1-боб. СоғЛИҚни сақлаш тизимидаги ахборот технологиялари бериш

Назорат саволлари:
1. Кон томир тизими нима ?
2. Юрак жарроҳларидаги технологиялар ҳақида гапириб беринг.
3. Юрак-қон томир тизимининг ҳолатини баҳолаш учун юқори унумли ҳисоб-китобларга асосланган аппарат-дастурий комплексини нима ташкил қилади?

14-маъруза. Компьютер тизимларни архитектураси ва топологиясини танлаш, маълумотни киритиш ва чиқариш воситалари, абонент техникаси, маълумот узатиш каналларни ишончлилиги, уларни тезкорлиги.

Режа:
1. Тармоқнинг асосий дастурий ва аппарат компонентлари
2. Тармоқлардан фойдаланишнинг афзалликлари ва камчиликлари
3. Мижоз-сервер архитектураси.
4. Компьютер тармоғининг топологияси.

14.1. Тармоқнинг асосий дастурий ва аппарат компонентлари

Ҳисоблаш тармоғи - бу ўзаро боғлиқ ва уйғун ишлайдиган дастурий ва аппарат таркибий қисмларининг мураккаб тўплами. Умуман тармоқни ўрганиш унинг алоҳида элементларининг ишлаш принциплари тўғрисидаги билимларни ўз ичига олади.
Дастурий таъминот ва аппарат тармоқларининг асосий компонентлари:
- компьютерлар;
- алоқа ускуналари;
- операцион тизимлар;
- тармоқ иловалари.
Тармоқ дастурий ва аппарат воситаларининг бутун мажмуасини кўп қатламли модел билан тавсифлаш мумкин. Ҳар қандай тармоқнинг марказида стандартлаштирилган компьютер платформаларининг аппарат қатлами ётади. Ҳозирги вақтда турли хил синфлардаги компьютерлар кенг тарқалган ва муваффақиятли ишлатилмоқда - шахсийлардан тортиб то маинфраме ва суперкомпьютерларгача.
Тармоқдаги компьютерлар тўплами тармоқ ҳал қиладиган турли хил вазифалар тўпламига мос келиши керак. Иккинчи қават - алоқа ускуналари. Компьютерлар тармоқларда маълумотларни қайта ишлашнинг марказий элементи бўлишига қарамай, сўнгги пайтларда алоқа мосламалари ҳам муҳим рол ўйнай бошлади.
Кабел тизимлари, такрорлаш ускуналари, кўприклар, калитлар, маршрутизаторлар ва тармоқнинг ёрдамчи таркибий қисмларидан модулли тармоқлар компьютерлар ва тизим дастурлари билан бир қаторда тармоқ хусусиятлари ва нархига таъсир жиҳатидан асосий тармоққа айланди. Бугунги кунда алоқа мосламаси созланиши, оптималлаштирилиши ва бошқарилиши керак бўлган мураккаб, ихтисослаштирилган кўп протсессор бўлиши мумкин.
Алоқа ускуналарининг ишлаш тамойилларини ўрганиш маҳаллий ва глобал тармоқларда ишлатиладиган кўплаб протоколлар билан танишишни талаб қилади. Тармоқ дастурий платформасини ташкил этадиган учинчи қатлам бу операцион тизим (ОТ). Бутун тармоқнинг самарадорлиги маҳаллий ва тақсимланган ресурсларни бошқариш тушунчаси тармоқ ОТ асоси бўлишига боғлиқ.
Тармоқни лойиҳалашда ушбу операцион тизим бошқа тармоқ операцион тизимлари билан ўзаро ишлаши қанчалик осонлигини, маълумотларнинг хавфсизлиги ва хавфсизлигини қандай таъминлаётганлиги, фойдаланувчилар сонининг кўпайишига имкон берадими, компьютернинг бошқа турига ўтказилиши мумкинми ёки бошқа кўпгина мулоҳазалар муҳим. Тармоқ воситаларининг энг юқори қатлами турли хил тармоқ иловалари, масалан, тармоқ маълумотлар базалари, почта тизимлари, маълумотларни архивлаш воситалари ва автоматлаштириш тизимлари.