1-dars. Mavzu: O'zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

Kelgusi rejalar:

O'qituvchi: Pedagogik texnologiyalarni o'zlashtirish va darsda tatbiq etish, takomillashtirish, o'z ustida ishlash. Pedagogik mahoratni oshirish. O'quvchi: Mustaqil ishlashni o'rganadi. O'z fikrini ravon bayon qila oladi. O'rganilgan mavzu asosida qo'shimcha materiallar izlaydi, ularni o'rganadi. Do'stona muhitda, hamkorlikda ishlash ko'nikmasi shakllanadi.

Darsning borishi:
O'qituvchi darsni "So'zlar zanjiri" o'yinini o'tkazish bilan boshlaydi. Bu o'yinda o'quvchilar otga oid so'zlar zanjiri hosil qiladilar. Masalan, Sadoqat, tarvuz, zanjir, Romitan, Namangan, nonvoy, Yo'lchi, ishchi kabi.

O'yin yakunlangach, darslikdagi topshiriqlar bajariladi. 1-topshiriq "Kim o'rin-joy otlarini tez guruhlarga ajratadi?" o'yini asosida o'quvchilarga mustaqil bajartiriladi. O'quvchilar o'rin-joy otlarini guruhlarga ajratib, berilgan jadvalni to'ldiradilar.

N a m u n a:

Turar-joy	O'simlik o'sadigan joy nomlari	Dunyo tomonlarining nomlari	Odamlar to'planadigan joy nomlari
shahar	gulzor	sharq	mahalla

2-topshiriq esa "Kim topqir va zukko?" o'yini asosida bajartiriladi. Bunda o'quvchilar topshiriq shartiga ko'ra o'rin-joy otlari hosil qiladilar va ularning ma'nosini izohlash bo'yicha musobaqalashadilar.

Namuna: Uzumzor— o 'simlik o 'sadigan joy nomi, uzum— ot asosidan -zor— o'rin oti yasovchi qo'shimcha vositasida yasalgan.

Topshiriqlarni bajarishda faol ishtirok etgan o'quvchilar va guaihlar rag'batlantiriladi.

Topshiriqlar bajarilgach, o'qituvchi o'quvchilarni yangi mavzuga yo'naltirish uchun quyidagi savollar asosida muammo qo'yadi:

1 O'rin-joy otiari deganda qanday otlarni tushunasiz?

2 O'rin-joy otlariga qanday otlar kiradi?

3. O'rin-joy otiari qanday qo'shimchalar vositasida yasaladi? So'ng o'qituvchi o'quvchilarning javoblarini umumlashtirish asosidamavzuni tushuntiradi.

Nazariy bilimlarni mustahkamlash maqsadida mashqlar bajariladi. 306-mashq shartiga ko'ra o'quvchilar o'rin-joy otlarini topib, ularni gu-ruhlaydilar.

N a m u n a: Har qalay o 'zi tug 'ilib o 'sgan qishloq. (Said Ahmad) Qishloq -o'rin-joy oti, aholi yashaydigan joy nomi.

Mashq matni asosida o'quvchilarga vatanparvarlik va o'z yurtidan faxrlanish g'oyalari singdiriladi.

318-mashqqa ko'ra o'rin-joy otlarini topib, ma'nosini izohlash va ularni o'zi bog'langan so'z bilan birga ko'chirish "Kim tez va to'g'ri bajaradi?" o'yini asosida mustaqil bajartiriladi.

Namuna: Biz ko 'Mb kelgan hovli katta edi. Qator qilib solingan ikki uy, bir ayvon (0'.Hoshimov)

Dars so'ngida darslikda berilgan savol va topshiriqlar asosida mavzu mustahkamlanadi va 320-mashqqa ko'ra -iston, -loq, -zor qo'shimchalari yordamida otlar yasash va ular ishtirokida gaplar tizish uyga vazifa qilib beriladi.