1. Биноларни конструкциялари ҳақида умумий маълумотлар

1.4-расм. Ўзбекистон иқтисодининг ёқилғи-энергетика баланси

Ҳозирги кунда қазиб олинаётган ёқилғининг қарийб 49 % миқдори биноларни иситишга сарфланмоқда (1.5-расм) ва энергия сарфи кўпайиш анъанасига эга. Анаъанавий ёқилғи маҳсулотларини қазиб олиш, қайта ишлаш ва ташишнинг таннархи ҳам ўсиб, ёқилғи хом ашёси (кўмир, нефть, газ) заҳиралари эса камайиб бормоқда. Ўзбекистонда асосий ёқилғи хом ашёси табиий газ ҳисобланади ва унинг истимоли бўйича (1.6-расм) тақсимланиши қуйидагича: аҳолига 33,8 %, элекроэнергитикага 26,0 %, нефт-газ соҳасига 22,5%, ҳар хил истимолчиларга 12,7 %, кимё саноатига 4,1 % ва металлургия саноатига 0,9 %.

1.5-расм. Ўзбекистонда саноат тармоқлари бўйича энерги истимолининг нисбати



1.6-расм. Ўзбекистонда табиий газ хом ашёсини истимолчиларга тақсимланиши
Энергиясамарадорлик – бу бир хил ҳажмдаги ишни бажариш: ёритиш, хоналарни иситиш, бирор маҳсулот ишлаб чиқариш учун кам ҳажмда энергия истеъмол қилишни англатади. Энергия самарадор бино деб лойиҳалашда, қуришда ва эксплуатация қилиш жараёнларида ёқилғи-энергетика ресурсларини тежашга йўналтирил-ган барча тадбирлар кўрилган бинога айтилади.
Энергиятежамкорликнинг самараси:

• 
  Одамлар учун – коммунал хизматлар учун харажатларнинг камайиши;
  
• 
  Мамлакат учун – табиий ресурсларни, аввало табиий газни тежаш, унинг экспорт потенциалини ошириш, ишлаб чиқариш унумдорлигини ошириш, маҳсулот таннархини камайтириш, яъни саноатнинг рақобатбардошлигини ошириш;
  
• 
  Экология учун – атмосферага чиқадиган зарарли газлар миқдорини камайтириш, иқлим ўзгариши негатив оқибатларининг олдини олиш;
  
• 
  Энергетика учун – ёқилғи учун харажатларни камайтириш, истеъмол-чиларнинг эхтиёжларини янада самаралироқ қондириш имконияти.
  

Бинони иситишга сарфланадиган энергия миқдорини таркибий қисм-ларга ажратсак, бу энергиянинг қарийб 1/3 қисми ташқи тўсиқ конструк-циялардан иссиқлик йўқолиши ҳисобига эканлигини кўрамиз.
Шунинг учун ҳам фанни ўқитишдан мақсад – қурилиш конструкция-лари ва умуман биноларни энергия самарадорлигини ошириш йўллари би-лан танишган ва энергия тежамкор ташқи деворларни лойиҳалашни билган, бино ва иншоотларни қурилиш ва лойиҳалаш соҳасида кенг дунёқарашга эга бўлган юқори малакали мутахассисларни тайёрлашдан иборат.
Фаннинг вазифаси - биноларнинг энергия самарали тўсиқ конструк-цияларини лойиҳалаш, уларнинг ишончлилигини ва узоқ муддатга чидам-лилигини таъминлаб берадиган услубларини ўзлаштиришдан иборат.

Хулоса
«Энергия тежамкор биноларни конструкциялари» фанини ўқитишдан мақсад - қурилиш конструкциялари ва умуман биноларни энергия самара-дорлигини ошириш йўллари билан танишган ва энергия тежамкор ташқи де-ворларни лойиҳалашни билган, бино ва иншоотларни қурилиш ва лойиҳа-лаш соҳасида кенг дунёқарашга эга бўлган юқори малакали мутахассисларни тайёрлашдан иборат.