1 Biofizikaning predmeti, vazifalari. Biofizikaning biologik fanlar orasida tutgan o’rni va boshqa fan soxalari bilan aloqasi

38. Hujayra membranasining tuzilishining tuzilish asoslari
-Биомембраналарнинг тузилишига оид ҳозирги замон гипотезаларининг асосини 1966 -йилда Ж.Ленард ва С.Сингер томонидан биомембраналарнинг тузилишини тушунтиришда яратилган суюқ-мозаика модели қисман ташкил қилади. Шу билан бирга замонавий биофизика фанида биомембраналарнинг структура тузилишида оқсил молекулаларининг жойлашиш конформациялари тўлиқ тушунтириб берилади. Биомембранада жойлашган оқсил молекулаларининг ион каналлари ҳосил қилиш механизмлари, рецептор оқсил молекулалари, липид молекулаларининг турлари ва вазифаси каби мураккаб ҳолатлар илмий жиҳатдан тўлиқ асослаб берилган.
Г.Николсон томонидан биомембраналарнинг суюқ-мозаика моделига тўғрисидаги фикрлар ривожлантирилиб, унга биноан фосфолипид молекулалари мембранада икки қатлам ҳосил қилиб жойлашган ва улар доимо ҳар хил ҳаракатда бўлади. Баъзан липид молекулалари бир қатламдан иккинчиси флип-флоп ёки арғимчоқ сакраш орқали ўтиши кузатилади. Иккита қатламдаги липид молекулалари таркиб жиҳатидан ўзаро фарқланади, яъни фосфолипидлар икки қатламда ассиметрик жойлашган. Биомембранада жойлашган оқсил молекулаларининг тахминан 40% α - спирал шаклида бўлади
39. .Membrananing fizik kimyoviy hossalari-
biologik membranalar asosan lipidlar va oqsillardan iborat bo'lib, ularning foizi hujayra turiga va membrananing funktsional maqsadiga qarab o'zgaradi.Hujayra membranasidagi lipidlar xolesterin, fosfolipidlar va glikolipidlar bilan ifodalanadi. Xolesterin asosan sutemizuvchilar hujayralarining tashqi plazma membranasida joylashgan. Har xil fosfolipidlar barcha biologik membranalarning bir qismidir. Lipid molekulalari fizik jihatdan bir-biridan farq qiladigan ikkita qismdan, qutbli bosh va qutbsiz dumlardan iborat. Bunday molekulalar amfifil deb ataladi. Glikolipid boshlari shakar hosilalari, fosfolipid boshlari fosfor kislotasi qoldiqlari, lipid dumlari esa yog 'kislotasi qoldiqlaridir. Bosh va dumlar orasidagi bog'lanish glitserin molekulasi tomonidan amalga oshiriladi (p Lipid ikki qavatli membranalari fiziologik sharoitda suyuq, membranadagi fosfolipid molekulalarining turg'unlik muddati qisqa: t = 10-7 - 10-8 s. Fosfolipid molekulalari ikki qavatli bo'lib, ularning hidrofobik dumlari taxminan bir-biriga parallel. Polar gidrofil boshlarning yo'nalishida ham tartib mavjud.