1. бургут билан тулки

24. БЕМАВРИД СЕМИРГАН ТУЛКИ 
Бир куни қорни оч Тулки дарахт кавагида подачилар эҳтиѐт шарт қўйиб 
кетган нон билан гўштни кўриб қолди. Шу заҳоти кавакка кириб олиб ҳамма 
егуликни еб тугатди. Кейин ташқарига чиқмоқчи бўлган эди, кўп овқат егани 
учун қорни дўмбира бўлиб шишиб кетганидан, қанча кучаниб ихрамасин, 
инграмасин, ҳеч кавак оғзига сиғмади. Шу маҳал бу ердан чопиб ўтиб 
кетаѐтган бошқа бир Тулки унинг оҳу ноласини эшитиб қолди ва яқин келиб 
кавакдаги Тулкидан ҳол-аҳвол сўради; нима бўлганини билгач, ҳамжинсига 
шундай деди: "Энди кавакка кираѐтганингдаги ҳолингга қайтгунингча шу 
ерда ўтирасан. Фақат шундагина кавакдан чиқа оласан".
Бу масалдан хулоса шуки, қийин вазиятлар ҳам фурсати кслгаида 
ўзидан-ўзи енгиллашиши мумкин. 
25. КЎКТОРҒОҚ 
Кўкторғоқ — хилват жойларни ѐқтирадиган қуш, шу сабабли у ҳамиша 
денгизда яшайди. Айтишларича, у ўзини куш онловчилардан олиб қочиш 
мақсадида уясини соҳилдаги қои гошлар устига қўяр экан. Мана, унинг тухум 
қўйиб бола очадиган пайти келибди; у денгиз узра туртиб чиқиб турган бир 
қояни танлаб, ўшанинг устига ин қурибди. Лекин кунларнинг бирида у овқат 
излаб учиб кетганида, кўтарилган кучли шамолдан денгиз қаттиқтўлқинланиб, 
Кўкторғоқнинг ииигача кўтарилибди ва уни ювиб юборибди; ҳамма пола- 
понлар сувга чўкиб нобуд бўлибди. Кўкторғоқ инига қайтиб келиб юз берган 
фалокатни кўрибди ва дебди: "Шўргинам қурсин! Мен қуруқликдаги хатардан 
қўрқиб, денгиздан паноҳ излагандим, аммо денгиз янада қабиҳроқ, маккорроқ 
бўлиб чиқци". 
Одамлар ҳам шундай, душмани таъқибидан қочиб қуту- лиш учун, 
билмасдан, ичиқора, бадният дўстларидан паноҳ излайдилар. 
28. АЛДАМЧИ 
Бир камбағал одам касал бўлиб қолди. У кун сайин дарди 
оғирлашаѐтганини сезиб, агар тангрилар дардимга шифо бер- салар, уларга 
ҳекатомба
1
қурбонлик қилган бўлардим, деб қасам ичди. Тангрилар бу одамни 
синаб кўрмоқчи бўлдилар вадардини енгиллаштирдилар. Камбағал соғайиб 
оѐққатурди ва қурбонлик қилиш учун биронта ҳам буқаси бўлмагани сабабли, 
чўчқа ѐғидан юзта буқанинг ҳайкалчаларини ясади- да, уларни қурбонгоҳца 
куйдираркан, деди: "Ё тангрилар, қилган қурбонлигимни қабул қилинглар!" 
Ана шунда тангрилар ҳам бу ѐлғончини алдамоқчи бўлдилар ва у ухлаб 
' Ҳ е к а т о м б а — тангриларга аталган энг йирик қурбонлик; бу сўз "ютга буқа" деган 
маънони билдиради. Лекин одамлар, одатда, номига, биргина танани қурбонлик қилиш билан 
чекланадилар. 
www.kitob.uz - Respublika bolalar kutubxonasi

---

ѐгганида, тушида, агар денгиз бўйига борсанг, минг драхма пул топасан, 
дедилар. Севинчи ичига сиғмаган камбағал денгиз бўйига югуриб борди ва 
қароқчилар қўлига тушди. Кейин қароқчилар уни олиб кетиб, бошқа юртда 
қул қилиб сотдашар. 
Бу масал қаллоб одамларни фош қилади.