1 chizmalarni rasmiylashtirishga oid standartlar

1)CHIZMALARNI RASMIYLASHTIRISHGA OID STANDARTLAR
2)CHIZMALARNI CHIZISHGA HAQIDA DASTLABKI MALUMOTLAR.FORMATLAR.
3)MASHTABLAR
4)CHIZIQ TURLARI.
JAVOBLAR;
1)chizmalarni rasmiylashtirishga oid standartlar.
REJA;
1)KONSTRUKTORLIK HUJJATLARNING YAGONA TIZIMI
2)BUYUMLAR VA ULARNING TURLARI
3)CHIZMALARGA OID STANDARTLAR.
KONSTRUKTOR XUJJATLARNING YAGONA TIZIMI .O’zbkiston Respublikasi korxonalaridaishlab chiqariladigan buyumlarning sifatli bo’lishini taminlash maqsadidac davlat tomonidan davlat standartlari O’ZRST BELGILANADI . Standartlashtirish- ma’lum faoiliyat sohasida o’rnatilgan va qabul qilingan qoidalardir.
Standartlashtirish bo’yicha aniq ishlarning natijasi .Standart buyumlarni sifatli va unumli ishlab chiqarishda ,texnika taraqqiyotining yuksalishida eng muxum omillarda biridir . SHuning uchun umumittifoq davlatlar standartlari (OST)1928 yil standartlar , O’lchovlar va o’lchash asboblari
Komiteti tomonidan standartlar ko’rib chiqilib,1968 yilda konstruktorlik xujjatlarning yagona tizimi -KXYT qabul qilingan.
Ittifoq davrida o’zaro iqtisodiy yordam kengashi azosi bo’lgan barcha davlatlar bilan mashinasozlik sanoatida iqtisodiy integratsiyani mukammallashtirish maqsadida IOS – standartlashtirish bo’yicha halqaro tashkilotlar tuzilgan edi.
KXYT standartlari Respublikamizning hamma tashkilotlarida bajariladigan konstruktorlik hujjatlarini tayyorlash va rasmiylashtirishga doir barcha talab va qoidalarni belgilaydi. Davlat standartlari rasmiy xujjat bo’lib , uning talablarini buzuvchilar qonun oldida javob beradilar.
Buyumlar va ularning turlari.
Buyumlarning konstruktorlik hujjatlariga ham davlatstandartlari belgilangan. Mashinasozlik sanoatining barcha tarmoqlarida ishlab chiqariladigan buyumlar turlari GOST 2.101-68 ga muvofiq belkgilanadi . buyumlar ishlatilishiga qarab 2 guruhga 1 asosiy ishlab chiqarish va 2 yordamchi ishlab chiqarish buyumlariga bo’linadi . Asosiy ishlab chiqarish buyumlariga xalq xo’jaligiga yetkazibberish uchun mo’ljallangan buyumlar kiradi. MASALAN; zavod,samolyot yoki vertolyot ishlab chiqarsa . Bu buyumlar zavod uchun asosiy ishlab chiqarish buyumlari hisoblanadi , YORDAMCHI ishlab chiqarish buyumklariga asosiy ishlab chiqarish buyumlari ishlab chiqarishda faqat korxonaning extiyoji uchun uchun ishlab chiqariladigsn buyumlar kiradi .GOST 2.101-68 GA muvofiq buyumlar turlaru berlgilangan.

CHizmalarga oid standartlar .

Detallar
Yig’ma birliklar
Komplekslar
Komplektlar.
DETAL-bir xil nomli va markali materiallardan yig’ish operatsiyalaridan foydalanmasdan tayyorlangan buyum ; val ,porshen , maxkamlovchi , bolt gayka va boshqalar kiradi …
YIG’MA BIRLIKlar -tarkibiy qisimlari yig’ish operatsiyalari (ajraladigan ,parchinlash,payvandlash, yelimlash va boshqa usullar)bilan birga buyumlar yig’ma nirliklarga misol bo’ladi.
KOMPLEKS-ikki va undan ortiq maxsuslashtirilgan buyumlar tayyorlovchi korxonadayigish operatsiyalari bilan birlashtirilmagan ,ammo o’zaro bir-biriga bog’liq expluatatsion funksiyalarni bajarishi ko’zda tutilgan buyum . Kompleksga stanoklarning potok liniyalari ,normalash ustanovkalari ,paxta terish mashinalari va boshqalar misol bo’la oladi.
KOMPLEKT-tayyorlovchi korxonada yig’ish operatsiyalari bilan biriktirilmagan ,umumiy yordamchi xarakterdagi vazifalarga ega bo’lgan ikki va undan ortiq bo’lgan buyum komplekt extiyoj qismlar komplekti , asboblar va jixozlar o’lchash apparatlari komplekti va boshqalar kirADI.

CHIZMA CHIZISHGA DOIR DASTLABKI MALUMOTLAR VA FORMATLAR.

FORMATLAR-CHizmalar standar formatli chizma listlarda bajariladi .tomonlarning o’lchamlari (1189x841)mm yuzasi 1m kv ga teng bo’lgan format va bu formatning hamda undan keying formatning ensiz tomoniga parallel chiziq o’tkazib , teng 2 ga bo’lishdan hosil qilingan format asosiy format deb ataladi .O’Z RST 2.301-96 ga ko’ra asosiy formatlar o’lchmlari va belgilashlari mana misol uchun 1.3.1 dagi rasm …
CHIZMA CIZISH HAQIDA DASTLABKI MALUMOTLAR VA ISHLATILADIGAN BUYUMLAR -odatda quyidagi buyumlar ishlatiladi .
1.chizma taxtasi (doska)
2.kichil chizmachilik asbobi (reysshina)
3.chizmachilik asboblari qutisi (gotovalnya)
4. 45 VA 30 -60 GRADUS oralig’idagi uchburchak chizg’ichlar
5.shkalali muhandislik chizg’ichlari
6. transporter
7.egri chiziqlar chizish uchun lekalo
8.chizma qisqichlari
9.chizma qog’ozi
10.qalamlar
11.o’chirg’ich
12.o’chirg’ich qipig’larini artgich(shyotka , salfetka.)

MASSHTABLAR.

Buyum tasvirdagi chiziqli o’lchamlarning shu buyumning haqiqiy o’lchamiga nisbatan masshtab deyiladi .Masshtab sonining nisbati oldiga uning belgisi M harfi qo’yiladi.