1-bilet Amir Temurning davlat boshqaruvidagi islohotlari

15-bilet
1. Shayboniylar sulolasi davridagi pul islohotlari.

Muhammad Shayboniyxon tomonidan 1507-yilda pul islohoti o‘tkazildi. Bunga ko‘ra, mamlakatning hamma katta shaharlarida vazni bir xil - 5,2 gramm bo‘lgan yangi kumush tangalar hamda mis chaqa pullar zarb qilinib, muomalaga chiqarildi. Bu islohot iqtisodiyotni tartibga solish va savdo-sotiqni jonlantirish maqsadida o‘tkazilgan edi. Ayni paytda, bu islohot dehqonlarning soliq to‘lash imkoniyatini oshirishga, davlat va xon mulkini ko‘paytirishga imkon berdi. Shayboniyxon tomonidan amalga oshirilgan bu va boshqa tadbirlar, o‘z mohiyatiga ko‘ra, markaziy hokimiyatni mustahkamlashga xizmat qilishi zarur edi. Muhammad Shayboniyxon vafotidan so‘ng boshlangan o‘zaro toj-u taxt kurashlari hamda Eron bosqinchilariga qarshi kurash mamlakat iqtisodiy hayotiga salbiy ta ’sir ko‘rsatdi. Bu hol, o‘z navbatida, pulning qadrsizlanishiga olib kelgan. Natijada, oliy hukmdor Ko‘chkunchixon navbatdagi pul islohotini o‘tkazishga majbur bo‘lgan. Shu yo‘l bilan ahvolning bir maromga tushishiga erishilgan. Shayboniy Abdullaxon II o‘tkazgan pul islohoti ham Buxoro xonligi tarixida muhim ahamiyatga ega voqea bo‘lgan. U oltin pul zarb etishni yo‘lga qo‘ygan va uning tarkibiga qiymati past bo‘lgan boshqa ma’danlar aralashtirilmasligini qattiq nazorat ostiga olgan. Bu pullar xonlikning butun hududida muomalaga kirdi. Bu hol, o ‘z navbatida, hokimiyatning yanada markazlashuviga, xazinaga katta daromad tushishiga olib keldi, savdo-sotiq yanada jonlandi.