1. Davlatning ijtimoiy-iqtisodiy vazifalarini amalga oshirishda davlat budjetining ahamiyati

T/r	Ko‘rsatkichlar	2021-yil uchun prognoz
Budjet mo‘ljallari:
2022-yil	2023-yil
I.	Konsolidatsiyalashgan budjet daromadlari	178 712,4	208 371,3	238 954,0
1.	Davlat budjeti daromadlari	147 202,3	173 550,2	200 708,6
2.	Davlat maqsadli jamg‘armalari daromadlari*	26 173,9	28 251,7	30 544,5
3.	O‘zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasiga tushumlar	5 336,2	6 569,4	7 700,8
II.	Konsolidatsiyalashgan budjet xarajatlari	216 246,6	231 338,9	258 096,0
1.	Davlat budjeti xarajatlari *	149 950,5	163 780,4	183 675,0
2.	Davlat maqsadli jamg‘armalari xarajatlari	40 772,5	46 709,1	51 720,2
3.	O‘zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi mablag‘larining sarflanishi	13 423,6	6 569,4	7 700,8
4.	Tashqi qarz hisobidan davlat dasturlariga xarajatlar	12 100,0	14 280,0	15 000,0
III.	Davlat maqsadli jamg‘armalariga transfertlar	15 928,9	17 930,2	21 097,2
IV.	Konsolidatsiyalashgan budjet saldosi(profitsit +, defitsit -)	-37 534,2	-22 967,6	-19 142,1
V.	Davlat budjeti va Davlat maqsadli jamg‘armalari saldosi (profitsit +, defitsit-)	-17 346,8	-8 687,6	-4 142,1
VI.	Davlat qarzlarini so‘ndirish	7 767,7	10 316,8	12 478,2

* Davlat maqsadli jamg‘armalariga transfertlarni hisobga olmagan holdaO‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 25-dekabrdagi O‘RQ-657-son Qonuniga 2-ILOVA

2021-yil uchun O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari prognozi va 2022-2023-yillarga maqsadli mo‘ljallar

T/r	Ko‘rsatkichlar	2021-yil uchun prognoz	Maqsadli mo‘ljallar
			2022-yil	2023-yil
1.	Yalpi ichki mahsulot, mlrd so‘m	688 936	843 191	985 377
2.	Yalpi ichki mahsulotning o‘sish sur’ati, foizda	5,1	5,8	5,4
3.	Iste’mol narxlari indeksi, o‘tgan yil dekabriga nisbatan, foizda	9,0-10,0	10,0-11,0	7,0-8,0
4.	Sanoat mahsulotlarining o‘sish sur’ati, foizda	5,8	7,6	6,0
5.	Qishloq, o‘rmon va baliq xo‘jaliklarida ishlab chiqarishning o‘sish sur’ati, foizda	3,5	3,5	3,6
6.	Chakana tovar aylanmasining o‘sish sur’ati, foizda	5,9	7,9	9,8

O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 25-dekabrdagi O‘RQ-657-son Qonuniga 3-ILOVA

2021-yil uchun respublika budjeti daromadlari prognozi

		mlrd so‘m
T/r	Ko‘rsatkichlar	Summa
O‘zbekiston Respublikasining respublika budjeti daromadlari		120 231,7
1.	Bevosita soliqlar	32 515,5
1.1.	Foyda solig‘i	26 064,8
1.2.	Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i	6 450,8
2.	Bilvosita soliqlar	60 145,9
2.1.	Qo‘shilgan qiymat solig‘i	46 955,4
2.2.	Aksiz solig‘i	9 439,3
2.3.	Bojxona boji	3 751,2
3.	Resurs to‘lovlari va mol-mulk solig‘i	12 919,9
3.1.	Yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliq	12 919,9
4.	Boshqa daromadlar va soliq bo‘lmagan boshqa tushumlar	14 650,4

O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 25-dekabrdagi O‘RQ-657-son Qonuniga 5-ILOVA
XULOSA
Mazkur kurs ishidan tadqiq etish jarayonida biz quyidagi xulosalarga keldik: Birinchidan- davlat budjeti xarajatlarini amalga oshirish da tarqoq xoldagi tijorat banklarida ochilgan xisob raqamdan, markazlashgan tartibda Markaziy bankda ochilgan yagona g’azna xisob rakamidan xarajatlarni amalga oshirish tashkil etildi. Ikkinchidan-amalda bulgan tasdiqlangan budjet xarajatlari miqdori va budjet tashkilotlarining smeta xarajatlari doirasida xarajatlarini moliyalashtirishdan budjet tashkilotlarining yuridik va moliyaviy majburiyatlarini ruyxatga olish orqali , xar bir budjet tashkilotlari xarajatlarini mablag’ bilan taminlash amaliyotiga utildi. Uchinchidan- Gaznachilik organlari doirasida dastlabki va joriy nazoratni amalga oshirish imkoniga ega buldi. Bu uz navbatida mablag’larni ishlatilishini nazorat qilish imkonini berdi. Turtinchidan- budjetdan mablag’ oluvchi tashkilotlar tovarlar (ish, xizmatlar) xarid qilishi buyicha malum urnatilgan narxlarini shakllantirish va shu asosda xarajatlarni amalga oshirish tartibi urnatildi. Natijada budjet mablag’larini suistemol qilinishini oldini olish imkoniyati yaratildi.

