1-Dars. Olingan bilimlar yuzasidan takrorlash

18-mashq. Ko'chiring, asos va so'z yasovchi qo'shimchalarni aniqlang.

Millatlarning o'z milliy qadriyatlariga e'zozi, hurmati va sadoqati qanchalar ulug' bo'lsa, ularning jahonda tutgan o'rni, nufuzi ham shunchalar yuksak bo'lib borar ekan.

Shunisi quvonchliki, dunyoga o'z ezgu-qadriyatlari bilan mashhur bo'lgan xalqlar ichida biz Vatan deb e'zozlayotgan shu qadim yurtning, ajdodlarimizning ham o'z o'rni bor. Ayni paytda, o'z qadriyatlarimizning umuminsoniy jihatlaridan faxrlanish bilan birga, o'zga millatlarning betakror urf-odatlariga hurmat bilan qaraymiz.
Men yoshligimdan hindlarning mehmon kelganda, nikoh va boshqa marosimlarda qadrdonlari bo'yniga gulchambar taqishlaridan ta'sirlanaman. Yana hindlarning ota-onasi bilan ko'rishayotganda egilib xokipoyini ko'zga surtishlari, hatto hind ayollarining turmush o'rtog'iga nisbatan shunday hurmati ham men uchun nihoyatda go'zal va betakror bo'lib tuyuladi. Yaponlar-chi, rahbarmi, oddiy ishchimi, ayolmi yoki erkakmi, bir-birlari bilan duch kelganda nim tabassumda egilib salomlashadi.
Butun dunyodagi juda ko'p xalqlar biz — o'zbeklarning ota- onaga, ustozga bo'lgan hurmatimiz, nonga nisbatan e'zozimiz, marhumlar ruhiga bo'lgan e'tiborimiz, tug'ilib o'sgan makon — Ona yurtga mehr-muhabbatimiz, duoni qadrlashimiz, mahalla-ko'ydagi oqibatimiz, ibo, hayo, sadoqat, or-nomusni joyiga qo'yishimizga havas bilan qarashadi, tan berishadi.
(M. Mirzo)


21-mashq. So'zlarning qanday yasalganligini aniqlang.

Sog'lomlashtirish, zamondosh, ishbilarmon, ko'kardi, hamfikr, oltingugurt, salmoqdor, Oqqo'rg'on, Soyguzar, mashaqqatli, tarjimon, yetimparvarlik, xo'randa, hurfikr, muxtoriyat, aqllilik, zardo'zlik, insoniylik, saxovatpesha, foydalanmoqda, tekislash, tetapoya, jilovkorlar, sug'urtalash, texnologiya, dolzarb, oqilona, oromijon.

Savol va topshiriqlar

1. «Fonetika» deganda nimani tushunasiz?

2. Fonema va tovush munosabati qanday?
3. Harf va fonema munosabati haqida gapiring.
4. Unli tovush deb qanday tovushlarga aytiladi?
5. Undosh tovushlarni qaysi jihatlariga ko'ra tavsif qilish mumkin?