1-Buxgalteriya hisobi axborot tizimlarining tashkiliy tuzilishi

2 Asosiy vosiyalar xisobi

Asosiy vositalar tarkibiga bir yildan ko’proq muddatda xizmat qiladigan yoki xizmat muddatidan qat’iy nazar har bir birligi (to’plami)ning qiymati O’zbekiston Respublikasida belgilangan eng kam ish haqining 50 baravari miqdoridan ko’p bo’lgan (sotib olish paytida) aktivlar kiradi. Korxona rahbari hisobot davri uchun buyumlarni asosiy vositalar tarkibida hisobga olish uchun ularning pastroq qiymatini, buni hisob siyosatida aks ettirgan holda belgilash huquqiga ega.

- Asosiy vositalarning har qanday kelib tushishiga korxona rahbari buxgalter boshchiligida taftish komissiya qabul qilish-topshirish dalolatnomasini tuzadi, unda obyektning tavsifi, joylashgan joyi, manbasi, chiqarilgan yoki yili, foydalanishga topshirish sanasi va obyektning sinov natijalari ko‘rsatiladi.

- Asosiy vositalar quyidagilar natijasida korxona balansiga kiritiladi:

- Kapital qo‘yilmalar tugaganidan so‘ng tiklangan obyektni qabul qilish-topshirish;

- Oldi-sotdi shartnomasi bo‘yicha obyektni sotib olish;

- Ustav kapitaliga ta’sischi ulushi ko‘rinishida kelib tushishi;

- Tekinga kelib tushishi (hadya shartnomasi bo‘yicha);

- Ayirboshlash;

- Tovar-moddiy zaxiralar tarkibidan o‘tkazish;

- Uzoq muddatli ijara (lizing) shartnomasi bo‘yicha olish;

- Qiymati belgilangan asosiy vositalarga kapital qo‘yilmalar;

- Asosiy vositalarning ortiqcha (hisobga olinmagan) obyektlarini aniqlash.

Asosiy vositalarning qurilishi pudrat yoki xo‘jalik usullarida amalga oshiriladi:

Agar asosiy vositalar yetkazib beruvchidan QQS bilan qabul qilinsa, bunda uning summasi qiymatni ko‘paytiradi va eskirish bilan birga asta-sekin korxona xarajatlariga o‘tkaziladi. Tashish yoki montaj paytida yuz bergan shikastlanishni tuzatish xarajatlari boshlang‘ich qiymatga kiritilmaydi, balki korxona joriy xarajatlari sifatida hisobga olinadi.