1-dars. Mavzu: O'zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

VII. Mustahkamlash (darslik bilan ishlash). Bunda 54-56-mashqlar bilan ishlanadi.

Shu o'rinda elektron darslikdan ushbu mavzuni topib, ko'rsatilgan tugma bosilsa, 40-mashqning bajarilishi o'yin tarzida ko'rsatilgan

Mashqni bajarish

Shuningdek, imkoniyatga qarab quyidagi mashqlardan foydalaniladi.

Mashq. Berilgan misollarni tub va tarkibli so'zlarga ajrating. Ularning ma'nosiga va tarkibiga ko'ra farqini izohlashga harakat qiling.

Gul, gulchi, gulla, gullar, gaining; yaxshi, yaxshiroq, yaxshigina; besh, beshta, beshinchi; tez, tezroq; bil, bilim, bilimdon, bilimdonlar, bilimdonlarga.

Mashq. Berilgan tub so'zlardan tarkibli so'zlar hosil qiling.

Namuna: Aql: aqlli, aqlsiz, aqlning, aqlni, aqlga, aqlda, aqldan, aqlim, aqling, aqli...

Aql, kuch, meva, kitob,ko z

Mashq. O'qing. Matn yuzasidan mulohaza yuriting. Unda nima haqidagi dalil mavjud? Matnning qaysi qismida uning asosiy mazmuni ifodalangan? Xulosada nima haqida ta'kidlangan? Xulosa asosiy matnbilan qaysi so'zlar yordamida mazmunan bog'langan? Mulohaza bilan xulosa qanday mazmuniy aloqaga kirishgan?

So'z tarkibini o'rganish - qiziqarli mashg'ulot. Masalan, edi so'zini olib ko'raylik. Bir qarashda bu juda oddiy narsa. Lekin undagi o'zakni aniqlashga harakat qilib ko'raylik-chi... Avvalo u bilan o'zakdosh bo'lgan so'zlarni topaylik: emish, ekan, etnas, erur. Ko'ramizki, bu so'zlar uchun umumiy bo'lgan yagona e tovushini ajratish mumkin. Bu qanday hodisa boidi?! Birgina e tovushi o'zakmikan? Ha, bu so'zlar uchun umumiy bo'lgan o'zak-shu. Bu o'zak faqatgina bir tovushdan tarkib topgan. Ma'lum bo'ladiki, o'zining tuzilishiga ko'ra edi so'zining tarkibi - qiziqarli tasodiflardan biri.