1-боб. ИҚтисодиёт назарияси фанининг предмети ва ўрганиш усуллари

Товарлар, хизматлар ва ресурсларнинг такрор ишлаб чиқариш фазаларидаги ҳаракати
Тақсимот жараёни
Ишлаб чиқариш жараёни
Истеъмол жараёни
Айирбошлаш жараёни
2. Иқтисодиётнинг доимий ва бош масаласи

• – эҳтиёжларнинг чексизлиги ва иқтисодий ресурсларнинг чекланганлигидир.

Эҳтиёж
Ресурс
ИҚТИСОДИЙ РЕСУРСЛАРНИ
қуйидаги гуруҳларга ажратиш мумкин:

• ер, ер ости бойликлари, сув, ўрмон ва биологик ресурслар

табиий ресурслар

• кишиларнинг ақлий ва жисмоний қобилиятлари

ишчи кучи ресурслари

• фойда олиш мақсадида ишлатиладиган бинолар, станоклар, машиналар, асбоб-ускуналар, иншоотлар, қурилмалар, сотишга тайёр товарлар, пул маблағлари ва бошқалар

капитал

• кишиларнинг ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш жараёнларини ташкил этиш ва бошқариш қобилиятлари

тадбиркорлик қобилияти
Инсоннинг яшаши ва камол топиши, умуман инсониятнинг ривожланиши учун керак бўлган ҳаётий воситаларга бўлган зарурати иқтисодиёт назарияси фанида эҳтиёж деб аталади.
Эҳтиёжлар
Ижтимоий-иқтисодий эҳтиёжлар
Эҳтиёжларни истеъмол қилиш тавсифига кўра
Бирламчи эҳтиёжлар
Умумжамият эҳтиёж-лари
Ҳудудий
Гуруҳий
Якка
Биргаликда қондирилувчи эҳтиёжлар
Маънавий
Моддий
Шахсий
Ишлаб чиқариш
Иккиламчи эҳтиёжлар
Жамият эҳтиёжларига қуйидаги бир қатор омиллар таъсир кўрсатади:
1

• Жамиятнинг иқтисодий тараққиёт даражаси;

2

• жамиятдаги ижтимоий-иқтисодий тузум;

3

• табиий-географик шароитлар;

4

• тарихий-миллий анъаналар ва урф-одатлар;

5

• аҳоли сонининг ўсиши, унинг таркибидаги ўзгаришлар;

6

• халқаро, давлатлар, миллатлар ва минтақалар ўртасидаги алоқалар.