1-bob. Vatanimiz xalqlari eng qadimgi davrda

60
ming 
xitoylik jangchidan 
10 mingga yaqini 
Xitoyga qaytib ketgan, xolos. 
Milodiy III asrga 
kelib Qang' davlati parchalanib ketdi.
Dovon davlati.
Davlatchiligimiz tarixi bo'yicha hali kashf qilinmagan 
masalalartalaygina. 
Dovon davlatining 
(Xitoy manbalarida bu o'Ika shu 
nom bilan tilga olinadi, boshqa manbalarda 
Parkana 
deyilgan) tashkil 
topgan va inqirozga uchragan yillarl aniqlanmagan. Mazkur davlat 
taxminan 
mil. av. III asrdan milodiy II asrgacha 
mavjud bo'lgan. Dovon 
davlati tarixi haqidagi batafsil ma’lumot Xitoy manbalarida uchraydi va ular

---

25
milodiy I - II asrlarga 
doirdir. Xitoy tarixchisining yozishicha, bu davlat 
aholisi 
70 dan ortiq shaharlarda 
istiqomat qilgan. Masalan, Dovonda 
bo'lgan xitoy sayyohi 
Chjan Szyan 
shunday yozadi: 
«Dovon diyorida
70 tacha katta-kichik shahar bor; nayzalar bilan qurollanishgan. Xalqi
of 
choptirib o'q otishga mohir».
Boshqa bir xitoy solnomasida: 
«Ansi (Eron)
shaharlari Dovondagiga o'xshashdir»,
- deb yozilgan.
Xitoylik tarixchilarning guvohlik berishicha, Dovon davlati hududlari 
hozirgi Toshkent vohasigacha borgan: 
«Xon sulolasi zamonida Shi
mulklari Dovon davlatining shimoliy tumanlarini tashkil etardi va shimolda
Qang' davlatigacha, janubda esa Yuechjilardavlatigacha borardi».
Xitoy 
hukmdorlari bir necha bor bu davlatni bosib olmoqchi bo'ldilar, biroq 
ularning harakatlari zoye ketdi. Harbiy yurishlarning birida ular Dovon 
davlatining poytaxti Ershini qo'lga kiritdilar, biroq aholining tazyiqi ostida 
tovon evaziga uni tashlab chiqishga majbur bo'ldilar.
Dovon davlati Xitoy va Sharqning boshqa mamlakatlari bilan 
xalqaro savdoda muhim o'rin tutgan. Xitoy hukmdorlarini ko'proq 
Farg'onaning nasldorotlari qiziqtirardi. Otlarnaslining biriga hatto ular 
«Samoviy» 
deb nom berganlar. «Samoviy» otlar barkamol va go'zal 
ko'rinishga ega bo'lgan. Qadimshunoslar topgan dalillar Xitoy sol- 
nomalaridagi ma'lumotlami tasdiqladi: