1-dars. Mavzu: O'zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

Kelgusi rejalar:

O'qituvchi: Pedagogik texnologiyalarni o'zlashtirish va darsda tatbiq etish, takomillashtirish, o'z ustida ishlash. Pedagogik mahoratni oshirish. O'quvchi: Mustaqil ishlashni o'rganadi. O'z fikrini ravon bayon qila oladi. O'rganilgan mavzu asosida qo'shimcha materiallar izlaydi, ularni o'rganadi. Do'stona muhitda, hamkorlikda ishlash ko'nikmasi shakllanadi.

Darsning borishi:

2-topshiriqqa ko'ra o'qituvchi yozuv taxtasiga quyidagi jadvalni chizadi va uni to'ldirishga oid namuna ko'rsatadi:

Nutqiy harakat fe'llari	Aqliy faoliyat fe'llari	Jismoniy faoliyat fe'llari	Holat fe'llari
gapirmoq	ijod qilmoq	ekmoq	sovqotmoq

O'quvchilar o'qituvchi yordamida berilgan so'zlarni ma'noviy guruhlarga ajratadilar.

Topshiriqlar bajarilgach, o'qituvchi quyidagi savollar asosida muammo qo'yadi:

1.Fe'llar qanday harakat, holat ma'nolarini ifodalaydi?

2.Fe'llar harakat, holatni ifodalashiga ko'ra qanday ma'noviy guruhlarga bo'linadi?

O'qituvchi o'quvchilarning javoblarini to'ldiradi va quyidagicha umum-lashtiradi: Fe'llar qanday harakat, holatni ifodalashiga ko'ra nutqiy harakat fe'llari, aqliy faoliyat fe'llari, holat fe'llari kabi ma'no guruhlariga bo'linadi.

So'ng mashqlar bajartirish asosida fe'lning ma'noviy guruhlariga oid o'quvchilarga berilgan bilimlar mustahkamlanadi. 208-mashq topshirig'iga ko'ra o'quvchilar berilgan matndagi ruhiy holat fe'llarini topib ko'chiradilar, ma'nosini izohlaydilar. Namuna: Qobil bobo yalang bosh, yalanqoyoq, yaktakchan og'il eshigi yonida turib dag'-dag'titraydi. (A. Qahhor) Titramoq — ruhiy holat fe'li "sovuqdan, qo 'rquvdan, haya-jondan yoki darmonsizUkdan, kasallik va shu kabilardan qaltiramoq" degan ma'noni anglatadi.

209-mashq "Kim chaqqon va zukko?" o'yini asosida bajartiriladi. Bunda sinf o'quvchilari parta qatorlari bo'yicha "Topqirlar", "Zukkolar", "Donolar", "Bilimdonlar" kabi guruhlarga bo`linadilar hamda har bir guruh o'ziga berilgan fe'lning ma'noviy guruhga oid so'zlar topish va ular asosida gap tuzish bo'yicha bahslashadi.

Namuna: guruhi: chaqirmoq — Ziyoda o 'rtoqlarini chaqirdi.

210-mashq topshirig'iga ko'ra, o'quvchilar matnni ko'chiradilar, fe'llarning ma'noviy guruhlarini aniqlaydilar.

Namuna: Otam so 'zimni eshitdi: yelkasi osha qaradi-da: — Ha! — deb to 'ng'illab qo 'ydi. (Sh.Xolmirzayev) Mazkur gapda eshitmoq — nutqiy harakat fe'li, qaramoq — jismoniy harakat fe'li, to'ng'illab qo'ymoq — nutqiy harakat fe'li qo'llangan.

Dars so'ngida o'qituvchi darslikda mavzu yuzasidan berilgan savol va topshiriqlar asosida mustahkamlash suhbatini o'tkazadi. 211-mashqqa ko'ra "Uyimizga mehmon keldi" mavzusida matn tuzishni va unda fe'llaming ma'no guruhlaridan foydalanishni uyga vazifa qilib beradi.

“Tasdiqlayman” O’TIBDO’: __________________