1. Biologik membranalar: tuzilishi, kimyoviy tarkibi va asosiy vazifalari

DAG’AL SUYAK TO’QIMASI(retikulofibroz) vaqtinchalik bo’ladi, lekin ba’zi xollarda kattalarda ikkilamchi suyak to’qimasi o`rnini egallaydi (masalan, yassi suyakning chok sohasiga yaqin qismida, pay birikkan tish katakchalarida). Kollagen tolalarning tartibsiz joylashganidan tashqari, birlamchi suyak to’qimasiga noorganik modda miqdori pastligi va ikkilamchi suyakdan farqli osteotsitlarning miqdori ko`pligi xarakterlidir.


51. Suyak to’qimasining taraqqiyoti (osteogistogenez), regeneratsiyasi va yoshga ko’ra o’zgarishlari.
Suyak to`qimasining taraqqiyoti osteogistogenez deb atalib, u embrional va postembrional osteogistogenezlarga bo`linadi. Embrional (homila davridagi) osteogistogenez ikki usulda amalga oshadi:
1) To`g`ridan-to`g`ri mezenximadan suyak hosil bo`lishi (to`g`ri yoki bevosita osteogistogenez).
2) Mezenximadan hosil bo`lgan tog`ay modeli o`rnida suyak takomili (noto`g`ri yoki vositali osteogistogenez).
Postembrional osteogistogenez homila tug`ilgandan keyingi davrni o`z ichiga olib, asosan, suyak o`sishi va regeneratsiyasi bilan bog`liq.
Suyak sinishida suyak matriksi parchalanadi va singan sohadagi hujayralar nobud bo’ladi. Natijada qon tomir shikastlanishi kuzatilib, qon quyilishi o’choqlari hosil bo’ladi. Bitish vaqtida qon ivindilari, o’lgan hujayralar va shikastlangan suyak matriksi makrofaglar tomonidan tozalanadi. Suyak usti pardasi va endost shikastlangan soha atrofida aktiv hujayra proliferatsiyasi jarayoniga ta’sirlanib singan suyak chekka qismlaridan o’sib kiradi. Keyinchalik endoxondral va membrana ichi suyaklanish jarayonlari orqali singan suyak tiklanishi kuzatiladi. Regeneratsiya davomida noto’g’ri shakldagi birlamchi suyak trabekulalari shikastlangan suyak bilan vaqtinchalik bog’lanib suyak qadog’ini hosil qiladi. Suyak to’qimasi chandiq hosil qilmay bitadi.