1-dars. Mavzu: O'zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

136-137-darslar. BAYON VA UNING TAHLILI

Darsning maqsadi:

1. O'quvchilarning sifat, sifatlarning yasalishi, sifatlarning tuzilishiga ko'ra turlari yuzasidan olgan nazariy bilimlarini sinash va baholash.

2.O'quvchilarga salomatlik gigiyenasiga oid tarbiya berish.

3.O'quvchilarning og'zaki va yozma nutqini oshirish. Darsning metodi: suhbat va yozma nazorat. Darsning jihozi: bayon matni.

Darsning borishi:

1. O'quvchilarni bayon matni bilan tanishtirish. 2. Bayon matni yu/asidan suhbat o'tkazish.

3. Izohtalab so'zlarni izohlash va yozib berish. 4. Bayonni yozdirish.

134-darsda o'qituvchi o'quvchilarni bayon matni bilan tanishtiradi va matn asosida suhbat o'tkazadi, reja tuzdiradi.

135-darsda bayon yozdiriladi.

DARMON MEVA

O'rik qadim-qadimdan xushxo 'r, to'yimli, shu bilan birga, shifobaxsh ne'mat sifatida ma` lum va mashhur. Xalq tibbiyotida o 'rik mevalari kfshiga darmon bag'ishlovchi, a'zolami mustahkamlovchi sifatida tavsiya etiladi. 0 'rik mevasi, jumladan, turshak va bargak kamqon bemorlar uchun juda foydali. Chunki o 'rik tarkibi temir moddasiga boy.

O 'rik tarkibida, shuningdek, qand, organik kislotalar, pektin moddasi, qatron, temir, mis, kalsiy, magniy elementlari, bir talay darmon dorilar mavjud.

Keksalar turshak damlamasini xush ko 'radilar. Darhaqiqat, uning tarkibida mavjud bo`luvchi ilvil moddalar oshqozon-ichak faoliyatini me 'yorida tutib turishi bilan birga, tetiklashtiruvchi xususiyatga ham ega.

Professor Arslonbek Oltmishevning ma 'lumotlariga qaraganda, o 'rik tarkibidagi A vitamini o'zining salmog'I bo 'yicha tuxum sarig'i, shuningdek, ismaloq bilan raqobat qila oladi. Olim bu ne 'matni bolalarga muntazam berib turishni tavsiya qiladi. Uning ta 'kidlashicha, o 'rik bo/alar o 'sishini uyg 'unlashtirishi bilan birga ularning salomatligini mustahkamlashga yordam beradi.

Xalq tabobatida o 'rik mag 'izi ham davo hisoblanadi. Jumladan, yurak og'riganda, xafaqon kasalligida o 'rik mag'zidan choy damlab ichish tavsiya etiladi.

O 'rikning bir qator xususiyatlari ilmiy tabobat tomonidan allaqachonlar tan olingan, yurak-qon tomir a 'zolari kasalliklari bilan og'rigan bemorlarga tavsiya etiladi. O'rik mag'izi boshqa dorivor o'simlik namunalari bilan aziyatli buyrak xastaligi (nefrit)ni davolashda foydalaniladi. Mag'izidan olinadigan moy xosiyati o'zgacha. Uning tarkibida noyob hisoblanuvchi vitamin V15 (pangamat kislota) bor. Mazkur omil organ'17ming modda almashinuvini maromlashtiradi Bu vitamin fermentlar yordamida ro 'y beradigan oksidlanish jarayonida ishtirok etadi, odam tanasining kislorod tanqisligiga nisbatan chidamini oshiradi. Chuchuk mag'zini iste'mol qilish kishi salomatligini mustahkamlaydi.

0'rik daraxtining po 'stlog'idan ajratiladigan yelim o 'rab oluvchi omil sifatida hamda moyli emulsiyalarni tayyorlashda ishlatiladi. Ushifobaxshlik borasida "arabyelimi"bilan raqobat qila oladi. O'lkamizda serxislat o'rik navlaridan "Ahrori", "Mirsanjali", "Xurmoyi", "Subhoni", "Isfarak" "Ko'rsodiq" kabilarni yetishtirib, salomatlikni mustahkamlash mumkin. (M.Nabiyev)

Topshiriqlar:

Quyidagi reja asosida matnga yaqinlashtirilgan bayon yozing:

1. O'rikning foydasi va o'rik tarkibidagi moddalar.

2.O'rikning keksalar va bolalar uchun ahamiyati.

3.O'rik mag'izining foydasi.

4.O'rik tarkibidagi vitamin V15 ning ahamiyati.