1-dars. Mavzu: O'zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

Kelgusi rejalar:

O'qituvchi: Pedagogik texnologiyalarni o'zlashtirish va darsda tatbiq etish, takomillashtirish, o'z ustida ishlash. Pedagogik mahoratni oshirish. O'quvchi: Mustaqil ishlashni o'rganadi. O'z fikrini ravon bayon qila oladi. O'rganilgan mavzu asosida qo'shimcha materiallar izlaydi, ularni o'rganadi. Do'stona muhitda, hamkorlikda ishlash ko'nikmasi shakllanadi.

Darsning borishi:

O'qituvchi mazkur darsni yangi mavzuga oid topshiriqlar asosida muammolar qo'yish bilan boshlaydi. 1-topshiriqqa ko'ra berilgan gaplarni yozuv taxtasiga yozdiradi, ulardagi ajratib ko'rsatilgan feilarni qanday tarkibiy qismlarga ajratilishini so'raydi:

N a m u n a: Sochlarimni silab-siypalab,

Baxting bor deb esadi yellar. (Hamid Olimjon)

O'qituvchi: silab-siypalab fe'li qanday tarkibiy qismlarga ajraladi?

O'quvchilar mazkur fe'lni quyidagicha tarkibiy qismlarga ajratadilar: asos -sila, ravishdosh yasovchi qo 'shimcha -b, asos — siypala, ravishdosh yasovchi qo'shimcha –a kabi. Qolgan fe'llar ham xuikli shu tartibda ma'noli qismlarga ajratiladi.

So'ng o'qituvchi 2-topshiriqqa ko'ra ana shu fe'llar asosida quyidagi muammoli savollarni o'rtaga tashlaydi:

1.Ajratilgan fe'llar qaysi so'zlarga bog'lanib kclgan va qanday so'roqqa javob bo'ladi?

2.Mazkur fe'llar qanday ma'noni anglatyapti?

3.Bu fe'l shakllari qaysi so`z, turkumiga yaqin turadi va gapda qanday gap bo`lagi vazifasida keladi?

Shu tarzda o'quvchilar yangi mavzuni o'zlashtirishga yo'naltiriladi. O'qituvchi o'quvchilaming javoblarini quyidagicha umumlashtiradi:

163-164-mashqlarda o'quvchilar fe'llarni topadilar, so'rog'ini aniqlaydilar. Namuna: Yaylovda yayrab yotadi. ("Alpomish") Gapda yayrab ravishdoshi qo'llangan, qanday? so'rog`iga javob bo'ladi.

Ravishdosh shaklini hosil qiluvchi qo'shimcha	Misollar	So'rog'i	Ravish so'z turkumini yasovchi qo'shimcha-lar	Misollar	So'rog'i
-b, -ib,	yig'lab	qay holatda ?	-larcha:	mardlaivha	qanday?

165-mashqqa ko'ra"Mening orzum" mavzusida matn tuzishni va unda qo'llangan fe'llarning shaklini aniqlab kelishni uyga vazifa qilib beradi.

“Tasdiqlayman” O’TIBDO’: __________________