1. Бошқарув замонавий корхоналар фаолиятида объектив зарурият

• 1. Бошқарув замонавий корхоналар фаолиятида объектив зарурият

• Ишлаб чиқариш муносабатларининг ривожланиб бориши натижасида махсус меҳнат жараёни, яъни бошқариш жараёни сифатидаги меҳнат тури вужудга келди.

• « Агар қўл остингизда сизга бўйсунадиган одамлар бўлмаса ва сиз ўз ишингизни ўзингиз ташкил этсангиз, унда сиз ишлаб чиқарувчисисиз.
• Агар қўл остингизда бўйсунувчилар бўлса ва сиз уларга вазифалар берсангиз, йўл-йўриқ кўрсатсангиз, воситалар ва ахборотлар билан таъминласангиз ва ниҳоят ишларини назорат қилсангиз, унда сиз бошқарувчисиз.
• Ким ишлаб чиқарса – у бошқармайди, ким бошқармаса - у ишлаб чиқармайди.

• Бошқарув – бу ҳар қандай жамият учун хос бўлган фаолият бўлиб, у ҳаётий эҳтиёждан келиб чиқади.
• Бошқарув – бу аниқ масадга эришиш учун бошқариш субъектини бошқариш объектига бевосита таъсир кўсатиш жараёнидир.
• Бошқарув — бу турли корхона, ташкилотларда кишиларга раҳбарлик қилишга қаратилган фаолиятдир.

• Бошқаришнинг мақсади ва вазифалари

• Бошқаришнинг асосий мақсади - ишлаб чиқаришни ривожлантириш ва шу асосда ишчи-ходимларнинг моддий ва маънавий эҳтиёжларини қондириш.
• Бошқариш вазифалари – режалаштириш, прогнозлаштириш, тартибга солиш, ташкил этиш, мувофиқлаштириш, рағбатлантириш, назорат ва бошқалар.

• Бошқариш субъектлари ва объектлар

• «Бошқарув» и «менежмент»

• бу нисбатан кенгроқ тушунча бўлиб, у ўз ичига давлат ва жамоа ташкилотларини бошқаришни ҳам олади.

• бозор иқтисодиёти шароитида фақат фирмалар даражасида ижтимоий-иқтисодий жараёнларни бошқаришга нисбатан қўлланилади.

• Бошқарув

• Менежмент

• Бошқарув тамойиллари – бу бошқариш жараёнида амал қилинадиган асосий қоидалар, йўл йўриқ ва хулқ меъёрларидир. Бошқарув тамойиллари иктисодиёт конунлари таъсири остида бошқарув усулларига боғлиқ ҳолда юз берадиган жараёнлар мохиятини акс эттиради.
• Бошқарув механизми схемасини куйидагича ифодалаш мумкин:
• конунлар тамойиллар усуллар услублар.
• Бошқарув тамойиллари ўзаро боғлик ва биргаликда қўлланилиши лозим.

• Бошқарувнинг асосий тамойиллари

• 3. Бошқарувнинг функциялари
• ва ташкилий тузилмалари

• Бошқарув муайян функциялар орқали амалга оширилади

• Бошқарувнинг умумий функциялари

• 1-функцияси – Режалаштириш

• Режалаштириш бошқарув мақсадлари ва вазифалари, уларни амалга ошириш муддатларини белгилайди.
• Стратегик (узоқ муддатли) ва тактик(қисқа муддатли)режалаштиришни фарқлайдилар.

• 2-функция «Ташкил этиш»

• Ташкил этиш: бу қандайдир структура (ташкилот)ни яратиш.
• Ташкил этиш – бу корхонани ташкил этиш жараёни бўлиб, кишиларга ўз мақсадларига эришиш йўлида биргаликда самарали меҳнат қилиш имконини беради.

• 3-функция «Мотивлаштириш»

• Мотивлаштириш: бу кишиларни ўз мақсадларига эришиши учун у ёки бу фаолият (ҳаракат) га ундашдир.

• 4-функция «Назорат»

• Назорат: бу корхона мақсадига эришини таъминловчи жараёндир. У корхонада бўлган турли хато ва камчиликларни топиш ва уларни бартараф этиш учун амалга оширилади.

• 5-функция Истиқболни белгилаш (прогнозлаштириш)

• Истиқболни белгилаш (прогнозлаштириш): жорий фаолиятни самарали тарзда олиб бориш ҳамда истиқболни кўра олиш ва бошқарув тизимини истиқболга мослаштириш.

• 6-функция Тартибга солиш

• Тартибга солиш: ишлаб чиқаришни, жамоани бошқаришда белгиланган кўрсаткичлардан четга оғишларни тўғрилаб бориш.

• 7-функция Ҳисобга олиш

• Ҳисобга олиш: корхонанинг маълум бир вақт давомида бажарган ишларига якун ясаш

• 8-функция Таҳлил

• Таҳлил: маълумотларни йиғиш, сақлаш, қайта ишлаш ҳамда улардан бошқарувни асослаш ва бошқа вазифалари учун фойдаланиш.