1. Бино ва уларга қўйиладиган асосий талаблар Биноларнинг конструктив схемалари Ягона модуль системаси тушунчаси

25. Пойдеворларнинг турлари – алохида турувчи, хар бир устун остига қўйиладиган; лентасимон – устунлар остига ва деворлар остига ўрнатиладиган; ёппа – бутун бино остига; қозиқли пойдеворлар.
Қозиқли подеворларни ростверклари ташқи юкларни қозиқларга узатиб бериш учун хизмат қилади. Ростверк бикр конструкция бўлиб , устундан тушаётган юкни режа бўйлаб тенг тақсимлаб беради.
26. Binolaming konstruktiv sxemasi — konstruktiv tizim ning tarkibi va asosiy yuk ko‘taruvchi konstruksiyalar joylashuvining m a’lum bir variantidir (m asalan, yuk ko‘taruvchi konstruksiyalam ing bo‘ylama yoki ko‘ndalang joylashuvi). Ushbu sxema loyihalashning boshlang‘ich bosqichida, konstruktiv yechimlar va texnologik talablarni hisobga olgan holda tanlanadi. Sinchli binolarda uchta konstruktiv: ko‘ndalang yoki bo‘ylama rigelli va rigelsiz sxema qo‘llaniladi (1.9-rasm). Sinchning konstruktiv sxemasini tanlashda iqtisodiy va arxitektura talablari hisobga olinadi. Sinchning rigellari shiftlarda ko‘rinmasligi lozim. Sinchsiz tizimli binolami loyihalashda beshta konstruktiv, ya’ni kesishgan, bo‘ylama (2 xil), ko‘ndalang (2 xil) devorli sxemalar qo‘llaniladi.
27. Binolaming qurilish tizilmari. Qurilish tizimi, bu bino konstruktiv yechimining asosiy yuk ko‘taruvchi konstruksiyalar m ateriali va tiklash texnologiyasi bo‘yicha yig‘ma tavsifidir.
Bino va inshootlar qurilish tizimining tasnifi konstruksiyalaming qurilish materiali bo‘yicha toshli, betonli va yog‘ochli bo‘ladi. Tiklash texnologiyasi bo‘yicha toshli tizimlar an’anaviy va to‘liq yig‘ma, betonli tizim lar m onolit, yig‘m a-m onolit va yig‘ma, yog‘ochli tizim lar an ’anaviy va to ‘liq yig‘ma turlarga bo‘linadi (1.11 -rasm). Qurilish tizimi bo‘yicha ularning har biri yana guruhlarga bo‘linadi: • an ’anaviy usulda qo‘lda terilgan toshli binolar; • katta blokli to ‘liq yig‘ma toshli binolar; • yirik panelli to ‘liq yig‘ma toshli binolar; • oraliq yopmalari ko‘tariluvchi monolit yoki yig‘ma monolit temi beton binolar; • qavatlari ko‘tariluvchi monolit yoki yig‘ma monolit temir beton binolar; • sirg‘aluvchi opalubka (qolip)larda tayyorlangan monolit yoki yig‘ma monolit temir beton binolar; • hajmiy olib qo‘yiladigan opalubkalarda tayyorlangan monolit yoki yig‘ma monolit tem ir-beton binolar; • katta shitli opalubkalarda tayyorlangan monolit yoki yig‘mamonolit temir beton binolar; • katta bloklardan tayyorlangan to‘liq yig‘ma temir-beton binolar; • yirik panelli to ‘liq yiglma tem ir-beton binolar; • sinch-panelli to ‘liq yig‘ma tem ir-beton binolar; 12 BINO KONSTRUKSIYALARI Konstruksiyal materiali I TOSH BETON YOG'OCH TO'LIQ YIG'MA AN'ANAVIY Ko'tarish texnologiyasi AN'ANAV IY , Qurilish tizimi 1. Qurilish tizimlarining tasnifi. • hajmiy-blokli to ‘liq yig‘ma temir-beton binolar; • yo‘nilgan yog‘ochdan an’anaviy usulda barpo etilgan binolar; • yo’nilgan brusdan barpo etilgan to‘liq yiglma yog’ochli binolar; • yog‘och sinchli to ‘liq yig‘ma binolar; • shitli to ‘liq yig'm a binolar; • panelli to ‘liq yig'm a binolar. Binolami loyihalashda konstruktiv hamda qurilish tizimlarini tanlash uchun texnik va texnik-iqtisodiy talablardan tashqari arxitektura-kompozitsiyaviy talablar ham bajarilishi kerak. Bu talablar ko‘pincha bino shaklini tanlashdagi erkinlikni ta’minlash bilan bogiiqdir. Turli tizimdagi binolarning konstruksiyalarida kompozitsiyaviy yechim jihatdan har xil imkoniyat va cheklanishlar mavjud.
28.