. Potensiali nolga teng deb olingan elektrod sifatida standart sharoitlardagi normal vodorod elektrodi xizmat qiladi. Elektrod potensiallarining absolyut qiymatlari noma’lum. Vodorod elektrodining standart potensiali har qanday temperaturalarda nolga teng deb qabul qilingan. Elektrodlarning standart potensiali vodorod elektrodi va aniqlanayotgan elektroddan tuzilgan galvanik elementning EYUK ga teng. Bunday galvanik element ulanganda о‘rganilayotgan elektrodda oksidlanish yoki qaytarilish kuzatilishi mumkin. Shunga bog‘liq ravishda elektrodning potensiali musbat yoki manfiy bо‘ladi. Standart potensiallar yoki kuchlanishlar qatori shu yо‘l bilan keltirib chiqarilgan. Bu qatorda vodorod elektrodi musbat va manfiy elektrodlarning orasida joylashgan.
Vant–Goffning izoterma tenlamasidan foydalanib elektrodlarning potensialini va galvanik elementlarning EYUK ni xisoblab topish mumkin
(1)
bu yerda -aktivlik bilan ifodalangan muvozanat konstantasi;
-reaksiya maxsulotlari aktivliklari kо‘paytmasining boshlang‘ich moddalar aktivliklari kо‘paytmasiga nisbati.
ekanligini xisobga olsak:
(2)
Agar dastlabki moddalarning aktivliklari (konsentratsiyalari) 1 ga teng bо‘lsa, va bо‘ladi va :
(3)
ga teng bо‘lib qoladi, bu yerda -standart elektr yurituvchi kuch.
(1) va (3) tenglamalardan
(4)
(4) tenglamada aktivliklarni о‘nli logarifmlarda ifodalasak
(5)
z=1 da: va ; bо‘lganda va

bо‘lgani uchun
yoki ,
bu yerda -standart oksidlanish–qaytarilish potensiali deyiladi.
Bu tenglama Nernst tenglamasi bо‘lib, EYUK (yoki potensial) bilan eritmaning konsentratsiyasi (aktivligi) orasidagi bog‘lanishni kо‘rsatadi. Demak, YE₀ eritmada ionlarning aktivligi 1 ga teng bо‘lgandagi standart EYUK va eritmada ionning aktivligi 1 ga teng bо‘lgandagi standart potensialdir.