Beshinchidan-davlat budjeti g’azna ijrosini taminlovchi tizimlashgan operativ organ faoliyatiga asos solindi. Bu esa muayyan vaqt xolatiga budjet xarajatlari ijrosi buyicha tezkor malumotlarni olish bo’sh turgan pul mablag’larini zaruriy xarajatlarni amalga oshirish uchun yunaltirish imkonini

beradi. Oltinchidan- G’aznachilik sharoitida budjet xarajatlarini amalga oshirish orkali, budjetdan mablag’ oluvchi tashkilotlarning xarajatlari buyicha qarzlarni vujudga kelish darajasi pasaytirildi. Ushbu xulosalarimizdan kelib chiqqan holda istiqbolda davlat budjeti xarajatlari ijrosini samarali tashkil etish bo’yicha quyidagi vazifalarni bajarish lozim. Budjet intizomini mustahkamlash maqsadida budjet xarajatlaridan samarali va oqilona foydalanishning asosiy shartlaridan biri tejamkorlik rejimidagi xarajatlarni nazorat qilish normalariga qat’iy rioya qilishdir. Buning uchun budjetdan ijtimoiy ijtimoiy- madaniy tadbirlarni moliyalashtiriladigan mablag’lardan tashqari boshqa xarajatlarni bosqichma – bosqich kamaytirish va me’yordan ortiqcha amalga oshirilgan xarajatlarni budjet hisobotlariga debitorlik va kreditorlik qarzlari sifatida qabul qilish amaliyotiga chek qo’yish zarur.

Budjetdan mablag’ oluvchi muassasalarning moddiy texnik bazasini inobatga olgan holda, byujetdan mablag’ oluvchilarning shaxsiy hisobvaraqlaridan amalga oshirilgan to’lovlar ko’chirmasini (vipiska) o’z muddatlarida hisobotlarda aks ettirilishini ta’minlash maqsadida, ushbu hujjatlarni tegishli operatsiyalar amalga oshirilgandan so’ng g’aznachilikda to’g’ridan-to’g’ri budjet muassasasiga elektron tarzda yuborish va shu asosda budjet muassasalari tomonidan hisobotlarni o’z vaqtida va sifatli tuzishga erishish maqsadga muvofiq bo’lardi davlat budjetini shakllantirish va uning mablag’laridan foydalanish ustidan operativ nazoratni ta’minlash maqsadida o’z faoliyatlari bilan bog’liq munosabatlar doirasida budjet tizimini boshqarish organlari doirasida integrallashgan axborot tizimlarini yaratish lozim .

Uylaymizki, yuqorida keltirilgan xulosalarimiz istiqbolda davlat budjeti xarajatlarini samarali ijro etishda o’z ijobiy natijalarini beradi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI
1.O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. T.: O’zbekiston, 2018. 39b.(o’zgartirish va qo’shimchalar bilan).

2. Malikov T.S., Haydarov N.X. Budjet daromadlari va xarajatlari. -Tashkent: "IQTISOD-MOLIYA", 2017 y. 22. Malikov T.S., Haydarov N.X. Davlat budjeti.- Toshkent: "IQTISOD-MOLIYA", 2018y.

3.Z.Srojiddinova. O’zbekiston Respublikasi budjet tizimi. «infoCOM.UZ». Toshkent-2018y.

4. Z.Srojiddinova. Budjetlararo munosabatlar. «infoCOM.UZ». Toshkent-2019 y.

5. Qosimova G., Shoakramov K. Mahalliy budjetlar. O’quv qo’llanma. – T.: “Moliya”, 2017.

6.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining "O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida"gi Farmoni 2017-yil 5-fevral

7.G.X. Nazarova. “Makroiqtisodiyot” fanidan ma’ruzalar matni. T.: Toshkent Moliya instituti, 2017-yil, 243 bet.

8.Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bag‘ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo‘shma majlisidagi nutq / Sh.M. Mirziyoyev. - Toshkent : O‘zbekiston, 2016. 

9.Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini taʼminlash — yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganining 24 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimdagi maʼruza. 2016 yil 7 dekabr /Sh.M.Mirziyoev. — Toshkent: „O‘zbekiston“, 2017. 

10. www.gov.uz-(O’zbekiston Respublikasi hukumati portali)

11. www.ziyonet.uz-(Axborot ta’lim tarmog’i)

12. www.lex.uz-(O’zbekiston Respublikasi qonun xujjatlari milliy bazasi portali)

1^Budjet tizimi to’g’risidagi qonun asosida muallif tomonidan tuzildi

2^O’zbekiston Respublikasi Prezidenti qarorlarigi ilovalar

3^O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «O’zbekiston Respublikasining 2019 yilgi asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlari va davlat budjetining parametrlari to’g’risida»gi 2019 yil 25 dekabrdagi 1997-son qarori.

4^O’zbekiston Respublikasi Prezidenti qarorlariga ilovalar

5