1 bo`lim. Tibbiy terminologiyaga kirish. Lotin alifbosi. Unli va undosh xarflar. Diftong va digraflar. Xarf birikmalari. Urg`u qo`yish qoidalari

§5. Harf birikmalarining talaffuzi

Q q harfi doim u bilan qo‘llaniladi va [kv] kabi o‘qiladi:

aqua – [akva] – suv

Ngu harf birikmasi unlilardan oldin kelsa, [ngv] kabi, undoshlar oldidan kelsa, [ngu] kabi o‘qiladi:

lingua – [lingva] – til

angulus – [angulyus] – burchak

Ti harf birikmasi unlilardan oldin kelsa, [tsi] kabi, x, s undoshlaridan keyin kelsa, [ti] kabi o‘qiladi:

Solutio – [solyutsio] – eritma

mixtio – [mikstio] – aralashma

Digraflar talaffuzi

• §6Digraflar talaffuzi
• Yunon tilidan kelib chiqqan so‘zlarni tegishli tovush orqali yetkazish uchun rimliklar tomonidan lotin tiliga kiritilgan ch, ph, rh, th digraflari mavjud:
• ch – x – nucha – [nuxa] – gardan
• ph – f – phosphorus – [fosforus] – fosfor
• rh – r – rheum – [reum] – rovoch
• th – t – thorax – [toraks] – ko‘krak qafasi
• Sch harf birikmasi [sx] kabi o‘qiladi:
• ischium – [isxium] – quymuch

Inson tanasining lotin tilidagi nomlari

§9. Lotin tilida bo‘g‘in cho‘ziqligi va qisqaligi. Urg‘u qoidalari.

• §9. Lotin tilida bo‘g‘in cho‘ziqligi va qisqaligi. Urg‘u qoidalari.
• Maqsad: Urg‘u qoidalarini bilib olish. Lotin so‘zlari talaffuzida urg‘uli bo‘g‘inni ajratib o‘qiy olish.
• Urg‘u
• Lotin tilida ham so‘zlar bo‘g‘inlarga bo‘linadi, urg‘u olgan bo‘g‘in katta ovoz kuchi bilan talaffuz etiladi. So‘zda qancha unli harf bo‘lsa, shuncha bo‘g‘in bo‘ladi.
• 1. Bo‘g‘inlar so‘zning oxiridan boshlab hisoblanadi:
• pro – fún – dus
• 3 2 1
• 2. Bir bo‘g‘inli so‘zlarda urg‘u unli harfga tushadi:
• déns ós
• 3. Ikki bo‘g‘inli so‘zlarda urg‘u so‘z oxiridan ikkinchi bo‘g‘inga tushadi:
• vé – na ós – sa
• 2 1 2 1
• 4. Lotin tilida urg‘u odatda so‘z oxiridan ikkinchicho‘ziq bo‘g‘inga qo‘yiladi. Agar so‘z oxiridan ikkinchi bo‘g‘in qisqa bo‘lsa, u holda urg‘u so‘z oxiridan uchinchi bo‘g‘inga qo‘yiladi.
• trans – vér – sus tu – bér – cu – lum
• 3 2 1 4 3 2 1
• 5. So‘z oxiridan ikkinchi bo‘g‘inlar quyidagi hollarda cho‘ziq o‘qiladi:
• a) bo‘g‘in tarkibida diftong bo‘lsa:
• di – áe – ta pe – ri – to – náe – um
• 3 2 1 5 4 3 2 1
• b) unli harf ikki yoki undan ko‘p undoshdan oldin kelsa:
• li – ga – mén – tum la – bi – rín – thus
• 4 3 2 1 4 3 2 1