1-dars sana: 9-sinf Mavzu: Molekular –kinetik nazariya haqida tushuncha Darsning maqsadi

3. Yangi mavzu bayoni:

Yulduzlar asosan nihoyatda qizigan vodorod va geliy gazlaridan tashkil topgan nur sochuvchi gazsimon sharlardir. Atroflmizdagi olamni yoritib turgan Quyosh yulduzlardan biridir. Shuning uchun yulduzlarni Quyoshga qiyoslab o'rganish qulaydir. Quyoshning massasi M_Q= 2·10³⁰ kg, Yulduzlarning massasi 0,4M_Q dan 60M_Q gachadir. Quyoshning nurlanish energiyasi L_Q= 3,8-10²⁶ W. Yulduzlarning nurlanish energiyasi 0,5Z_Q dan yuz minglargacha L_Q ga teng.

Yulduzlarning markazida temperatura 10000000°C dan yuqori bo'ladi. Bunday yuqori temperaturada vodorodning geliyga aylanish termoyadro reaksiyasi bo'lib turadi. Yadro reaksiyasida juda katta energiya ajralishi va nurlanishi sodir bo'ladi.

Yulduzlar olami rang-barangdir. Oq va ko'k tusdagi yulduzlar eng qaynoq yulduzlardir. Ularning sirtida temperatura 10 000-100 000°C bo'ladi. Sariq rangli yulduzlar sirtidagi temperatura 3 000-10 000°C. Ba'zi yulduzlar qizil rangda tovlanadi. Ularning sirtida temperatura 2 000-3 000°C bo'ladi.

Yulduzning paydo bo'lishini bir nechta bosqichga bo'lish mumkin: